Zanim znajdziesz się w opałach – jak ratować finanse przedsiębiorstwa?

Rynek finansowy ma rozwiązanie dla firm w różnego rodzaju tarapatach finansowych – od przejściowych i niezagrażających istnieniu przedsiębiorstwa kłopotów z płynnością, spowodowanych np. nierzetelnością kontrahentów, przez przewlekłą finansową zadyszkę po poważny zawał, który może potencjalnie skończyć się nieodwracalną niewypłacalnością.

Na lekkie przeziębienie

Problem z nieregularnymi płatnościami nie jest w Polsce niestety niczym wyjątkowym. Jak podaje BIG InfoMonitor w 2014 roku ok. połowa firm działających w naszym kraju deklarowała, że ma problemy z terminowym uzyskiwaniem należności od partnerów biznesowych. Niezależnie od  wykorzystania narzędzi windykacyjnych, w sytuacji chwilowej utraty płynności finansowej przedsiębiorca może w pierwszej kolejności sięgnąć po trzy podstawowe produkty, które będą dla niego stosunkowo najłatwiej dostępne: kredyt w rachunku bieżącym, kredyt obrotowy i faktoring. Wszystkie one zapewniają dostęp do niezbędnych środków w ramach dość nieskomplikowanej procedury i przede wszystkim szybko.

• Kredyt w rachunku bieżącym

  Udostępniany w ramach rachunku firmowego, może być wykorzystany do krótkotrwałego zwiększania płynności gotówkowej. Limit kredytu w rachunku bieżącym ustalany jest indywidualnie w zależności od oceny zdolności kredytowej firmy. Jego zaletą jest możliwość skorzystania z finansowania w dowolnym momencie i dowolnej kwocie (w ramach raz przyznanego limitu) oraz fakt, że może zostać ono przeznaczone na dowolny cel. Przedsiębiorca ma też ten komfort, że może elastycznie ustalać harmonogram spłat. Co ważne, kredyt w rachunku bieżącym jest odnawialny i można z niego korzystać wielokrotnie w przypadku zaistnienia przejściowych problemów z płynnością.

• Kredyt obrotowy

  Kredyt obrotowy udzielany jest w dwóch formach: odnawialnej i nieodnawialnej. Przy takim kredycie musimy liczyć się z tym, że bank będzie chciał się dokładniej przyjrzeć naszym finansom. Dodatkowo będzie go interesował cel, na jaki przeznaczamy finansowanie – przyznanymi środkami nie można dysponować dowolnie. Umowa kredytu obrotowego podpisywana jest zazwyczaj na rok z możliwością jej przedłużenia. W czasie trwania umowy przedsiębiorca zobowiązany jest spłacać odsetki za wykorzystany limit. Na koniec okresu kredytowania spłacany jest kapitał. Zdarza się również, że wraz ze spłatami odsetek musimy oddać określoną część kapitału – wszystko zależy od konkretnych zapisów umowy z bankiem.

• Faktoring

  Jeśli skorzystasz z usług faktora, należności z tytułu sprzedaży towarów lub usług możesz otrzymać od ręki, nie czekając na termin płatności wskazany na fakturze. Tym samym firma dostaje zastrzyk gotówki, zanim jej kontrahenci uregulują swoje zobowiązanie. Obok finansowania faktoring obejmuje też szereg dodatkowych usług, z których najważniejsze to monitoring spływu należności, ich księgowanie i rozliczanie, kontrola terminowości płatności odbiorców oraz raportowanie sald. Co ważne, dla uzyskania pieniędzy z faktoringu nie jest wymagane żadne zabezpieczenie. Faktor nie bada też zdolności kredytowej firmy. Umowa cesji wierzytelności za wystawione faktury jest wystarczającym zabezpieczeniem transakcji. Będzie go natomiast czy firma miała zachowaną ciągłość współpracy z kontrahentami.

Antidotum na przedłużające się kłopoty

Jeśli twoja firma cierpi na długotrwały i powtarzalny brak płynności finansowej, punktowe zastrzyki finansowe nie rozwiążą problemu. To sygnał, że czas na znalezienie rozwiązania na dłuższą metę, gwarantującego firmie szansę rozwoju. Najczęściej będzie niezbędne poniesienie w tym celu dodatkowych nakładów. W takiej sytuacji warto poszukać banku, który udzieli firmie kredytu inwestycyjnego. Finansowanie można uzyskać również w ramach specjalnych rządowych programów przeznaczonych dla firm lub poprzez leasing.

• Kredyt inwestycyjny

  Przeznaczony jest na finansowanie projektów o charakterze inwestycyjnym, służących pomnażaniu majątku firmy. Okres kredytowania w zależności od banku może wahać się od roku do 20 lat i pokrywać nawet 100 proc. inwestycji. Kredyt ten dostępny jest w różnych walutach, a jego kwota może sięgać kilku milionów złotych. Jeśli firma miała w przeszłości problemy finansowe znalezienie banku, który zdecyduje się udzielić kredytu może być wyzwaniem. Dlatego warto udać się po poradę do pośrednika finansowego, który ma dostęp do ofert wielu instytucji i pomoże znaleźć miejsce, gdzie szanse na kredyt będą największe.

• Kredyt z gwarancją de minimis

  Kredyty tego rodzaju są dostępne w ramach programu rządowego dla mikro, małych i średnich przedsiębiorców, którzy mogą uzyskać gwarancję na zabezpieczenie spłaty kredytu. Gwarancja de minimis zabezpiecza spłatę kredytu w sytuacji, gdy przedsiębiorca nie będzie w stanie uregulować go w terminie. Wtedy spłaty kredytu dokonuje gwarant, czyli BGK. Przedsiębiorca nie zostaje jednak zwolniony z odpowiedzialności finansowej – musi zwrócić odpowiednią kwotę wraz z odsetkami. Tyle, że rozlicza się z tych zobowiązań już nie z bankiem kredytującym, tylko z gwarantem. Kredyty z gwarancją de minimis dostępne są w wielu polskich bankach. Ich listę można znaleźć na stronie http://deminimis.gov.pl/.

• Leasing

  Leasing to bardzo wygodna i elastyczna forma finansowania inwestycji wymagających nabycia środków trwałych dla firmy: maszyn, urządzeń i środków transportu. Pozwala korzystać z tego typu sprzętu bez konieczności jego zakupu. Zapewnia firmie nie tylko poprawę płynności finansowej, ale przede wszystkim znaczne zmniejszenie obciążeń podatkowych. Leasing pozwala na sfinansowanie nawet do 100 proc. wartości inwestycji netto, najczęściej w kwocie nieprzekraczającej 1,5 mln złotych. Dodatkową zaletą jest możliwość elastycznej spłaty rat w zależności od dochodów firmy. Okres finansowania inwestycji za pomocą leasingu zazwyczaj nie przekracza kilku lat.

Kiedy sytuacja grozi zawałem

W sytuacji naprawdę poważnych tarapatów, kiedy zobowiązania firmy przekraczają jej możliwości finansowe, najważniejsze to nie uciekać od problemów. Bankowi, który udzielił nam kredytu zależy na odzyskaniu pieniędzy, dlatego również w jego interesie leży renegocjowanie warunków spłaty tak, aby firma mogła jej podołać. W grę mogą wchodzić takie rozwiązania, jak odroczenie spłaty odsetek czy wakacje kredytowe, czyli czasowe zawieszenie konieczności spłaty rat. Nawet jeśli w umowie nie pojawił się zapis otwierający drogę do takiego rozwiązania, zawsze możesz zwrócić się do banku, aby ustalić nowe warunki.

Lepiej zapobiegać niż leczyć

Z myślą o ewentualnych problemach warto już na etapie zakładania firmy pomyśleć o jej ubezpieczeniu. Na rynku znaleźć można trzy rodzaje ubezpieczeń dla przedsiębiorców: od upadłości, od utraty stabilności finansowej oraz od utraty zysku. Pierwszy typ ubezpieczenia skierowany jest do przedsiębiorców, którzy zawierają umowy kredytu na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. W przypadku upadłości kredytobiorcy, towarzystwo ubezpieczeniowe wypłaca świadczenie ubezpieczeniowe do wysokości 50 proc. pozostałego do spłaty salda kredytu. Ochrona ubezpieczeniowa może być świadczona nawet do 18 miesięcy. Ubezpieczenie od utraty stabilności finansowej to rozwiązanie dla firm z sektora MSP, które zabezpiecza kontrahentów przedsiębiorcy na wypadek nagłych zdarzeń, tj. upadłość firmy bądź zgonu właściciela, uniemożliwiających regulowanie zobowiązań. Obejmuje nie tylko ubezpieczenie życia, ale również zabezpieczenie spłaty należności wobec partnerów biznesowych. Ubezpieczenie od utraty zysku ma zaś na celu zapewnienie stabilności finansowej przedsiębiorstwa poprzez niwelowanie negatywnych skutków przestoju firmy spowodowanego oddziaływaniem żywiołów. Ryzyko utraty zysku w praktyce występuje wspólnie z ubezpieczeniem mienia od ognia i innych zdarzeń losowych.

Elżbieta Micigolska-Turczyk
ekspert ds. kredytów gotówkowych i hipotecznych
Idea Expert