Inwestujemy: Na gorsze czasy: obligacje

Bogdan Sadecki

Obligacja to instrument finansowy (papier wartościowy), w którym jedna strona – emitent jest dłużnikiem drugiej strony – obligatariusza (właściciel obligacji). Emisja obligacji jest formą zaciągnięcia kredytu. Obligatariusz jest kredytodawcą, kredytobiorcą jest emitent obligacji. Stwierdza on, że jest dłużnikiem wobec obligatariusza i jednocześnie zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia. Może mieć ono formę pieniężną lub niepieniężną, przy czym obie mogą występować jednocześnie.

Kto i co może emitować

W Polsce podmiotami mającymi uprawnienia do emisji obligacji są gminy, powiaty, województwa (obligacje komunalne), przedsiębiorstwa prywatne i państwowe, które posiadają osobowość prawną (obligacje korporacyjne). Do emisji obligacji na podstawie odrębnych przepisów jest uprawniony Skarb Państwa (obligacje skarbowe – ustawa o finansach publicznych) oraz NBP (obligacje NBP – ustawa o Narodowym Banku Polskim).

Obligacje skarbowe umożliwiają państwu pozyskiwanie dodatkowych pieniędzy potrzebnych do sfinansowania deficytu budżetowego. Są papierami wartościowymi o charakterze wierzycielskim: ich sprzedaż oznacza zaciągnięcie kredytu u nabywców. Kredyt ten jest spłacany jako należność w ściśle określonym czasie wraz z odsetkami w najczęściej spotykanych obligacjach (sposób naliczania jest określony w warunkach emisji obligacji).

W ostatnich latach obligacje skarbowe w Polsce nie cieszyły się poważaniem inwestorów. Jednak rosnące od 2007 roku stopy procentowe i spadki na giełdach całego świata – na rynku akcji i funduszy inwestycyjnych – wpływają na zmiany preferencji inwestowania oszczędności Polaków. Dwa lata temu obligacje skarbowe przegrywały zdecydowanie w konkurencji z funduszami inwestycyjnymi. Obecnie sytuacja uległa bardzo dynamicznej zmianie: lokaty oraz obligacje skarbowe przyciągają coraz więcej klientów.

Obligacje są atrakcyjniejsze, gdy stopy procentowe są wysokie i notowania akcji na giełdach spadają.

Odpowiedzią na coraz wyższą inflację są wysokie stopy procentowe, a spadki na bardzo rentownych do ubiegłego roku akcjach czy funduszach inwestycyjnych wymusiły konieczność poszukiwania nowych, atrakcyjnych miejsc do lokowania posiadanych oszczędności.

Atuty obligacji

Ważnym atutem obligacji, zwłaszcza w porównaniu do tradycyjnych lokat terminowych, jest możliwość łatwego ich spieniężenia (zerwanie lokaty przed terminem powoduje natomiast potrącenie przez bank znacznej części naliczonych odsetek). Analizując zachowania rynkowe obligacji, posiadacz może w dowolnym momencie skorzystać z możliwości odkupu obligacji po aktualnej cenie poprzez złożenie stosownej dyspozycji. Papiery czteroletnie (obligacje rynkowe) notowane na GPW można sprzedać podobnie jak akcje. Potrzebne jest tylko zlecenie sprzedaży składane w biurze maklerskich DM PKO BP lub dyspozycja na rachunku rejestrowym w punkcie sprzedaży obligacji.

Ciekawe oferty mają fundusze inwestujące w obligacje (wyniki są w dużym stopniu zależne od cen poszczególnych serii obligacji i wraz z nadejściem obniżek stóp procentowych powinny ulegać poprawie). Atrakcyjność obligacji skarbowych zależy głównie od wysokości stóp procentowych, ale także od oczekiwań co do zmian ich poziomu.