W 2016 r. 276,1 mln osób przekroczyło granicę Polski

Szacunkowa wartość towarów i usług zakupionych w Polsce przez cudzoziemców (nierezydentów) w 2016 r. to ok. 39,1 mld zł, natomiast wydatki poniesione za granicą przez mieszkańców Polski (rezydentów) w tym okresie wyniosły 18,9 mld zł. Było to odpowiednio o 3,8 proc. i 2,0 proc. więcej niż w roku poprzednim.

Ruch graniczny w IV kwartale 2016 r.

W najnowszym raporcie Głównego Urzędu Statystycznego interesująco wypadają dane za trzy ostatnie miesiące ub. roku, bowiem w tym okresie szacunkowa liczba przekroczeń granicy Polski wyniosła 65,4 mln, z tego 38,9 mln dotyczyło cudzoziemców (59,5 proc. ogółem), a 26,5 mln – Polaków (40,5 proc.). Około 75,1 proc ogółu przekroczeń dotyczyło granicy lądowej Polski z krajami Unii Europejskiej, 13,5 proc zewnętrznej granicy lądowej UE, 10,8 proc. granicy na lotniskach i 0,6 proc. morskiej. Najwięcej osób przekraczało lądową granicę Polski na odcinku z Niemcami (45,3 proc. ogółu przekroczeń lądowej granicy Polski w IV kwartale 2016 r.), następnie granicę z Czechami (21,5 proc.), Słowacją (14,4 proc.), Ukrainą (10,0 proc.), Białorusią (3,7 proc.), Litwą (3,6 proc.) i Rosją (1,5 proc.).

Liczba odpraw na zewnętrznej granicy lądowej Unii Europejskiej na terenie Polski w IV kwartale 2016 r., według danych Komendy Głównej Straży Granicznej, była o 3,3 proc. większa w porównaniu z poprzednim kwartałem i o 5,6 proc. mniejsza niż w analogicznym okresie 2015 r. Cudzoziemców odprawiono o 3,9 proc. więcej niż w III kwartale 2016 r. i o 0,6 proc. mniej niż przed rokiem, natomiast Polaków odprawiono mniej niż w poprzednim kwartale o 0,6 proc. i mniej niż w IV kwartale 2015 r. – o 30,6 proc. Należy podkreślić, że w IV kwartale 2016 r. umowa o małym ruchu granicznym (MRG) z Rosją była zawieszona.

Wśród cudzoziemców przekraczających poszczególne odcinki lądowej granicy Polski dominowali obywatele kraju sąsiadującego, na przykład: na granicy z Ukrainą – obywatele Ukrainy (97,4 proc.), na granicy z Rosją – obywatele Rosji (90,6 proc.), a na granicy z Białorusią – obywatele Białorusi (90,7 proc.).

Wydatki cudzoziemców w Polsce i Polaków za granicą

Szacunkowa wartość towarów i usług zakupionych w Polsce przez cudzoziemców (nierezydentów) w 2016 r. ukształtowała się na poziomie ok. 39,1 mld zł, natomiast wydatki poniesione za granicą przez mieszkańców Polski (rezydentów) w tym okresie wyniosły 18,9 mld zł. Było to odpowiednio o 3,8 proc. i 2,0 proc. więcej niż w roku poprzednim.

W IV kwartale 2016 r. wydatki cudzoziemców w Polsce ukształtowały się na poziomie ok. 9,2 mld zł, natomiast Polaków – ok. 4,1 mld zł i w odniesieniu do analogicznego okresu 2015 r. były wyższe odpowiednio o 3,3 proc. i o 3,1 proc. W stosunku do kwartału poprzedniego wydatki zarówno cudzoziemców, jak i Polaków były niższe odpowiednio o 15,9 proc. i 36,9 proc..

W III kw. 2016 r. z ogółu wydatków cudzoziemców 53,3 proc. przypadło na osoby przekraczające wewnętrzną granicę lądową Unii Europejskiej na terenie Polski, 31,8 proc. – zewnętrzną granicę lądową UE, 13,8 proc. granicę na lotniskach i 1,0 proc. morską. W przypadku wydatków poniesionych za granicą przez mieszkańców Polski analogiczna struktura kształtowała się następująco: 60,2 proc., 2,8 proc., 33,5 proc. i 3,4 proc.

Najwyższe wydatki w Polsce, biorąc pod uwagę lądową granicę, ponieśli cudzoziemcy przekraczający granicę z Niemcami (39,5 proc. ogółu wydatków cudzoziemców przekraczających lądową granicę Polski w IV kwartale 2016 r.), następnie granicę z Ukrainą (28,1 proc.), Czechami (11,2 proc.), Białorusią (7,7 proc.), Słowacją (7,3 proc.), Litwą (4,5 proc.) i Rosją (1,6 proc.).

W przypadku mieszkańców Polski, rozpatrując lądową granicę kraju, najwyższe wydatki ponieśli przekraczający granicę z Niemcami (60,9 proc. ogółu wydatków Polaków przekraczających lądową granicę Polski w IV kwartale 2016 r.), następnie z Czechami (20,0 proc.), Słowacją (11,9 proc.), Litwą (2,7 proc.), Rosją i Ukrainą (po 1,8 proc.), Białorusią (0,8 proc.).

Szacunkowa wartość zakupionych w Polsce towarów i usług przez cudzoziemców przekraczających polski odcinek zewnętrznej lądowej granicy Unii Europejskiej w IV kwartale 2016 r. ukształtowała się na poziomie ok. 2,9 mld zł, natomiast wydatków poniesionych za granicą przez mieszkańców Polski przekraczających ten odcinek granicy – 115,3 mln zł. Wydatki poniesione w Polsce przez cudzoziemców przekraczających analizowany odcinek granicy w IV kwartale 2016 r. były o 4,3 proc. wyższe w porównaniu z analogicznym okresem 2015 r. i o 15,9 proc. wyższe w stosunku do poprzedniego kwartału. Z kolei wydatki poniesione przez mieszkańców Polski za granicą były niższe zarówno w stosunku do IV kwartału 2015 r., jak i do III kwartału 2016 r., odpowiednio o 29,3 proc. i o 5,7 proc.

Zróżnicowanie wydatków, również pod względem struktury asortymentowej, występowało na poszczególnych odcinkach granicy, zarówno wśród cudzoziemców, jak i Polaków. Związane jest to m.in. ze sposobem podróżowania, celem podróży, długością pobytu, czy też opłacalnością dokonywania zakupów za granicą.

Co kupowano?

Cudzoziemcy przekraczający zewnętrzną lądową granicę UE na terenie Polski w IV kwartale 2016 r. na zakup towarów nieżywnościowych przeznaczyli ok. 86 proc. swoich wydatków, na żywność i napoje bezalkoholowe ok. 12 proc., a na pozostałe wydatki (usługi) ok. 3 proc.. Spośród artykułów nieżywnościowych największym zainteresowaniem cudzoziemców cieszyły się niezmiennie materiały do budowy, remontu i konserwacji mieszkania lub domu (ok. 26 proc. wydatków na towary nieżywnościowe), sprzęt RTV i AGD (ok. 20 proc.) oraz części i akcesoria do środków transportu (ok. 15 proc.).

Mieszkańcy Polski, przekraczający w IV kwartale 2016 r. zewnętrzną lądową granicę UE na terenie Polski, większość (ok. 62 proc.) wydatkowanych za granicą środków przeznaczyli na zakup towarów nieżywnościowych, głównie na zakup paliwa. Znaczny udział w strukturze wydatków Polaków przekraczających granicę zewnętrzną miały pozostałe wydatki (usługi) – ok. 14 proc., natomiast żywność i napoje bezalkoholowe – ok. 5 proc.

Cudzoziemcy przekraczający wewnętrzną granicę UE w IV kwartale 2016 r. największe wydatki w Polsce ponieśli na towary nieżywnościowe – ok. 57 proc. Na żywność i napoje bezalkoholowe cudzoziemcy przeznaczyli ok. 13 proc., a na pozostałe wydatki (usługi) – ok. 12 proc.

Z kolei wśród mieszkańców Polski przekraczających wewnętrzną granicę UE w IV kwartale 2016 r. znaczący udział w strukturze wydatków poniesionych za granicą miały pozostałe wydatki (usługi) – ok. 44 proc. i towary nieżywnościowe – ok. 37 proc. Na żywność i napoje bezalkoholowe Polacy przeznaczyli ok. 15 proc.

Średnie wydatki poniesione w Polsce przez cudzoziemca (nierezydenta) w IV kwartale 2016 r. ukształtowały się na poziomie 480 zł, natomiast średnie wydatki poniesione za granicą przez mieszkańca Polski wyniosły 313 zł. Zdecydowanie najwyższe średnie wydatki ponieśli nierezydenci przekraczający granicę morską – 3,5-krotnie wyższe niż w przypadku granicy lądowej (przekraczający granicę na lotniskach – ponad 2-krotnie wyższe). Średnie wydatki cudzoziemców przekraczających zewnętrzną granicę lądową UE na terenie Polski były ponad 2-krotnie wyższe niż przekraczających wewnętrzną granicę lądową UE. Również w przypadku Polaków średnie wydatki przekraczających granicę morską i na lotniskach były znacznie wyższe (prawie 5-krotnie i prawie 3-krotnie) niż przekraczających granicę lądową. Średnie wydatki Polaków przekraczających zewnętrzną granicę lądową UE na terenie Polski były o ok. 10 proc. niższe niż przekraczających wewnętrzną granicę lądową UE.

Mały ruch graniczny

MRG znacznie ułatwia regularne przekraczanie zewnętrznej granicy lądowej Unii Europejskiej przez osoby zamieszkujące strefę przygraniczną w celu pobytu w strefie po drugiej stronie granicy, m.in. ze względów społecznych, kulturalnych, rodzinnych lub ekonomicznych. GUS zwrócił tu uwagę głównie na granicę z Ukrainą i Rosją.

 Granica polsko-ukraińska

Umowa o małym ruchu granicznym z Ukrainą weszła w życie 1 lipca 2009 r. W przypadku granicy polsko-ukraińskiej mały ruch graniczny (MRG) ma większe znaczenie dla obywateli Ukrainy niż Polski, gdyż Polacy mogą podróżować i przebywać na terytorium Ukrainy do 90 dni bez konieczności posiadania wiz. W okresie od 4 lipca do 2 sierpnia 2016 r. umowa o MRG była zawieszona przez stronę Polską w części dotyczącej wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mieszkańców strefy przygranicznej Ukrainy.

Na granicy polsko-ukraińskiej w ramach małego ruchu granicznego w 2016 r. odprawiono 9,8 mln cudzoziemców, tj. o 8,5 proc. mniej niż w 2015 r. W IV kwartale 2016 r. odnotowano 2,5 mln odpraw (z Polski i do Polski), co stanowiło 48,1proc. przekroczeń tego odcinka granicy przez cudzoziemców. W porównaniu z analogicznym okresem 2015 r. liczba przekroczeń granicy w ramach MRG była o 19,0 proc.proc. mniejsza.

Szacunkowa wartość wydatków poniesionych w Polsce przez cudzoziemców przekraczających granicę polsko-ukraińską w ramach MRG w całym 2016 r wyniosła 2,9 mld zł, tj. na poziomie zbliżonym do poprzedniego roku (o 0,04 proc. mniej). W IV kwartale 2016 r. było to 840,9 mln zł, co stanowiło 38,4 proc. ogółu wydatków cudzoziemców przekraczających granicę polsko-ukraińską. Wydatki te były o 13,6 proc. niższe niż w analogicznym okresie 2015 roku.

Średnie wydatki poniesione w Polsce przez cudzoziemca przekraczającego granicę polsko- -ukraińską w ramach MRG w IV kwartale 2016 r. wyniosły 661 zł (w poprzednim kwartale – 649 zł), podczas gdy przed rokiem – 620 zł.

Granica polsko-rosyjska

Umowa o małym ruchu granicznym z Rosją weszła w życie 27 lipca 2012 r. Od dnia 4 lipca 2016 r. została ona zawieszona przez stronę Polską w części dotyczącej wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mieszkańców strefy przygranicznej Federacji Rosyjskiej. Analogiczne ograniczenia zostały wprowadzane przez stronę rosyjską wobec obywateli RP.

Kto najczęściej przekraczał granicę?

Badania przeprowadzone w IV kwartale 2016 r. pokazują, że przekraczający lądową granicę Polski cudzoziemcy, podobnie jak i Polacy, byli najczęściej mieszkańcami miejscowości zlokalizowanych w odległości do 50 km od granicy – 67,4 proc. cudzoziemców i 71,2 proc. Polaków, przy czym 50,8 proc. cudzoziemców i 57,6 proc. Polaków mieszkało w pasie do 30 km od granicy. Natomiast w odległości powyżej 100 km od granicy zamieszkiwało 22,9 proc. cudzoziemców i 15,2 proc. Polaków przekraczających lądową granicę Polski.

Przekraczający tę granicę cudzoziemcy oraz Polacy najchętniej dokonywali zakupów w odległości do 50 km od granicy – 81,0 proc. cudzoziemców i 66,9 proc. Polaków, przy czym 72,4 proc. cudzoziemców i 51,8 proc. Polaków dokonywało zakupów w pasie do 30 km od granicy. Natomiast w odległości powyżej 100 km od granicy zakupów dokonywało 11,5 proc. cudzoziemców i 19,4 proc. Polaków.

Większość cudzoziemców i Polaków przekraczających lądową granicę Polski mieszkała w pasie do 50 km od granicy: w przypadku zewnętrznej granicy UE na terenie Polski – 64,7 proc. cudzoziemców oraz 68,9 proc. Polaków, a w przypadku wewnętrznej granicy UE – odpowiednio 68,1 proc. i 71,4 proc.

Najwięcej cudzoziemców objętych badaniem dokonywało zakupów w pasie do 50 km od granicy, w przypadku zewnętrznej granicy UE na terenie Polski – 73,9 proc. przekraczających, natomiast w przypadku granicy wewnętrznej UE – 83,0 proc. Z kolei odsetek Polaków dokonujących zakupów w pasie do 50 km od granicy zewnętrznej wyniósł 91,0 proc. przekraczających, natomiast w przypadku granicy wewnętrznej – 65,6 proc.

Podsumowanie IV kw. 2016 r.

Z przeprowadzonej analizy, zdaniem GUS wynika, że występuje zróżnicowanie badanych zjawisk na poszczególnych rodzajach i odcinkach granicy. W IV kwartale 2016 r. ok. 67 proc. ogółu przyjazdów cudzoziemców do Polski związanych było z dokonaniem zakupów. Wyjazdy zagraniczne mieszkańców Polski dotyczyły w dużej mierze również zakupów – ok. 32 proc. oraz wypoczynku i rekreacji – ok. 40 proc. (z tym, że na zewnętrznej granicy lądowej UE udziały te stanowiły odpowiednio ok. 84 proc. i ok. 3 proc.). Zróżnicowanie rodzaju ponoszonych wydatków zależy w dużej mierze od celów, w jakich respondenci wyjeżdżają za granicę. Wśród cudzoziemców wydatki poniesione w Polsce na zakup towarów stanowiły ok. 85 proc. a na usługi ok. 15 proc., natomiast wśród mieszkańców Polski wyniosły one odpowiednio ok. 45 proc. i ok. 55 proc.

Wyniki prowadzonych badań zarówno wśród cudzoziemców (nierezydentów) jak i mieszkańców Polski pokazały, że nadal największa intensywność zjawisk związanych z ruchem na granicy lądowej Polski występowała na obszarach położonych w pasie do 50 km wzdłuż granicy. Świadczy o tym między innymi wysoki odsetek osób przekraczających granicę, które ponosiły wydatki w tym pasie, jak również fakt, że mieszkańcy miejscowości zlokalizowanych na tym obszarze stanowili zdecydowaną większość wśród przekraczających granicę.

Obserwuje się także znaczny wpływ zjawisk związanych z przekroczeniami granicy na dalszych odległościach, w tym powyżej 100 km od granicy.

W IV kwartale 2016 r. w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku nastąpiło zmniejszenie ruchu granicznego na granicy zewnętrznej UE na terenie Polski, w szczególności ruchu Polaków na granicy z Rosją. Niewątpliwie wpływ na to miało nadal obowiązujące zawieszenie umowy o małym ruchu granicznym z Federacją Rosyjską.

Szczegóły:

http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/handel/ruch-graniczny-oraz-wydatki-cudzoziemcow-w-polsce-i-polakow-za-granica-w-iv-kwartale-2016-roku,13,14.html

Bogdan Koblański