XXIV Ranking Banków Miesięcznika Finansowego Bank 2019. Wyniki banków: Banki na rondzie

Bank ma być zadowolony (mieć jak największe zyski) tak jak i klient (czuć się dobrze obsłużony i nie przepłacać za usługi). Jakość usług jest bardzo ważna – ale często oznacza dostęp do pracownika banku, który jest drogi. Jakość to również sieć placówek, które kosztują, ale dają klientom większy komfort potrzebny od czasu do czasu, kiedy jest coś poważniejszego do załatwienia w placówce. Na co dzień posługujemy się internetem. Jednak wszystkiego w sieci nie da się zrobić – konieczna może być np. wpłata utargów. Z drugiej strony plastik wypiera w coraz większym stopniu – czyli zamykać, czy utrzymywać placówki bankowe? Pytań rodzi się mnóstwo, a otoczenie coraz bardziej zmienne. Banki wjechały na rondo, z którego jest wiele zjazdów, a który okaże się dla nich najlepszy?

XXIV edycja „Rankingu Banków Miesięcznika Finansowego BANK” przedstawia wyniki osiągnięte przez banki działające w Polsce w 2018 r. W tym roku pokazujemy wyniki 18 banków, w tym trzech banków spółdzielczych, które w ostatnich latach nie były prezentowane w tym rankingu. W tegorocznej edycji zrezygnowaliśmy z wymogu, aby banki uczestniczące miały aktywa na poziomie co najmniej 1,5 mld zł. Oprócz danych nadesłanych nam przez nie bazujemy też na sprawozdaniach skonsolidowanych banków – za wyjątkiem Santander Consumer Banku Polska uwzględnianego w sprawozdaniu skonsolidowanym Santander Bank Polska, a także banków spółdzielczych mających tylko jednostkowe sprawozdania. Licząc wartości poszczególnych pozycji bilansu i rachunku wyników dla całej zbiorowości i cytując je w tekście, nie uwzględniamy danych Santander Consumer Banku, gdyż są one już ujęte w sprawozdaniu skonsolidowanym Santander Bank Polska.

Nic nie stoi w miejscu

Dynamika aktywów sektora bankowego reprezentowanego przez 18 banków, których dane pokazujemy, osiągnęła w 2018 r. 12,4%. Wartość ta jest po części zawyżona poprzez efekty fuzji BGŻ BNP Paribas Bank Polska z wydzieloną częścią Raiffeisen Banku oraz Santander Bank Polska z wydzieloną częścią Deutsche Banku Polska. Analizując dane poszczególnych banków prezentowanych w zestawieniu, widać kilku- lub kilkunastoprocentowe wzrosty sumy bilansowej. Niezagrożone miejsce na najwyższym podium pod względem sumy bilansowej ma nieprzerwanie od lat PKO BP, którego tempo wzrostu skali działania ciągle należy do jednego z najwyższych w sektorze bankowym. Połączenie Santander Banku Polska z Deutsche Bankiem Polska spowodowało, że Santander stał się drugim co do wielkości aktywów bankiem w Polsce. Na pozycję trzecią spadło Pekao SA, którego dynamika rozwojowa tradycyjnie już jest niezbyt wysoka. Zacięta rywalizacja trwa o miejsce 4. pomiędzy mBankiem i ING Bankiem Śląskim, które dzieli tylko niewiele ponad 4 mld zł różnicy wartości sumy bilansowej. Kolejny w zestawieniu BGŻ BNP Paribas ma ponad 30 mld zł straty do dwóch wymienionych wyżej banków i jest bez szans na szybką poprawę swojej pozycji w tej klasyfikacji. Na drugim biegunie obserwujemy kilkunastoprocentowy spadek aktywów Getin Noble i Idei, oraz 7-proc. spadek sumy bilansowej Banku Ochrony Środowiska.

Wolniej niż aktywa rosną kapitały, które sumarycznie zwiększyły się o ponad 7%. Wzrost kapitałów własnych jest coraz słabszy – z nielicznymi wyjątkami stopa ich wzrostu jest niższa niż 10%. Pięciu uczestników naszego rankingu notuje nominalny spadek wartości kapitału, co również świadczy o trudności we wzmacnianiu bazy kapitałowej.

Otoczenie sektora bankowego powoduje, że w najbliższym czasie obserwowane tendencje wzrostowe w zakresie wielkości aktywów będą wyhamowywać, gdyż nie należy oczekiwać przyspieszenia ekspansji kredytowej czy też wzrostu zaangażowania w papiery wartościowe lub inne instrumenty. Wydaje się, że najsilniej oddziałowującym czynnikiem wpływającym na zmianę pozycji banków pod względem sumy bilansowej będą raczej fuzje i przejęcia niż organiczny rozwój. Poziom kapitałów rośnie, jeśli jest taka konieczność wynikająca z wymogów regulacyjnych. Sama budowa siły kapitałowej schodzi na drugi plan. Biorąc pod uwagę umiarkowane prognozy dla zysków banków w 2019 r. i latach następnych, nadal spodziewamy się jedynie umiarkowanego wzrostu poziomu kapitałów banków. Część banków, takich jak Getin Noble czy Idea, które zanotowały wysokie straty, potrzebuje dokapitalizowania, ale to odrębny temat. Więcej informacji o poziomie aktywów i kapitale własnym poszczególnych banków uczestniczących w rankingu prezentujemy w tabeli 1..

Robią co mogą

Zestawienie instytucji finansowych według poziomu ich przychodów okazuje się jedną z najbardziej stabilnych wśród analizowanych kategorii. Kolejność w rankingu przychodów za 2018 r. była dokładnie taka sama jak za 2017 r., i to zarówno dla przychodów podstawowych, jak i ogółem. W tym miejscu wypada wyjaśnić, że przez przychody podstawowe rozumiemy przychody z odsetek i prowizji oraz wynik z pozostałych operacji bankowych (dywidendy, wymiana walut, operacje na papierach wartościowych itp.). Nie uwzględniają one pozostałych przychodów operacyjnych. Przychody ogółem to przychody podstawowe powiększone o pozostałe przychody operacyjne, które obejmują m.in. efekty zdarzeń nadzwyczajnych. Analizowana grupa banków uzyskała przeciętnie 5,6% wzrostu przychodów podstawowych, co wobec niskich nominalnych stóp procentowych trzeba uznać za wynik bardzo pozytywny. Tylko kilka banków odnotowało spadek przychodów, i to zarówno podstawowych, jak i przychodów ogółem. Dynamika przychodów ogółem była tylko minimalnie wyższa niż podstawowych. Można zaobserwować korelację pomiędzy pozycją według wielkości sumy bilansowej a miejscem zajmowanym w zestawieniu wielkości przychodów. Dla pierwszych 5 banków pozycja pod względem przychodów i aktywów była identyczna. Na miejscu 6. w rankingu przychodów mamy Alior Bank, o dwa miejsca wyżej od pozycji zajmowanej w zestawieniu wielkości aktywów.

W 2018 r. wynik finansowy netto 18 prezentowanych banków był o prawie 5% niższy niż rok wcześniej. Główna tego przyczyna to wysokie straty Idea (przejście od zysku w 2017 do straty w 2018 r.) i Getin Noble Banku (tu strata w 2018 r. była niższa niż w 2017). Spadek wyniku finansowego był jednak również udziałem Pekao SA, Santander Consumer Banku i dwóch z trzech prezentowanych w zestawieniu banków spółdzielczych. Sytuacja w zakresie wyniku finansowego netto była w 2018 r. ciągle pozytywna – znaczącej większości uczestników naszego rankingu udało się polepszyć wyniki finansowe. Trzy czołowe banki pod względem przychodów zajmują również najwyższe pozycje pod względem zysku netto, na dalszych pozycjach pojawiają się coraz większe różnice. Można spodziewać się dalszego wzrostu przychodów, gdyż banki działające w Polsce wykazują niezwykle silną zdolność do dostosowywania się do zmieniających się warunków, w tym niskich nominalnie stóp procentowych. Oprócz przychodów odsetkowych banki coraz głębiej próbują sięgać ...