UKNF: banki muszą odpowiednio uwzględniać w umowach kwestie dotyczące zmiany wskaźnika referencyjnego
UKNF wydał w piątek stanowisko w sprawie planów (tzw. planów awaryjnych), o których mowa w art. 28 ust. 2 Rozporządzenia BMR, oraz w sprawie odzwierciedlenia planów w stosunkach umownych z klientami, skierowane do banków komercyjnych, w tym banków zrzeszających, oraz do banków spółdzielczych.
Z analiz przeprowadzonych przez UKNF wynika, że praktyka banków dotycząca stosowania wymogów unijnego rozporządzenia BMR w sprawie planów awaryjnych, sporządzanych na wypadek istotnych zmian wskaźnika referencyjnego lub w związku z zaprzestaniem opracowywania stosowanego wskaźnika, jak również odzwierciedlenie planów awaryjnych w stosunkach umownych z klientami, wiąże się z niejednolitym rozumieniem pojęcia istotnych zmian wskaźnika referencyjnego oraz skutków zaprzestania opracowywania danego wskaźnika.
Czytaj także: Kredyty frankowe, czy w umowach kredytowych SARON zastąpi LIBOR?
UKNF odnosi się w swoim stanowisku do skutków wystąpienia zdarzeń określonych w planach awaryjnych i uwzględnienia tych zdarzeń w relacjach umownych z klientami.
„Skoro klient zawarł umowę finansową, która w swoich postanowieniach w dacie jej zawarcia odnosi się do wskaźnika referencyjnego, przyjąć należy, że klient wyraził zgodę na zastosowanie tego wskaźnika. W konsekwencji, jeżeli administrator dokona zmiany metody opracowywania wskaźnika, którą uzna za istotną, obowiązki informacyjne banku objęte umową finansową powinny być również realizowane w stosunku do klienta w sposób tożsamy, tj. przewidziany w ww. przepisach ustaw o kredycie konsumenckim i hipotecznym, ponieważ kontynuowane jest stosowanie wskaźnika, na co klient wyraził zgodę w chwili zawarcia umowy” – pisze UKNF.
„W przypadku zaprzestania opracowywania przez administratora wskaźnika referencyjnego, który został zastosowany w danej umowie finansowej, należy postępować zgodnie z inną regułą. Jeżeli wskaźnik alternatywny został w umowie finansowej przewidziany w momencie jej zawarcia, należy przyjąć, że klient wyraził zgodę na jego zastosowanie w przyszłości” – dodano.
Natomiast jeżeli w umowie zostały wskazane jedynie działania banku związane z wyznaczeniem alternatywnego wskaźnika referencyjnego (tzn. taki wskaźnik alternatywny nie został wskazany przez strony w momencie zawierania umowy finansowej lub w umowie bank wskazał kilka alternatywnych wskaźników referencyjnych), to na zastosowanie alternatywnego wskaźnika zaproponowanego przez bank klient powinien według UKNF wyrazić zgodę w sposób wyraźny poprzez złożenie oświadczenia woli.
Oświadczenie woli klienta
Oświadczenie woli klienta powinno być konsekwencją realizacji przez bank obowiązków informacyjnych, tj. bank powinien poinformować klienta, że w określonej dacie stosowany dotychczas wskaźnik przestanie być opracowywany, przedstawić wskaźnik alternatywny oraz poinformować o wynikających z tego zmianach oprocentowania i spłaty kredytu przez klienta.
„Podkreślenia wymaga, że jeżeli wskaźnik alternatywny został wskazany w umowie finansowej w dacie jej zawarcia, to nadal po stronie banku pozostają obowiązki informacyjne, które powinien zrealizować w stosunku do klientów, aby wskazać, kiedy nastąpi zmiana oraz jak wpłynie na zobowiązania klienta” – dodaje UKNF.
Umowy tzw. starego wskaźnika
Zgodnie z art. 59 Rozporządzenia BMR przepisy tego rozporządzenia, w tym art.28 ust. 2, powinny zostać uwzględnione w działalności podmiotów nadzorowanych oraz odzwierciedlone w stosunkach umownych z klientami, w terminie od dnia 1 stycznia 2018 r.
W odniesieniu do treści zawartych umów finansowych przed datą, od której stosuje się rozporządzenie BMR, w których zastosowany został wskaźnik referencyjny, UKNF zastrzega, że nie można wykluczyć ryzyka uznania, że przekazanie stosownych informacji wynikających z art. 28 ust. 2 Rozporządzenia BMR bez odpowiedniego odzwierciedlenia tego w umowach finansowych może zostać uznane za działanie naruszające prawo.
„Próba wprowadzenia skutków zaprzestania opracowywania stosowanego wskaźnika referencyjnego do umowy finansowej jedynie na podstawie przekazanej przez bank informacji może zostać uznana za czynność jednostronną, tym samym nierodzącą oczekiwanych skutków prawnych, co w konsekwencji może rodzić ryzyko zakwestionowania wzorca umownego” – uważa KNF.
