V Forum Usług Płatniczych

Tomasz Piwowarski z Komisji Nadzoru Finansowego w prezentacji „Model dostępu do rachunku płatniczego z perspektywy nadzoru finansowego” przedstawił podstawowe kwestie związane z wdrożeniem PSD2 z punktu widzenia nadzoru oraz aspekty zapewnienia bezpieczeństwa sektora finansowego. Zwrócił uwagę, że PSD2 wymusza większą otwartość komunikacji z tzw. stronami trzecimi. Przepisy zezwalają na współpracę banku z innymi usługodawcami (TPP) nawet bez konieczności podpisywania umowy. Stwierdził, że nie ma ograniczeń, by banki same stawały się organizacjami TPP lub zakładały takie spółki. Przy czym w jego ocenie przepisy o otwartości przewidują tylko podstawowe ramy prawne, dlatego środowisko bankowe powinno aktywnie uczestniczyć w konsultacjach związanych z wdrożeniem dyrektywy. Ważnym elementem dyrektywy jest Regulatory Technical Standards (RTS). Interfejs komunikacji z TPP ma spełniać wiele wymogów, np. zgodność z normą ISO 20022. Na pewno powinien być tak sprawny jak serwis bankowości internetowej. Trzeba pamiętać, że dzięki zasadzie jednego paszportu firmy, które uzyskały dopuszczenie do działania na jednym z rynków UE, mogą działać również na innych, co otworzy dla wielu z nich również nasz rynek. Uzupełnieniem tej prezentacji było wystąpienie Mateusza Górnisiewicza, który omówił standardy techniczne dyrektywy PSD2. Zwrócił uwagę, że najważniejszy jest klient i jego wygoda. Dlatego negatywnie odniósł się do rezygnacji w PSD2 z możliwości użycia kodów jednorazowych, do których nadal jest przywiązanych dużo klientów, a także do braku np. możliwości odcięcia od serwisu strony trzeciej, która powoduje incydenty bezpieczeństwa. Proponuje raczej, by to jednak klient potwierdzał bezpośrednio w swoim banku płatność, a nie tylko przekazywał dane do identyfikacji w banku stronie trzeciej.

„Krajobraz usług płatniczych po wprowadzeniu dyrektywy PSD2”, a ściślej potencjalne kierunki rozwoju rynku to temat dyskusji panelowej, którą poprowadził dr Paweł Widawski – Związek Banków Polskich. Udział w niej wzięli: Piotr Helbich – PKO Bank Polski S.A., Tomasz Piwowarski – Komisja Nadzoru Finansowego, Damian Zapłata – First Data Polska i Mateusz Górnisiewicz – Związek Banków Polskich. Jak stwierdzono w trakcie dyskusji, ważne jak ramy dyrektywy zostaną wypełnione szczegółowymi przepisami. Może dobrą propozycją jest opracowanie w naszym kraju standardu komunikacji z TPP. Jeśli każdy bank będzie takie standardy opracowywał sam, może to generować dodatkowe zagrożenia i trudności po stronie regulatora. Polski sektor bankowy jest innowacyjny. Warto przywołać choćby takie rozwiązania jak Pay-By-Link (PBL) – metoda płatności w bankowości internetowej wykorzystywana przez sklepy internetowe i serwisy aukcyjne – czy krajowy system płatności BLIK. Na pewno, jak stwierdził Mateusz Górnisiewicz, jest szansa pogodzić innowacyjność z bezpieczeństwem.

W kolejnej części konferencji rozważano, czy Open API – otwarte platformy płatnicze – są przyszłością innowacji finansowej? Wprowadzeniem do dyskusji były wystąpienia Bartosza Ciołkowskiego z Mastercard Europe, który mówił o płatnościach elektronicznych a czwartej rewolucji cyfrowej, i Adriana Kurowskiego z Visa Europe, który przedstawił innowacje w kontekście przykładów działań Visa. Jak stwierdził Bartosz Ciołkowski, dziś najważniejszym urządzeniem w rękach klienta jest smartfon. Na rynek wchodzi nowe pokolenie tzw. millennialsów, których jest dziś na świecie 2,5 mld. Istotnym elementem jest omnichannel i zatarcie granicy pomiędzy zakupami online i offline. Następuje też uberyzacja sklepów – nic nie trzeba potwierdzać, by wykonać płatność – to bardzo dobry user experience. MasterCard uwalnia innowacje w płatnościach poprzez otwarcie portalu Open API. Natomiast jak stwierdził Adrian Kurowski – Visa jest dziś bardziej firmą technologiczna niż tylko operatorem płatności. Regulacje zmuszają nas do większej elastyczności. Na przykład obniżenie opłat interchange spowodowało większe zainteresowanie płatnościami. Obserwujemy też, że na rynku jest wiele urządzeń, które mogą generować płatności. Jego zdaniem, nadal podstawą będzie karta płatnicza choć niekoniecznie w formie fizycznej. Konsumenci wierzą bankom i to daje im przewagę nad fintechami, a Visa chce im w tym pomagać, wspierając w technologiach związanych z płatnościami.

Dyskusję panelową o transformacyjnej roli otwartych danych finansowych – banki w nowej roli platform – poprowadził Paweł Jakubik – przewodniczący Forum Technologii Bankowych ZBP. Udział w niej wzięli: Bartosz Ciołkowski – MasterCard Europe, Joanna Erdman – mBank S.A., Adrian Kurowski – Visa Europe i Wojciech Pantkowski – Bank Pekao S.A. Podkreślono, że podstawą utrzymania się dziś firmy na rynku jest: klient, biznes i bezpieczeństwo. Tym wszystkim dysponują dziś banki. Nie da się zarobić na samych płatnościach i nie utrzyma się na rynku nowy podmiot, który będzie chciał świadczyć tylko takie usługi. Banki mają też bardzo silną pozycję w sferze bezpieczeństwa. Dlatego też powinny ostrożnie podchodzić do udostępniania danych do konta. Płatność też nie występują samoistnie, a bank to znacznie więcej usług dla klientów niż tylko płatność. Jeśli chodzi o bezpieczeństwo, to pod względem technologii warto mówić dziś o tokenizacji.

Forum zamknęła część skierowana ku przyszłości: „Spojrzenie w przyszłość: usługi płatnicze w cyfrowej ekonomii”. W tej sesji znalazły się trzy wystąpienia. O nowoczesnych usługach płatniczych w mobilnej bankowości na przykładzie BLIK mówił Dariusz Mazurkiewicz, wiceprezes Polskiego Standardu Płatności Sp. z o.o. Jak stwierdził, w dłuższej perspektywie nadrzędna jest rola mobilnych płatności. Rolą BLIKA jest, by klient mógł wygodnie zarządzać swoimi płatnościami i mieć pełną kontrolę nad wydatkami. Jak pogodzić silne zabezpieczenie użytkownika i systemy płatności w stylu „ubera” jeśli płatność wykonuje się sama w tle. Jego zdaniem, nie obejdzie się to bez udziału banków. Rozwiązania PSP adresują obecnie już wiele postulatów związanych z technologiami PSD2. Rozwiązanie One Click to jeden krok do internetu rzeczy. API w ramach PSP ma kilkunastu uczestników i może rozszerzyć się na przykład o takich, którzy będą chcieli zapytać bank o stan rachunku klienta. PSP jest również gotowy, by wykorzystać możliwości technologii do autentykacji użytkowników. Grzegorz Leńkowski z Krajowej Izby Rozliczeniowej S.A. omówił rozwój płatności natychmiastowych w Polsce w świetle planów wdrożenia europejskiego schematu SEPA SCT Inst. Przypomniał o systemie Express Elixir, który funkcjonuje już od dłuższego czasu i cieszy się dużym zainteresowaniem. Natomiast od 1 września 2015 r. uruchomiono płatności peer2peer. System ten będzie tym lepszy, im więcej będzie miał użytkowników. Natomiast w marcu 2017 r. KIR, razem z NBP, wprowadzi płatności natychmiastowe na rzecz administracji publicznej. W wielu krajach na całym świecie powstają dziś systemy płatności natychmiastowych. SEPA (Single Euro Payments Area) przygotowuje taki schemat dla krajów europejskich. Grzegorz Leńkowski omówił różnice pomiędzy schematami płatności Express Elixir a SCT Inst. „Dyzruptywne technologie a transfer wartości w internecie: rozproszone rejestry i waluty wirtualne” – to temat, który przybliżyła uczestnikom Magda Borowik z FinTech Poland. Jak stwierdziła, usieciowienie i otwarcie daje impuls do rozwoju całego rynku. Tak się stało, gdy dopuszczono do infrastruktury dominujących telekomów, konkurencję ze strony innych firm. Omówiła technologiczną stronę wirtualnych walut – dziś również będących w obszarze zainteresowania nawet banków centralnych.

Podsumowując konferencję, Paweł Widawski z ZBP podkreślił, że trzeba mieć wizję przyszłości. Jeśli nie będziemy jej mieć, to i tak sama do nas przyjdzie, a wtedy nie będziemy na nią przygotowani.

Bohdan Szafrański