Warto Wiedzieć | Psucie Pieniądza | Cel: zdusić inflację

Na skutek niepożądanego działania sprzętu podwojone przedmioty duplikowały się same, co pozwoliło przedstawić w bajce dla najmłodszych widzów skutki niekontrolowanej podaży pieniądza i mechanizm hiperinflacji.

Choć w bajkowej rzeczywistości gospodarka szybko wróciła do dobrej kondycji, młody widz zostawał z cenną wiedzą, że kieszenie pełne gotówki wcale nie muszą oznaczać wielkiego bogactwa, bo pieniądz – gdy jest go zbyt dużo – szybko traci na wartości.

Rozcieńczanie pieniądza, czyli jak to robili w dawnych wiekach
Wiedzieli o tym już starożytni, choć inflacja w epoce pieniądza kruszcowego była trudniejsza do wywołania. Jej wzrostowi towarzyszyły zazwyczaj dwa zjawiska: celowe obniżanie zawartości kruszcu w monetach albo gwałtowny wzrost jego podaży, np. na skutek podboju albo odkrycia nowych złóż.

Ta druga okoliczność nastąpiła m.in. podczas podbojów Aleksandra Wielkiego. W jego ręce wpadły ogromne zasoby kruszców, magazynowanych przez perskich władców. Aleksander wykorzystał je do wybicia monet, którymi zapłacił żołd swoim żołnierzom, w wyniku czego nastąpił dwukrotny wzrost cen.

W czasach bliższych współczesności podobne zjawisko nastąpiło po złupieniu przez Hiszpanów prekolumbijskich cywilizacji i przejęciu eksploatowanych w Ameryce Południowej kopalni złota i srebra. Napływ cennych metali i nierównomierny, różnicowany branżowo wzrost cen spowodowały w tym przypadku ważne zmiany społeczne, za sprawą nierównomiernego wzrostu cen stopniowo zmniejszając rolę właścicieli ziemskich.

Daleko poważniejsze konsekwencje miewały jednak działania rządzących, którzy obniżali zawartość kruszcu w monetach, zastępując złoto i srebro coraz większymi, tańszymi domieszkami. Proces ten zaobserwowano podczas wojen Aten ze Spartą, a „psucie monety” było – mimo podejmowanych prób reform – powszechną praktyką w Cesarstwie Rzymskim.

Moneta kruszcowa, której dotyczy prawo Kopernika-Greschama, była jednak – mimo wszystko – stosunkowo stabilnym środkiem płatniczym, który mógł wprawdzie znacznie tracić na wartości, jednak było to rozłożone w czasie.

Monety, które oparły się temu procesowi, przechodziły do historii jako przykład stabilnego, pewnego pieniądza, czego dobrym ...