50 największych banków w Polsce: Stabilizacja na wszelki wypadek

Andrzej Ostrowski

Nowa ustawa zakłada udział środków prywatnych, pochodzących ze składek banków, w sanacji instytucji finansowych. Zdaniem wnioskodawcy proponowany model wydaje się być rozwiązaniem optymalnym z punktu widzenia realiów polskiej gospodarki, uwzględniając aktualną sytuację sektora finansowego oraz brak konieczności ponoszenia wydatków ze środków publicznych na sanację tego sektora w latach 2008-2010.

Środki gromadzone w funduszu stabilizacyjnym będą przeznaczane na współfinansowanie doraźnych działań pomocowych poprzez możliwość udzielania przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny gwarancji podwyższenia funduszy własnych bankom krajowym. Odpowiednio wcześnie podjęte i prowadzone we właściwy sposób działania pomocowe mają zwiększyć szanse na przetrwanie instytucji finansowej, jej restrukturyzację, a po odzyskaniu przez nią stabilności – zwrot udzielonego wsparcia. Wnioskodawca jest przekonany, że taki tryb pomocy zapewni przy okazji możliwość wypłaty depozytów przez tę instytucję (bez konieczności uruchamiania środków z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego).

Zaproponowany model sprawia, że do funduszu stabilizacyjnego stosowane byłyby zasady właściwe dla funkcjonowania gospodarki finansowej Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Rozwiązanie to umożliwiałoby również wykorzystanie infrastruktury oraz zaplecza kadrowego Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.

Fundusz stabilizacyjny byłby rodzajem funduszu własnego Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Jego środki miałyby być wykorzystywane głównie na finansowanie niektórych zadań Skarbu Państwa z zakresu wsparcia udzielanego bankom, podejmowanych na podstawie Ustawy z 12 lutego 2010 r. o rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych ( Dz.U. N r 4 0, p oz. 2 26, z późn. zm.). Fundusz miałby bowiem możliwość zwiększania funduszy własnych dla banków na wniosek ministra finansów, ale w ramach własnej decyzji (art. 1 pkt 2 projektu).

Pieniądze na akcje

Nadrzędnym zadaniem funduszu stabilizacyjnego ma być wspieranie działań mających na celu utrzymanie stabilności finansowej sektora bankowego. Środki przeznaczone na finansowanie zadań związanych z rekapitalizacją banku krajowego służyłyby nabyciu lub objęciu papierów wartościowych w wyniku wykonania gwarancji rekapitalizacyjnej zwiększenia funduszy własnych banku krajowego. Instytucja mająca trudności z pozyskaniem funduszy własnych mogłaby wystąpić do Ministerstwa Finansów o wsparcie na podstawie ustawy o rekapitalizacji, a minister finansów mógłby wnioskować do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego o udział w tym procesie. W związku z tym zaproponowano z mianę u stawy o r ekapitalizacji w art. 4 projektu.

Decyzja o uruchomieniu przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny środków na finansowanie działań pomocowych będzie należała do organów funduszu, ale działających na wniosek ministra właściwego do spraw instytucji finansowych. Wystąpienie zaburzeń w sektorze bankowym nie oznacza więc automatycznej konieczności uruchomienia finansowania działań pomocowych ze środków funduszu stabilizacyjnego. Celem projektu ustawy nie jest bowiem likwidacja dotychczasowych budżetowych źródeł finansowania tych zadań i zastąpienie ich środkami z funduszu stabilizacyjnego, lecz zapewnienie dodatkowego, alternatywnego zasobu środków finansowych, których wykorzystanie powinno zależeć od rzetelnej oceny sytuacji rynkowej i możliwości pełnego pokrycia kosztów działań naprawczych w sposób wskazany w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz w ustawie o rekapitalizacji.

Zgodnie z założeniem projektodawcy środków funduszu stabilizacyjnego nie można byłoby wykorzystać na bezpośrednie sfinansowanie innych działań realizowanych przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny niż tych, które wymienione zostaną w ustawie. Niemniej jednak w projekcie przewiduje się możliwość przenoszenia środków pomiędzy funduszami własnymi Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Takie przesunięcia środków mogłyby następować w zależności od potrzeb finansowych, wynikających z zadań podejmowanych w danym momencie przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Przeniesienie środków następowałoby uchwałą rady funduszu, na wniosek zarządu funduszu, po uzyskaniu opinii ministra właściwego do spraw instytucji finansowych. Należy bowiem zaznaczyć, że priorytetowym i obligatoryjnym zadaniem Bankowego Funduszu Gwarancyjnego jest w szczególności gwarantowanie depozytów.

Wszystkie banki płacą

Źródłem finansowania funduszu stabilizacyjnego byłyby wpływy z tytułu opłaty ostrożnościowej w wysokości stawki nieprzekraczającej 0,2 proc. i podstawy naliczenia opłaty ostrożnościowej analogicznej do podstawy opłaty obowiązkowej, tj. całkowity wymóg kapitałowy x 12,5. Obowiązek uiszczania tej opłaty nałożony byłby na podmioty objęte systemem gwarantowania, to jest zgodnie z art. 2 pkt 3 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym banki krajowe w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 1 Ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe ( Dz.U. z 2012 r. poz. 1376, z późn. zm.) oraz oddziały banków zagranicznych w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 20 ustawy – Prawo bankowe, o ile nie są uczestnikami systemu gwarantowania środków pieniężnych w swoim państwie macierzystym albo system gwarantowania, w którym uczestniczą, nie zapewnia gwarantowania środków pieniężnych co najmniej w zakresie i w wysokości określonych w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Rada funduszu, podejmując uchwałę o wysokości opłaty ostrożnościowej oraz obowiązkowej opłaty rocznej, byłaby zobowiązana do wzięcia pod uwagę w szczególności sytuacji w sektorze finansowym oraz jego otoczeniu makroekonomicznym. Intencją projektodawcy jest bowiem uwzględnienie tzw. zjawiska antycykliczności, tj. nieobciążania lub niewielkiego obciążania podmiotów z tytułu wpłat na Bankowy Fundusz Gwarancyjny w okresach dekoniunktury.

Zdaniem projektodawcy doprecyzowania wymaga ...