Ustawa o kredycie konsumenckim: Usługi na odległość

Obowiązki informacyjne w ramach świadczenia tych usług sklasyfikowano w czterech grupach w odniesieniu do:

• dostawcy (podanie m.in. nazwy, adresu, kraju pochodzenia),
• usługi finansowej (opis głównych warunków, w tym ceny z podaniem wszystkich opłat, kosztów i wydatków oraz podatków płaconych za pośrednictwem dostawcy),
• umowy (prawo do wycofania się z umowy),
• działań naprawczych (informacja o istnieniu funduszu gwarancyjnego lub innych regulacji kompensacyjnych oraz pozasądowego rozstrzygania sporów).

Dyrektywa nie ma zastosowania w przypadku wykorzystywania środków porozumiewania się na odległość (internetu, telefonu) wyłącznie w celu promocji i reklamy produktów finansowych.

Zgodnie z art. 6 dyrektywy konsument ma zagwarantowane 14 dni kalendarzowe na odstąpienie od umowy bez stosowania kar i bez podawania przyczyny. W przypadku zawarcia umowy na odległość dotyczącej ubezpieczenia na życie i prywatnych emerytur gwarantowany termin odstąpienia od umowy powinien być wydłużony do 30 dni kalendarzowych. Ochrona interesów konsumenta w umowach zawieranych na odległość przejawia się także zakazem świadczenia usług finansowych bez wcześniejszej zgody konsumenta, w przypadku gdy takie świadczenie obejmuje wniosek o natychmiastową lub odroczoną zapłatę za usługę.

Ze względu na brak fizycznego kontaktu między stronami przy zawieraniu umowy ewentualna płatność za usługę jest dokonywana za pomocą karty płatniczej. Dyrektywa obliguje kraje członkowskie do umożliwienia konsumentowi złożenia wniosku o unieważnienie płatności w przypadku nieuprawnionego użycia karty płatniczej

Poniżej publikujemy wybrane rekomendacje Rady Prawa Bankowego oraz Komitetu ds. Kredytu Konsumenckiego przy ZBP w zakresie usług finansowych świadczonych na odległość, do regulacji obowiązujących od 18 grudnia 2011 r. w Ustawie o kredycie konsumenckim.

Czy możliwość zawierania umowy o kredyt konsumencki przez internet nie stoi w sprzeczności z obowiązkiem kredytodawcy doręczenia klientowi umowy o kredyt konsumencki?

W przypadku umów zawieranych przez internet obowiązek doręczenia umowy o kredyt konsumencki przewidziany w art. 29 ust. 2 ustawy zostanie spełniony poprzez doręczenie umowy za pośrednictwem internetu (np. poprzez przechowywanie oświadczeń wymienianych pomiędzy bankiem a klientem w systemie i udostępnienie wersji elektronicznej umowy klientowi, w tym umożliwienie jej wydruku).

Pewne wątpliwości, co do ogólnej możliwości zawierania środków porozumiewania się na odległość przy zawieraniu umów o kredyt konsumencki mogą powstać na gruncie obowiązku doręczenia kredytobiorcy umowy nałożonego na kredytodawcę zgodnie z wymogami ustawy.

Należy zauważyć, że podobny wymóg obowiązuje także w obecnej ustawie o kredycie konsumenckim. Zgodnie z art. 4 ust. 1 zd. 2 tejże ustawy kredytodawca jest obowiązany niezwłocznie doręczyć konsumentowi egzemplarz umowy. Ponadto zgodnie z art. 4 ust. 5 w przypadkach, gdy kredytodawca nie doręcza konsumentowi egzemplarza umowy w chwili jej zawarcia jest obowiązany wręczyć konsumentowi niepodpisany informacyjny egzemplarz umowy odpowiadający jej treści. Powinien także niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od daty zawarcia umowy, doręczyć konsumentowi podpisany przez strony egzemplarz umowy. Literalna wykładnia tych przepisów prowadzi do wniosku, że kredytodawca może wywiązać się z nałożonego na niego obowiązku doręczenia umowy tylko poprzez doręczenie „tradycyjnego” dokumentu sporządzonego na piśmie i opatrzonego własnoręcznymi podpisami stron. Natomiast doręczenie umowy w formie elektronicznej nie będzie wystarczające. Z taką interpretacją tych przepisów można spotkać się w doktrynie. Jednak taka interpretacja obowiązku w zakresie doręczenia umowy uniemożliwiłaby de facto zawieranie umów o kredyt konsumencki w formie elektronicznej, niewywiązanie się bowiem z tego obowiązku doręczenia jest obarczone sankcją kredytu darmowego.

W przypadku umów zawieranych w formie elektronicznej zastosowanie powinna mieć jednak wykładnia celowościowa obowiązków kredytodawcy w zakresie doręczenia umowy. Zgodnie z taką wykładnią, w przypadku umów zawieranych w formie przewidzianej w art. 7 Prawa bankowego, wymóg doręczenia egzemplarza umowy zostanie spełniony poprzez doręczenie elektronicznego nośnika informacji, na którym zapisana jest umowa. W odniesieniu do umów zawieranych przez internet umowa taka mogłaby być doręczana za pośrednictwem internetu. Za taką interpretacją tego obowiązku wydaje się również przemawiać to, że na podstawie ust. 2 art. 7 Prawa bankowego ustawodawca nałożył już na kredytodawcę obowiązek przekazania dokumentu umowy. Na gruncie art. 7 Prawa bankowego wypełnienie tego obowiązku następuje właśnie poprzez fizyczne przekazanie nośnika informacji, na którym utrwalono dokument, albo poprzez transmisję samych danych zawierających oświadczenia stron poprzez sieci informatyczne.

Nowa ustawa o kredycie konsumenckim nie posługuje się już sformułowaniem podpisany egzemplarz umowy, lecz art. 29 ust. 2 nakłada na kredytodawcę obowiązek doręczeniu umowy. Posłużenie się tym terminem również nie jest pozbawione wątpliwości interpretacyjnych. Jednakże w tym przypadku ryzyko interpretacji obowiązku doręczenia ...