ZBP: spory sądowe dotyczą ok. 1,7 proc. udzielonych kredytów walutowych. W 2019 r. zdecydowana większość wyroków prawomocnych zapadła na korzyść banków
Kwestie te w naturalny sposób stanowiły i będą stanowić istotny obszar zainteresowania i aktywności ZBP, gdyż w dłuższej perspektywie mogą wpływać na kształt i kierunek rozwoju krajowego sektora bankowego. W związku z zainteresowaniem części mediów i ekspertów, jak również licznymi publikacjami odnoszącymi się do tej tematyki, Związek Banków Polskich, chcąc wzmocnić ten strumień informacji potwierdzonymi danymi, przeprowadził badanie wśród banków z największym portfelem kredytów walutowych.
Z uwagi na techniczne ograniczenia, nie w każdym jednak przypadku było możliwe ustalenie precyzyjnych danych, w szczególności w podziale na kredyty denominowane i indeksowane, niemniej wyniki ankiety pozwalają przybliżyć ogólną skalę procesów sądowych i charakter problematyki w obszarze kredytów walutowych.
Czytaj także: Ustawa frankowa: od 1 stycznia 2020 r. nowe zasady wsparcia dla kredytobiorców >>>
Wyniki te potwierdzają utrzymującą się tendencję wzrostową prowadzonych nowych spraw sądowych, natomiast w dalszym ciągu ogólny bilans spraw prawomocnie wygranych przemawia na korzyść banków. Z danych przekazanych przez 11 banków wedle stanu na koniec 2019 r. wynika, że łączna liczba toczących się spraw w polskich sądach dotycząca kredytów walutowych wyniosła 16 252 (w tym odnoszących się do kredytów indeksowanych – 13 390 oraz kredytów denominowanych 2 862). Liczba ta uwzględnia sprawy, które zostały z sądów przekazane do banków jako złożone pozwy lub w których bank złożył pozew.
Czytaj także: Frankowicze: hybrydowe kontrakty nie powinny mieć miejsca >>>
W tym kontekście należy wskazać, że całkowita liczba kredytów walutowych udzielonych przez banki we franku szwajcarskim w latach 2002 – 2012 wyniosła 943,5 tys. sztuk kredytów (dane: AMRON-SARFiN). Oznacza to, że obecnie, sprawy sądowe toczące się przeciwko bankom odnośnie kredytów walutowych, dotyczą 1,71 proc. całkowitej liczby udzielonych kredytów walutowych a biorąc pod uwagę jedynie czynne umowy kredytowe stanowią 3,6 proc. umów.
Prawomocnie na korzyść banków w całym 2019 r. rozstrzygnięto ponad 70% sporów
Na podstawie odpowiedzi udzielonych za rok 2019, w zależności od konstrukcji umowy przyjętej w danym banku i charakteru pozwu, można przyjąć, że prawomocnie na korzyść banków w całym 2019 r. rozstrzygnięto ponad 70% sporów. W odniesieniu zaś do nieprawomocnych wyroków, liczba spraw pozytywnie rozstrzygniętych dla banku w I instancji wynosiła ok. 60%.
Powyższe dane wskazują na wzrost zainteresowania klientów rozstrzyganiem sporów z bankami na drodze sądowej w porównaniu do lat poprzednich, jednocześnie nadal liczba ta stanowi niewielki odsetek w stosunku do ogólnej, całkowitej liczby zawartych walutowych umów kredytowych. Tendencja korzystnych wyroków utrzymuje się wciąż na wyższym poziomie niż mogłoby to wynikać z niektórych doniesień medialnych. W związku z tym, z dzisiejszej perspektywy byłoby przedwczesnym mówić, że spory sądowe banków z kredytobiorcami kredytów mieszkaniowych w walucie obcej powodują poważne obniżenie wyników finansowych tych banków.
Czytaj także: ZBP: stanowisko w sprawie wyroku TSUE dotyczącego kredytów walutowych >>>
W tym kontekście warto również zwrócić uwagę, że od kilkunastu miesięcy można zaobserwować coraz większą liczbę kancelarii prawnych, czy tzw. doradców prawnych, którzy oferują usługi związane z pomocą dla kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyty w walutach obcych. Na rynku pojawiło się wiele podmiotów, których model biznesowy właściwie opiera się tylko i wyłącznie na odszkodowaniach, wykorzystując podatny grunt
i klimat wokół posiadaczy tych kredytów. Należy również podkreślić, że w przypadku wybranych kancelarii odszkodowawczych Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wszczął postępowanie związane z zarzutem zbiorowego naruszenia interesów konsumenta. Posiadacze kredytów walutowych powinni ze szczególną ostrożnością przeanalizować takie aspekty, jak koszty zastępstwa procesowego i opłaty za obsługę prawną, długość prowadzonego sporu, czy też – co szczególnie istotne – różny charakter rozstrzygnięć sądów uzależniony od modelu umowy i rodzaju kredytu. Ze szczególną ostrożnością należy podchodzić również do firm i spółek prawa handlowego, których nie obowiązują standardy etyki zawodowej przypisanej stricte do adwokatów i radców prawnych.
