Zagranica: Ekstremalna bankowość

Monika Jagielska

Zważywszy na permanentny brak płynności sektora, co na co dzień odczuwają klienci, bankowość Uzbekistanu jest stosunkowo wysoko oceniana przez światowe agencje ratingowe. Fitch lokuje ją na poziomie „B”, czy „B-” („stabilny wzrost”), a Moody’s określa ją jako „stabilną”.

Uzbeckie banki nie wydają pieniędzy właścicielom depozytów na ich żądanie, bowiem wprowadzono wiele ograniczeń i limitów, które de facto są przyczyną szalejącej korupcji w systemie bankowym. Ograniczenia w wydawaniu przez banki pieniędzy w Uzbekistanie mają już długą, bo prawie 20-letnią tradycję. Ze względu na specyfikę tego kraju trudno znaleźć analogie nawet historyczne.

Eliminacja gotówki

W drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia banki wstrzymywały wypłatę pieniędzy na dobę, co oznaczało, że wypłata następowała po złożeniu dyspozycji dnia poprzedniego. Wówczas dotyczyło to tylko wypłat klientów korporacyjnych. Limity dotyczyły również klientów opłacanych przez państwo. Powoli doszło do absurdu polegającego na tym, że dostępność środków na rachunku przestała być podstawą do wydawania pieniędzy. W najlepszym razie były one wydawane w małych ratach, a wypłata pensji często opóźniała się więcej niż miesiąc. Najgorzej pod tym względem było i jest w miesiącach jesiennych, kiedy to bankierzy wstrzymują wypłaty, tłumacząc, że „wszystkie środki pieniężne zostały przeznaczone na pokrycie zobowiązań w sektorze bawełny” i aktualnie gotówka jest niedostępna. Klienci stają się wówczas przymusowymi depozytariuszami z mniej więcej miesięcznym, a nawet ponad miesięcznym, terminem zapadalności.

Oprócz ograniczeń dotyczących wypłat gotówki, władze uzbeckie realizują politykę mającą na celu eliminację wszelkich przepływów pieniężnych. Klienci korporacyjni nie mogą legalnie posiadać nawet tak zwanej „małej kasy” dla zaspokojenia najpilniejszych potrzeb związanych z prowadzeniem działalności np. zakupu papieru, tonera, kawy, herbaty, środków czystości czy rozliczenia delegacji.

Wprowadzenie UZkart

24 września 2004 r. rząd, na wniosek Banku Centralnego Republiki ...