66 proc. firm zamierza przygotować się na wypadek pogłębienia się kryzysu ukraińskiego

Jak dotąd pozytywnej prognozy sytuacji gospodarczej CFO nie zakłócił kryzys ukraiński, ale zdaniem ekspertów firmy doradczej Deloitte może się to zmienić po katastrofie samolotu Malaysia Airlines i wzajemnym zaostrzeniu sankcji pomiędzy Unią Europejską a Rosją. Aż dwie trzecie badanych firm dostrzega potrzebę stworzenia planu awaryjnego na wypadek negatywnego rozwoju sytuacji na Ukrainie. To najważniejsze wnioski z 6. edycji „Deloitte CFO Survey 2014 H1”, przeprowadzonego wśród przedstawicieli dużych firm w Polsce.

Jak pokazują wyniki poprzednich edycji badania Deloitte, dyrektorzy finansowi trafnie przewidują rozwój polskiej gospodarki. Ich historyczna prognoza wzrostu na poziomie ok. 1,5 proc. PKB w roku 2013 sprawdziła się.

Zdaniem dyrektorów finansowych polska gospodarka weszła w fazę ożywienia – 56 proc.  z nich prognozuje, że wzrost PKB dla całego 2014 roku przekroczy 2,6 proc., z czego zdaniem 5 proc. ankietowanych wzrost ten sięgnie ponad 3,5 proc. Z kolei 62 proc. badanych spodziewa się spadku bezrobocia, a niemal 70 proc. CFO prognozuje wzrost cen na poziomie poniżej 2 proc.

Badanie Deloitte CFO Survey analizuje wskaźnik tzw. optymizmu netto, będący różnicą pomiędzy odsetkiem osób wskazujących na poprawę perspektyw finansowych w stosunku do sytuacji sprzed 6 miesięcy a odsetkiem osób mówiących o ich pogorszeniu. Wskaźnik ten w lipcu 2014 roku pokazuje, że netto +40 proc. dyrektorów finansowych ocenia perspektywy finansowe swoich przedsiębiorstw jako lepsze niż pół roku temu. Do tego, 49 proc. dyrektorów ocenia perspektywy finansowe równie dobrze jak pół roku temu. To oznacza, że 89 proc. dyrektorów uważa, że perspektywy finansowe ich firm będą takie same lub lepsze w nadchodzącej przyszłości, a zaledwie 11 proc. ocenia te perspektywy gorzej.

Blisko 90 proc. CFO ocenia, że w najbliższej przyszłości perspektywy finansowe ich przedsiębiorstw będą takie same lub lepsze, a 51 proc. uważa, że sytuacja ich firm poprawi się w porównaniu do sytuacji sprzed sześciu miesięcy. Istotnie poprawiła się ocena stabilności gospodarczej – po raz pierwszy w historii polskiej edycji badania aż 70 proc. badanych dyrektorów finansowych uważa, że poziom niepewności ekonomicznej jest standardowy. „Wyniki badania sugerują, że rozwój wydarzeń na Ukrainie nie wpłynął dotychczas znacząco na poziom optymizmu polskich dyrektorów. Badanie zakończyliśmy jednak przed katastrofą samolotu Malaysia Airlines i zaostrzeniem sankcji UE wobec Rosji i jej odwetowych sankcji m.in. wobec Polski.   Można się zatem spodziewać, że wydarzenia te znajdą swoje odzwierciedlenie już w następnej edycji badania” – mówi Krzysztof Pniewski, Partner w Dziale Konsultingu Deloitte.

Istotnym jest, że nawet przed tymi wydarzeniami 66 proc. biorących udział w badaniu CFO uważało, że sytuacja jest na tyle poważna, że ich firmy powinny stworzyć plany awaryjne związane z negatywnym wpływem kryzysu ukraińskiego na polską gospodarkę i prowadzony przez nich biznes.

Podobnie jak w czterech ostatnich edycjach, również i w tym badaniu wzrost przychodów na aktualnych rynkach był najczęściej (75 proc. CFO) wskazywanym priorytetem biznesowym. Z kolei popularność rozwijania działalności na nowych rynkach znacznie zmalała w tej edycji badania – z 58 do 44 proc. „Prawdopodobnie spadek ten ma związek z kryzysem na Ukrainie. Wiele polskich firm postrzega wschód jako kierunek potencjalnej ekspansji, a obecna sytuacja geopolityczna staje się na tyle poważna, że polskie firmy muszą wziąć pod uwagę znaczne ograniczenie działalności na tamtych rynkach” – tłumaczy Krzysztof Pniewski. W tej edycji badania wśród priorytetów polskich CFO znacząco wzrósł apetyt na ryzyko (gotowość do jego podjęcia zadeklarowało 63 proc. ankietowanych CFO, a poprzednio 39 proc.)
i znaczenie inwestycji (52 proc. badanych), co potwierdza tezę o poprawie koniunktury w gospodarce. Nadal kluczowy nacisk będzie też położony na poprawę działalności operacyjnej oraz obniżenie kosztów bezpośrednich.

Podobnie do poprzedniej edycji badania najważniejszym ryzykiem dostrzeganym przez CFO pozostaje presja cenowa. Obecnie wskazuje na nią 26 proc. CFO, a ostatnio 34 proc. Rośnie także obawa przed wzrostem kosztów działalności. Pół roku temu wskazywało na nią 3 proc. badanych, obecnie 18 proc. Istotnym ryzykiem z punktu widzenia menedżerów odpowiedzialnych za finanse pozostaje obawa o spadek popytu (18 proc.). Większa w porównaniu z poprzednią edycją badania grupa CFO dostrzega ryzyko wynikające ze zmienności prawa podatkowego i gospodarczego (z 12 proc. pół roku temu do 15 proc. obecnie) oraz braku dostępu do wykwalifikowanych pracowników, co okazało się istotne dla 12 proc. respondentów (pół roku temu było to 5 proc. badanych).

Zdaniem dyrektorów finansowych rosną trudności ze znalezieniem specjalistów posiadających wymagane kwalifikacje (z 31 proc. rok temu do 41 proc. obecnie). Wśród poszukiwanych finansistów największy deficyt widoczny jest na poziomie specjalistów średniego (53 proc.) i wyższego szczebla (20 proc.). Największe trudności ze znalezieniem ekspertów występują w obszarze kontrolingu oraz systemów IT w finansach.

Badanie pokazało również, że wzrasta odsetek dyrektorów finansowych, którzy coraz lepiej oceniają rynek kredytowy w Polsce. Kredyt jako źródło finansowania jest atrakcyjny dla 43 proc. ankietowanych, a łatwo dostępny dla jednej trzeciej z nich. To istotny wzrost w porównaniu do poprzednich edycji badania (6 miesięcy temu kredyt jako łatwo dostępne źródło finansowania oceniła jedna czwarta badanych CFO).

Odsetek respondentów przewidujących wzrost poziomu zadłużenia firmy jest podobny do tego, który zamierza zmniejszyć ten poziom, a to oznacza, że finansowanie działalności wraca w Polsce do normy. Rośnie liczba tych CFO, którzy spodziewają się obniżenia kosztów finansowania (36 proc.), a maleje liczba przewidujących ich wzrost (23 proc.). Najwyraźniej dyrektorzy finansowi spodziewają się dalszej obniżki stóp procentowych i wzrostu konkurencji między bankami. Z kolei finansowanie kapitałem nadal nie stanowi atrakcyjnego źródła finansowania i jest stosunkowo rzadko stosowane przez CFO.

Podatki, a w szczególności VAT, są niezmiennie największą bolączką polskich dyrektorów finansowych. Wszelkie zmiany podatkowe i nowe regulacje stanowią dużą trudność dla biznesu, nawet gdy są dla nich korzystne. Ze względu na dużą liczbę zmian podatkowych, które wejdą w życie od nowego roku kalendarzowego, znacząco podniósł się w oczach CFO ich negatywny odbiór jako bariery dla rozwoju biznesu. Dziewięciu na dziesięciu respondentów wskazało podatek VAT jako jeden z pięciu kluczowych systemów regulacji wymagających zmiany. Na drugim miejscu uplasowały się przepisy dotyczące podatku CIT (wskazane przez 62 proc. ankietowanych).

Efektywne działanie na dynamicznym i konkurencyjnym rynku wymaga szybkiego dostępu do informacji o sytuacji finansowej firmy. Jak pokazało badanie zaledwie 29 proc. badanych przedsiębiorstw jest w stanie przygotować kompletną informację o rocznych wynikach finansowych w terminie 15-tu dni kalendarzowych od zamknięcia okresu. 40 proc. badanych firm tworzy sprawozdanie finansowe dłużej niż miesiąc (w tym 11 proc. nawet dłużej niż trzy miesiące).

„W opinii CFO perspektywy długoterminowe dotyczące sytuacji finansowej polskich przedsiębiorstw powinny dalej się poprawiać. Aż 68 proc. ankietowanych jest zdania, że możliwość obsługi zadłużenia w ciągu najbliższych trzech lat wzrośnie. Rozwój wydarzeń politycznych za naszą wschodnią granicą jest jednak na tyle niepewny i dynamiczny, że trudno przewidzieć, czy w kolejnej edycji badania, za pół roku, oceny i prognozy nie ulegną istotnym zmianom, sygnalizującym znaczące pogorszenie się sytuacji gospodarczej. Obecne zaostrzenie konfliktu pomiędzy UE a Rosją wskazuje, że taki scenariusz jest bardzo realny.” – podsumowuje ekspert Deloitte.

Źródło: Deloitte