Zagadki Wieloletniego Planu Finansów Państwa
W liczącym 92 strony Wieloletnim Planie Finansów Państwa na lata 2019-2022, 12 stron poświęcone jest omówieniu głównych funkcji państwa i miernikom, określającym stopień ich realizacji. Szczegółowo opisane są też sposoby zwiększania dochodów państwa, nawet, gdy chodzi o niewielkie sumy.
Na przykład cała strona poświęcona jest technicznym szczegółom wprowadzenia akcyzy na płyny do elektronicznych papierosów, z czego przewidywany dochód budżetu w roku 2020 ma wynieść 37 mln 460 tys. zł.
Wiadomo co będzie w 2070 roku
Możemy się też dowiedzieć, jaki procent PKB będzie przeznaczony na opiekę zdrowotną, opiekę długookresową, edukację w roku 2030, a nawet 2070. Nie wiemy jednak, jakie sumy i jaki procent PKB przeznaczony będzie na te cele w roku 2020, 2021 i 2022.
W Wieloletnim Planie Finansów Państwa (WPFP), którego częścią jest Program Konwergencji. Aktualizacja 2019, zagadek jest znacznie więcej. Przed kilku tygodniami grupa ekonomistów alarmowała, że realizacja obietnic przedwyborczych, złożonych w lutym przez rządzącą partię spowoduje przekroczenie Stabilizującej Reguły Wydatkowej.
Premier Mateusz Morawiecki stwierdzał, że konieczne będzie zwiększenie deficytu sektora finansów publicznych do 3 %, choć obiecywał, że ten poziom nie zostanie przekroczony. Tymczasem w WPFP przewiduje się utrzymanie w przyszłym roku wydatków państwa na poziomie, dopuszczalnym przez regułę wydatkową (mają wynieść 900,5 mld zł), mimo że tzw. działania dyskrecjonalne, które trwale zwiększą dochody, wyniosą netto jedynie 13160 mln zł, czyli znacznie mniej niż same dodatkowe wydatki, związane z rozszerzeniem programu 500+.
Planowany spadek wydatków państwa w relacji do PKB
Co więcej, deficyt sektora finansów publicznych ma wynieść jedynie -0,9% PKB i być niższy niż w roku 2019. To można tłumaczyć rozłożonymi na 2 lata dochodami państwa, związanymi z opodatkowaniem oszczędności OFE, przekazywanych na Indywidualne Konta Oszczędnościowe. Ale WPFP przewiduje także obniżenie deficytu strukturalnego, który nie powinien uwzględniać nadzwyczajnych dochodów państwa.
Największą zaś zagadką jest obniżenie w przyszłym roku wydatków państwa w relacji do PKB z 43,3 % do 42,8 %. Trend ten ma się utrzymać do roku 2022 (wówczas wydatki państwa mają wynieść 41,3% PKB), mimo przyjęcia przez rząd stałych zobowiązań, zwiększających wydatki. Na przykład wydatki na zdrowie mają wzrosnąć do roku 2022 o ok. 1 punkt procentowy w stosunku do roku 2018. Rosnąć mają też wydatki na obronność i dopłaty do FUS.
Będzie więcej pieniędzy z podatków?
W dokumencie nie znajdujemy odpowiedzi na tę zagadkę. Mowa jest wprawdzie o niższej dynamice inwestycji publicznych (zwłaszcza samorządów), ale ich poziom w relacji do PKB na pozostać niezmienny.
Być może sprawdzą się optymistyczne założenia co do większej ściągalności podatków i składek oraz dochodów z nowych podatków. Rząd zyska też pole manewru w postaci napływu środków do Funduszu Rezerwy Demograficznej ze zlikwidowanych OFE.
To może na pewien czas zapewnić finansowanie budżetu. Ale założenie obniżenia wydatków państwa mimo obiecanych nowych wydatków wymaga wyjaśnienia.
