Ze szwajcarską precyzją wspieramy badania naukowe
Polska korzysta nie tylko z Funduszy Europejskich. Blisko pół miliona franków szwajcarskich otrzymaliśmy na programy profilaktyki zdrowotnej, ochronę środowiska, współpracę naukową, poprawę infrastruktury transportowej w miastach czy wsparcie społeczności lokalnych. Wdrażanie Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy jest już na półmetku. Uruchomione zostały wszystkie projekty. Jego realizacja potrwa do połowy 2017 roku. Pierwsze efekty polsko-szwajcarskiej współpracy w zakresie badań naukowych są widoczne już dziś.
Badania naukowe
- Stypendia dla 134 polskich naukowców na pobyty naukowe w instytucjach badawczych w Szwajcarii w ramach Funduszu Stypendialnego (http://www.sciex.pl/),
- Granty dla 31 projektów badawczych z udziałem 49 instytucji naukowych w ramach Polsko-Szwajcarskiego Programu Badawczego (http://www.swiss.opi.org.pl/),
- 524 naukowców korzystających ze Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy.
Przykładowe projekty badawcze:
Rekultywacja może być tania
Zniszczone tereny czekają na rekultywację, której koszty są bardzo wysokie. Zanieczyszczony obszar zwykle zostaje wyłączony z produkcji rolniczej na długie lata. W efekcie zwiększa się powierzchnia nieużytków i brakuje nowych miejsc do zagospodarowania. W ramach projektu naukowcy pracują nad stabilizacją zanieczyszczeń w glebie przy pomocy absorbentów węglowych, charakteryzujących się wysoką zdolnością do wiązania zanieczyszczeń.
Beneficjent: Uniwersytet Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie (Dr hab. Patryk Oleszczuk )
Partner szwajcarski: Agroscope Reckenholz-Tänikon Research Station ART (Dr. Thomas D. Bucheli)
Lasy w Alpach i Karpatach
Alpy i Karpaty to największe regiony górskie Europy. Ich lasy to jeden z najcenniejszych zasobów przyrodniczych. Naukowcy sprawdzają jak krajobraz gór zmieniał się w ciągu ostatnich 150 lat. Lasy mają ogromny wpływ na zmiany klimatyczne. Ograniczają skutki występujących w górach powodzi i stwarzają warunki do życia między innymi dużym drapieżnikom. Zmiany powierzchni lasów są analizowane z wykorzystaniem różnorodnych danych – map archiwalnych, zdjęć lotniczych i satelitarnych oraz danych ze skaningu laserowego.
Beneficjent: Uniwersytet Jagielloński (Dr hab. Jacek Kozak )
Partner szwajcarski: Swiss Federal Research Institute for Forest, Snow and Landscape Research WSL (Dr. Niklaus Zimmermann)
„Komórki” wytrzymają dłużej
Efekt spinowego transferu momentu siły odkryty został kilka lat temu. Prowadzone obecnie badania mogą doprowadzić do tego, że telefony komórkowe, laptopy i tablety będą zużywały mniej energii.
Badane eksperymentalnie i teoretycznie nanourządzenia elektroniki spinowej znajdują zastosowanie w nowych technologiach informacyjnych i telekomunikacyjnych. Wszystko z powodu możliwości bardzo dużej miniaturyzacji i małego zużycia energii. Dzięki badaniom prowadzonym przez naukowców, w najbliższej przyszłości użytkownik otrzyma szybsze, bardziej pojemne i energooszczędne laptopy, tablety czy smartfony. Dlatego prowadzone przez zespół prace są bacznie obserwowane i analizowane przez specjalistów z czołowych światowych koncernów elektronicznych.
Beneficjent: Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie (Prof. dr hab. Tomasz Stobiecki)
Partner polski: Instytut Fizyki Molekularnej Polskiej Akademii Nauk (Doc. Janusz Dubowik)
Partner szwajcarski: Laboratory for Nanomagnetism and Spin Dynamics Paul Scherrer Institut Ecole Polytechnique Fédérale de Lausanne (Prof. Mathias Kläui)
Dwa litry w litrowej butelce
Wodór to świetny nośnik energii. W wodzie jest go więcej, niż w skroplonej formie tego gazu o tej samej pojemności, ale trudno go z niej wydobyć. Naukowcy pracują nad substancjami, dzięki którym w litrowej butelce da się zmieścić tyle wodoru, ile w dwóch litrach wody. Odnawialne źródła energii wymuszają stworzenie efektywnych materiałów do jej magazynowania i transportu. Rozwiązaniem problemu może być zastosowanie wodoru jako nośnika energetycznego. Naukowcy badają aspekty transportu jonów w złożonych wodorkach zawierających lit. Badanie tych zjawisk pomaga znaleźć optymalne związki chemiczne, z których wodór można łatwo odzyskać.
Beneficjent: Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego PAN (Prof. dr hab. Zbigniew Łodziana)
Partner szwajcarski: Empa Swiss Federal Laboratories for Materials Science and Technology (Dr Arndt Remhof)
Astma pod kontrolą
Astma oskrzelowa jest jedną z najczęstszych chorób płuc. Naukowcy tłumaczą dlaczego dotychczas stosowane leki nie były skuteczne. Postęp w jej leczeniu jest duży, jednak co najmniej u połowy chorych astma nie jest w pełni kontrolowana. W projekcie badane są parametry zapalenia astmatycznego dróg oddechowych oraz obronnej reakcji układu odporności. Nowatorstwo badań polega na zastosowaniu dostępnych od niedawna technik analitycznych. Wyniki uzyskane w projekcie tłumaczą przyczynę ograniczonej skuteczności dotychczas stosowanych leków i pozwolą na poszukiwanie w przyszłości skuteczniejszych sposobów leczenia.
Beneficjent: Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum (Prof. Marek Sanak)
Partner szwajcarski: Swiss Institute of Allergy and Asthma Research (SIAF) (Prof. Cezmi Akdis)
Więcej energii w akumulatorze
Prowadzone dotychczas badania nad akumulatorami nie uwzględniały właściwości struktury elektronowej materiałów katodowych stosowanych w ogniwach. Polsko-Szwajcarski zespół robi to, jako jeden z nielicznych na świecie. Badania prowadzone w ramach projektu nad akumulatorami litowymi zmierzają do opracowania urządzeń nowej generacji, przeznaczonych do zasilania samochodów elektrycznych, przenośnej elektroniki i magazynowania energii odnawialnej. Celem badań jest podniesienie jakości akumulatorów, bezpieczeństwa ich używania a także zwiększenia gęstości zgromadzonej w nich energii. Wynikami badań naukowców zainteresowane są firmy związane z rozwojem electric-car technology, przenośnej elektroniki oraz smart grids.
Beneficjent: Akademia Górniczno-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie (Prof. dr hab. inż. Janina Molenda)
Partner szwajcarski: Eidgenössische Materialprüfungs- und Forschungsanstalt (Dr. Artur Braun)
Źródło: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju