Wierzytelności: Komornicy w przeddzień rewolucji

Jerzy Rawicz

Chociaż nowe zasady prowadzenia czynności egzekucyjnych i wynagradzania komorników zaczną obowiązywać wraz z początkiem 2019 r., jednak już dziś są one przedmiotem licznych kontrowersji. Poważne zastrzeżenia budzi chociażby gruntowa zmiana modelu finansowania egzekutorów. W nowym stanie prawnym pobierane opłaty stanowić będą przychód budżetu państwa, a kancelariom przysługiwać będzie wynagrodzenie prowizyjne, malejące wraz z przekroczeniem kolejnych progów łącznych opłat egzekucyjnych uzyskanych w danym roku. Zmianom tym towarzyszyć będzie istotna obniżka samych opłat – podstawowa stawka wynieść ma 10% wartości wyegzekwowanej kwoty, jednak w sytuacjach, kiedy spłata nastąpi w okresie nieprzekraczającym 30 dni od daty wszczęcia egzekucji kwota ta ulegnie ponad trzykrotnemu obniżeniu. Nowe przepisy przewidują także radykalne ograniczenie kompetencji asesorów i aplikantów komorniczych, co w niektórych przypadkach może utrudniać zdobywanie kompetencji niezbędnych do samodzielnego wykonywania zawodu egzekutora w przyszłości. W jaki sposób te rozwiązania wpłyną na rentowność kancelarii, a co za tym idzie – również i na skuteczność prowadzonych postępowań? Jak będą się kształtować relacje pomiędzy wierzycielem a komornikiem w nowych uwarunkowaniach regulacyjnych? Na te pytania próbowali znaleźć uczestnicy debaty, zorganizowanej podczas Targów Zarządzania Wierzytelnościami: Piotr Badowski – prezes Polskiego Związku Zarządzania Wierzytelnościami, mec. Jerzy Bańka – wiceprezes Związku Banków Polskich, Rafał Fronczek – prezes Krajowej Rady Komorniczej, Paweł Grabowski – poseł na Sejm RP, Mirosława Szakun – doradca prawny Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce i Joanna Zdanowicz – ekspert Konfederacji Lewiatan. Dyskusję prowadził Marcin Świtkowski, komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Woli.

O wynikach kancelarii zadecyduje VAT

Zasadniczym celem wprowadzenia nowego prawa w zamyśle jego twórców ma być „zapewnienie należytego wykonywania zadań państwa w zakresie sprawnej, skutecznej i rzetelnej egzekucji sądowej„. Zapis o tej właśnie treści znajdziemy w art. 1 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych. Równocześnie jednak w toku prac nad wspomnianym aktem prawnym sami parlamentarzyści podkreślali, że efektywność prowadzonych postępowań z roku na rok ulega może niezbyt wysokiej, ale za to konsekwentnej poprawie. Opinię tę zdają się potwierdzać dane, przytoczone przez prezesa Krajowej Rady Komorniczej. Skuteczność kwotowa, czyli relacja środków odzyskanej przez komorników do łącznej kwoty należności skierowanych do egzekucji kształtowała się w latach 2016-2017 na poziomie 15,7%. – Oznacza to rezultat najlepszy na przestrzeni ostatnich lat – zauważył Rafał Fronczek.

Sukcesywnie rośnie również bezwzględna wartość zaległych zobowiązań, które za sprawą egzekutorów trafiają do wierzycieli. W 2017 r. komornikom udało się odzyskać 8,8 mld zł, i był to wynik o 0,5 mld zł lepszy aniżeli rok wcześniej. Paradoksalnie, w tym samym czasie pogorszyła się tzw. skuteczność liczbowa, czyli stosunek spraw zakończonych powodzeniem do wszystkich postępowań egzekucyjnych. Spadek ten, mierzony metodą stosowaną przez Krajową Radę Komorniczą, osiągnął poziom niespełna dwuprocentowy, zaś zdaniem analityków resortu sprawiedliwości był nawet dwukrotnie wyższy. – Można się spierać, jak interpretować dane o spadku skuteczności liczbowej na przestrzeni minionych dwóch lat w konfrontacji z podobną efektywnością kwotową w tym samym czasie. Wiele wskazuje na to, że lata 2016 i 2017 miały charakter szczególny, z uwagi na wprowadzenie limitów spraw, co mogło w istotny sposób zaburzyć obraz, jeśli chodzi o skuteczność mierzoną metodą liczbową. Myślę, że podsumowanie roku 2018 pozwoli rzetelnie ocenić ...