UE: postęp w zwalczaniu nadużyć finansowych

Tak wynika z przedstawionego przez Komisję rocznego sprawozdania w sprawie ochrony interesów finansowych. Zawarto w nim szczegółowe zalecenia dotyczące obszarów, na których organy krajowe powinny się szczególnie koncentrować.

W sprawozdaniu stwierdza się, że wykryte nadużycia finansowe dotyczące wydatków UE stanowią mniej niż 0,2 proc. wszystkich środków. Komisja uważa jednak, że należy nasilić działania na poziomie krajowym, zarówno w zakresie przeciwdziałania nadużyciom finansowym, jak i ich wykrywania. W przedstawionym sprawozdaniu zaleca się m.in., by państwa członkowskie przeprowadziły przegląd swoich systemów kontroli i upewniły się, że są one oparte na analizie ryzyka i prawidłowo ukierunkowane.

Pozytywnym zjawiskiem, które odnotowano w sprawozdaniu, jest fakt, że na szczeblu krajowym czynione są znaczne postępy w zakresie wprowadzania w życie nowych przepisów i polityk, mających wzmocnić walkę z nadużyciami finansowymi w nadchodzących latach. Ponadto na poziomie UE w ciągu ostatnich pięciu lat poczyniono znaczne postępy we wprowadzaniu uregulowań sprzyjających skuteczniejszemu zwalczaniu nadużyć finansowych. Pełne wdrożenie tych inicjatyw może znacznie ograniczyć skalę nadużyć.

Algirdas Šemeta, komisarz UE ds. podatków i unii celnej, statystyki, audytu oraz zwalczania nadużyć finansowych, powiedział: „W ciągu ostatnich pięciu lat Komisja zaostrzyła walkę z nadużyciami finansowymi. Surowe i ambitne nowe zasady, inicjatywy oraz ramy prawne, które zaproponowaliśmy w tym czasie, dobitnie świadczą o naszym zaangażowaniu w ochronę pieniędzy podatników przed oszustami. Obecnie przyszła kolej na państwa członkowskie, które powinny bardziej skutecznie realizować swoje zadania. Konieczne jest, by zintensyfikowały działania w zakresie zapobiegania oszustwom finansowym dotyczącym budżetu UE oraz w zakresie ich wykrywania i ścigania„.

Według sprawozdania liczba nadużyć mających wpływ na budżet UE wykrytych przez organy krajowe w 2013 r. nieznacznie spadła w porównaniu z 2012 r. Jeżeli chodzi o wydatki, na oszustwa narażone zostały środki UE w łącznej wysokości 248 mln euro, co odpowiada 0,19 proc. wydatków budżetowych. Dla porównania w ubiegłym roku oszustwa dotyczyły kwoty 315 mln euro, co oznacza spadek o około 21 proc. Po stronie dochodów podejrzewane lub stwierdzone nadużycia kształtowały się na poziomie 61 mln euro, co stanowi 0,29 proc. tradycyjnych zasobów własnych ogółem na 2013 r. W ubiegłym roku nadużycia oszacowano na 77,6 mln euro, co również oznacza spadek o 21 proc. O ile ogólny wpływ finansowy oszustw dotyczących środków unijnych zmniejszył się w ubiegłym roku, o tyle liczba przypadków zgłoszonych w odniesieniu do wydatków UE wzrosła w porównaniu z rokiem poprzednim. Może to być wynikiem bardziej zdecydowanych środków służących wykrywaniu nadużyć na wcześniejszym etapie, co ograniczyło ogólną sumę sprzeniewierzonych środków. Może to również świadczyć o tym, że niektóre państwa członkowskie skuteczniej informują o nadużyciach finansowych.

Kontekst

Zgodnie z art. 325 Traktatu Komisja zobowiązana jest sporządzać roczne sprawozdanie dotyczące ochrony interesów finansowych UE, w którym informuje o działaniach podjętych w celu zapobiegania nadużyciom dotyczącym środków UE. Sprawozdanie, które zawiera szczegółowe informacje na temat nadużyć zgłoszonych przez państwa członkowskie w odniesieniu do całego budżetu UE (tj. i po stronie dochodów, i wydatków), pomaga również ocenić, w których obszarach ryzyko jest najwyższe, co z kolei ułatwia podejmowanie konkretnych działań zarówno na szczeblu UE, jak i krajowym.

Sprawozdanie zawiera nie tylko dane na temat zgłoszonych nadużyć i nieprawidłowości, wysokości korekt finansowych oraz odzyskanych i zgłoszonych środków w państwach członkowskich, lecz również każdego roku analizowana jest w nim zazwyczaj jedna konkretna dziedzina. W tym roku przedmiotem takiej dogłębnej analizy są postępy państw członkowskich w tworzeniu krajowych jednostek ds. koordynacji zwalczania nadużyć finansowych (AFCOS), wymaganych na mocy nowego rozporządzenia w sprawie OLAF-u. Celem AFCOS jest aktywna współpraca i wymiana informacji z OLAF-em, co ma służyć poprawie skuteczności wspólnej walki z oszustwami. Sprawozdanie zawiera szczegółowe informacje dotyczące państw członkowskich, które ustanowiły już AFCOS, i wzywa pozostałe cztery państwa członkowskie, aby uczyniły to samo do końca roku.

W opublikowanym dziś sprawozdaniu przedstawiono również szczegółowo liczne inicjatywy podjęte przez Komisję w 2013 r. w ramach walki z nadużyciami finansowymi mającymi wpływ na unijny budżet. Środki te opierają się na programie intensywnej walki z nadużyciami finansowymi, który Komisja realizowała w ciągu ostatnich pięciu lat. Poza wdrożeniem nowej strategii zwalczania nadużyć finansowych opracowanej przez Komisję (IP/11/783) w 2013 r. odnotowano znaczący postęp prac legislacyjnych w tym zakresie:

• Komisja przedstawiła wniosek w sprawie utworzenia Prokuratury Europejskiej (IP/13/709). Nowa instytucja w sposób istotny usprawni prowadzenie dochodzeń i ściganie przestępstw mających wpływ na budżet UE w całej Europie;
• w życie weszło nowe rozporządzenie w sprawie OLAF-u, przyczyniając się do wzmocnienia działań dochodzeniowych tego urzędu (MEMO/13/651);
• dokonano znacznych postępów instytucjonalnych w odniesieniu do wniosku Komisji w sprawie ochrony interesów finansowych UE za pomocą środków prawa karnego (IP/12/767).

Poprzez zharmonizowanie definicji przestępstw przeciwko budżetowi i wprowadzenie minimalnych kar mających zastosowanie w przypadku takich przestępstw inicjatywa ta ma pomóc w ochronie unijnych funduszy i odstraszaniu oszustów.

Źródło: Europe Direct