Transgraniczna opieka medyczna – spóźnione i nieadekwatne do dyrektywy przepisy
Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. Projekt ustawy dotyczy wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej. Państwa członkowskie UE miały czas do 25 października na jej wdrożenie. Polska z implementacją przepisów się spóźniła. Brak wprowadzenia przepisów dyrektywy do polskiego porządku prawnego przynosi wymierne straty dla polskich świadczeniodawców szczególnie w regionach przygranicznych. Dyskryminuje i powoduje nierówne traktowanie polskich pacjentów w stosunku do obywateli innych krajów Unii Europejskiej.
Regulacje, które należy uznać za zasadne dotyczą:
- Zwrotu kosztów transgranicznej opieki zdrowotnej poniesionych przez pacjenta uprawnionego do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w Polsce. Według stawek stosowanych przy rozliczaniu kosztów takich samych świadczeń w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej.
- Uwzględnienia zwrotu poniesionych kosztów leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych zakupionych na podstawie recept i zleceń wystawianych w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej na zasadach obowiązujących w Polsce.
- Określenia warunków uzyskania uprzedniej zgody NFZ oraz zwrotu poniesionych przez pacjenta kosztów i ich wysokości, które nie mogą przekroczyć kwoty rzeczywiście poniesionych wydatków. Jest to jednak rozwiązanie wątpliwe ze względu na orzecznictwo europejskie.
- Utworzenie przy Centrali NFZ Krajowego Punktu Kontaktowego (KPK). Jest to istotny, instrument umożliwiający polskim szpitalom pozyskiwanie pacjentów ubezpieczonych w innych krajach Unii Europejskiej.
- Zmian w ustawie z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej w zakresie zobowiązań świadczeniodawcy wobec pacjentów korzystających z transgranicznej opieki zdrowotnej określające zakres szczegółowych informacje zamieszczanych w miejscu udzielania świadczeń oraz na stronie internetowej placówki.
- Zmian w ustawie z 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne, dotyczących obowiązku aptek udzielania KPK niezbędnych informacji dotyczących leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych.
Niektóre rozwiązania zaproponowane w projekcie ustawy mijają się z przewodnim celem dyrektywy jakim było m.in. zagwarantowanie pacjentowi bezproblemowego zwrotu poniesionych kosztów leczenia w innym kraju członkowskim Unii Europejskiej, które mieści się w zakresie świadczeń, do których ubezpieczony jest uprawniony w Polsce.
Dyskusyjne są proponowane w ustawie regulacje dotyczące:
- Przyjęcia tzw. reguły ostrożnościowej. Ważnej przede wszystkim z punktu widzenia równowagi finansowej NFZ. Jest to wprawdzie rozwiązanie dopuszczalne, ale wymagające uprzedniego poinformowania KE.
- Braku regulacji w zakresie przesłanek nadzwyczajnych medycznie uzasadnionych do podjęcia leczenia bez zgody NFZ i uzyskania zwrotu poniesionych kosztów.
- Możliwości zawieszania przez NFZ wypłaty z tytułu zwrotu kosztów świadczeń transgranicznej opieki zdrowotnej.
- Limitowania oraz opóźniania zwrotu (bez odsetek) należnych kwot i znaczne ograniczenie prawa pacjentów do skorzystania z transgranicznej formy leczenia.
- Trybu rozpatrywania wniosków w zakresie uzyskiwania zwrotu kosztów leczenia za granicą.
- Braku transparentnych kryteriów, określenia terminów podejmowania decyzji i precyzyjnie opisanej ścieżki odwoławczej w przypadku nie wyrażenia przez NFZ zgody na leczenie za granicą lub odmowy zwrotu kosztów leczenia.
- Uznaniowej procedury administracyjnej.
Oczekujemy, że projekt ustawy w trybie pilnym zostanie skierowany do Parlamentu, a dalsze prace legislacyjne będą toczyły się z udziałem organizacji pacjentów i przedsiębiorców. Według Ministerstwa Zdrowia ustawa wejdzie w życie w połowie 2014 roku.
Zenon Wasilewski
ekspert ds. prawa medycznego
Business Centre Club
