ZBP o wyroku TSUE dotyczącym zgodności z prawem skupu wierzytelności konsumenckich przez firmy odszkodowawcze
Jak wynika z wyroku TSUE, sądy krajowe mogą badać umowę cesji zawartą przez konsumenta z firmą odszkodowawczą, choć wg prawa unijnego nie mają obowiązku robić tego z urzędu, jeżeli sprawa nie dotyczy bezpośrednio tej umowy cesji.
Zdaniem Trybunału sąd krajowy powinien jednak ocenić, czy i w jakim zakresie prawo krajowe wymaga sprawdzenia, czy umowa cesji jest ważna, a w konsekwencji czy firma odszkodowawcza skutecznie nabyła wierzytelność i ma prawo pozywać bank (czy ma legitymację czynną w tej sprawie).
Oznacza to, że w takim przypadku sąd krajowy będzie musiał przeanalizować umowę cesji, tj. zweryfikować czy nie zawiera postanowień niedozwolonych. Ponieważ prawidłowość umów cesji wzbudza wątpliwości, w praktyce wnioski o zbadanie ważności tych umowy są składane przez banki w wielu postępowaniach w sprawach o SKD.
Zgodnie z coraz liczniejszymi wyrokami, sądy krajowe badając ważność i skuteczność takich umów, coraz częściej stwierdzają ich nieważność – takie orzeczenia wydawały m.in. sądy w Warszawie, Łodzi i Chorzowie.
Te orzeczenia oraz dzisiejszy [9.10.2025] wyrok TSUE to sygnał dla konsumentów, aby z dużą ostrożnością podchodzili do ofert firm odszkodowawczych zachęcających ich do sprzedaży wierzytelności wynikających z umów kredytowych. Sądy podkreślają bowiem, że umowy są unieważnienia ze względu na istnienie klauzul niedozwolonych dotyczących zakresu cesji, czy sposobu określenia wartości sprzedanej wierzytelności.
Dzisiejszy [9.10.2025] wyrok jest bardzo istotny, ponieważ jak wynika z naszych wewnętrznych analiz, ok. 50% spraw dotyczących sankcji kredytu darmowego wytaczanych jest nie przez samych konsumentów, a właśnie przez firmy działające na podstawie umów cesji.
Głos Trybunału w tej sprawie odpowiada jednak tylko na część wątpliwości związanych z problemem skupowania roszczeń od konsumentów. Do TSUE zostało również skierowane pytanie prejudycjalne dotyczące sposobu określenia wysokości wynagrodzenia dla konsumenta za przelew wierzytelności pieniężnej (sprawa C-600/24).
Jako ZBP od dłuższego czasu zwracamy uwagę na inne nieprawidłowości związane z instrumentalnym wykorzystywaniem zarówno przepisów konsumenckich, jak i proceduralnych, w procesie skupywania wierzytelności od klientów i pozywania banków przez firmy budujące biznes m.in. na roszczeniach z tytułu SKD.
Przykładem może być zjawisko tzw. forum shopping, w którym firmy odszkodowawcze, nadużywając przepisów o właściwości przemiennej, składają pozwy w różnych częściach kraju i „testują” sądy w celu uzyskania dla siebie korzystnych wyroków.
Wyrok TSUE powinien stanowić kolejny sygnał dla ustawodawcy do uregulowania działalności firm odszkodowawczych, a także dla właściwych organów kontrolnych, aby zwracały szczególną uwagę na praktyki marketingowe nakłaniające konsumentów do sprzedawania swoich wierzytelności.
