Zmiany w KRS: oddział przedsiębiorcy zagranicznego powinien mieć zapewnioną zdolność prawną i sądową

Przy okazji rozszerzenia przez ustawodawcę katalogu informacji, które mają być ujawniane w KRS na temat oddziałów przedsiębiorców zagranicznych, zwracamy uwagę na istotny, praktyczny problem. Niejednokrotnie w obrocie gospodarczym mamy do czynienia z sytuacją, gdy w związku z działalnością oddziału przedsiębiorcy zagranicznego, powstaje zadłużenie po stronie oddziału, a – w świetle obecnie obowiązujących regulacji – przedsiębiorca, który jest wierzycielem, nie ma możliwości pozwania oddziału przedsiębiorcy zagranicznego przed polski sąd. Oddziały przedsiębiorstw zagranicznych nie mają bowiem zdolności sądowej co powoduje, iż oddział nie może być skutecznie pozwany.

BCC proponuje wprowadzenie przepisu, który zapewniałby oddziałowi przedsiębiorcy zagranicznego, zdolność prawną, a tym samym zdolność sądową.

Zmiany w zakresie § 1 pkt 1:

W dotychczasowym brzmieniu § 2 pkt 5 rozporządzenie ministra sprawiedliwości w sprawie szczegółowego sposobu prowadzenia rejestrów wchodzących w skład Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegółowej treści wpisów w tych rejestrach wskazuje, iż przez system integracji rejestrów rozumie się system ustanowiony na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/17/UE z 13 czerwca 2012 r. zmieniającej dyrektywę Rady 89/666/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/56/WE i 2009/101/WE w zakresie integracji rejestrów centralnych, rejestrów handlowych i rejestrów spółek (Dz.Urz. UE L 156 z 16.06.2012, str. 1).

Po wejściu w życie zmian, rozporządzenie – w kwestii definicji systemu integracji rejestrów – będzie zawierać odesłanie do art. 1 ust. 3 Ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, co spowoduje że przepis będzie bardziej przejrzysty i zrozumiały. Odesłania wprost do dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady powodują bowiem często trudności interpretacyjne.

Zmiany w zakresie § 1 pkt 2:

W dotychczasowym brzmieniu § 136 pkt 1 rozporządzenia, nie zawierał zapisów, iż w dziale 1. rejestru przedsiębiorców dla oddziału przedsiębiorcy zagranicznego, głównego oddziału zagranicznego zakładu ubezpieczeń oraz głównego oddziału zagranicznego zakładu reasekuracji wpisuje się informacje z systemu integracji rejestrów dotyczące przedsiębiorcy zagranicznego, co obejmuje datę i rodzaj postępowania: otwarcie likwidacji, zakończenie postępowania likwidacyjnego, otwarcie i zakończenie postępowania likwidacyjnego, odwołanie postępowania likwidacyjnego, ogłoszenie upadłości, zakończenie postępowania upadłościowego, ogłoszenie upadłości i zakończenie postępowania upadłościowego, odwołanie postępowania upadłościowego, wykreślenie przedsiębiorcy zagranicznego.

Z punktu widzenia przedsiębiorcy:

BCC pozytywnie ocenia wprowadzane nowym rozporządzeniem zmiany – ujawnienie ww. informacji w rejestrze przedsiębiorców zwiększy pewność obrotu gospodarczego oraz pozwoli przedsiębiorcy, który podpisuje umowy m.in. z oddziałem przedsiębiorcy zagranicznego, zasięgnąć szerszych informacji o swoim kontrahencie.

W związku z nowelizacją przepisów dotyczących oddziałów przedsiębiorstw zagranicznych, BCC proponuje wprowadzenie przepisu, który zapewniałby oddziałowi przedsiębiorcy zagranicznego, zdolność prawną, a tym samym zdolność sądową. Obecnie, istotnym i częstym problemem, który występuje w praktyce obrotu gospodarczego jest sytuacja, gdy w związku z działalnością oddziału przedsiębiorcy zagranicznego, powstaje zadłużenie, a – w świetle obecnie obowiązujących regulacji – polski przedsiębiorca, który jest wierzycielem, nie ma możliwości pozwania oddziału przedsiębiorcy zagranicznego przed polski sąd. Zgodnie z art. 64 § 1 [1] k.p.c. zdolność sądową mają jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Zgodnie zaś z art. 65 § 1 k.p.c. zdolność do czynności procesowych (zdolność procesową) mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 64 § 1 [1] k.p.c. Dlatego pozwy wnoszone przeciwko oddziałowi przedsiębiorcy zagranicznego, czy wnioski o zawezwanie do próby ugodowej oddziału przedsiębiorcy zagranicznego są odrzucane przez polskie sądy bez ich merytorycznego rozpoznania.

Oddział przedsiębiorcy zagranicznego korzysta zatem z wszelkich atutów bycia uczestnikiem obrotu gospodarczego, m.in. zawiera umowy, zaciąga zobowiązania, zaś w sytuacji konieczności wystąpienia do sądu w związku z tymi czynnościami, jego kontrahent – najczęściej polski przedsiębiorca, jest zmuszony składać pozew w kraju macierzystym oddziału, co wiąże się ze znacznymi trudnościami oraz wysokimi kosztami. Taka sytuacja jest nieakceptowalna dla wielu polskich przedsiębiorców.

Zmiany w zakresie § 1 pkt 3:

Na podstawie § 166 pkt 3 rozporządzenia w dotychczasowym brzmieniu, w rejestrze dłużników niewypłacalnych ujawniano następujące informacje: w polu pierwszym – informacje o tytule wykonawczym, co obejmuje: nazwę organu wydającego tytuł wykonawczy, datę wydania tytułu wykonawczego, sygnaturę sprawy; w przypadku tytułów egzekucyjnych niepochodzących od sądu określa się nazwę sądu nadającego klauzulę wykonalności, datę nadania klauzuli wykonalności i sygnaturę sprawy o nadanie klauzuli wykonalności, w polu drugim – kwotę wierzytelności w przypadku wierzytelności pieniężnych lub opis wierzytelności w przypadku wierzytelności niepieniężnych, w polu trzecim – jeżeli wpisywana wierzytelność jest wierzytelnością solidarną, zaznaczenie tej okoliczności, w podrubryce pierwszej – dane wierzycieli: w polu pierwszym – nazwisko, nazwę lub firmę, w polu drugim – imiona, w polu trzecim – numer PESEL lub numer identyfikacyjny REGON, w polu czwartym – numer KRS.

Po wejściu w życie zmian, także w związku ze zmianami w ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym, ww. informacje nie będą już ujawniane w rejestrze dłużników niewypłacalnych, co BCC ocenia negatywnie, ponieważ taka praktyka miała charakter prewencji ogólnej oraz dodatkowo mobilizowała dłużnika do zapłaty. Dodatkowo należy podkreślić, iż inni uczestnicy obrotu, na podstawie obowiązujących jeszcze przepisów, mają bardziej pełne informacje dotyczące dłużnika i jego sytuacji majątkowej.

Źródło: BCC