Temat numeru: Zabezpiecz się naturalnie

Paweł Wojtyło

Zabezpieczenie naturalne, hedging naturalny, to zabezpieczenie, które opiera się na wykorzystaniu narzędzi, sposobów i metod wynikających z bieżącej działalności przedsiębiorstwa, które nie wymaga stosowania przez przedsiębiorstwo instrumentów pochodnych. Wykorzystując do zarządzania ryzykiem walutowym zabezpieczenie naturalne, przedsiębiorstwo może zdywersyfikować swoją działalność, przenosząc ją do różnych krajów, korzystając dzięki temu na znoszeniu się poszczególnych ekspozycji walutowych. Dywersyfikacja geograficzna umożliwia wielkim koncernom zmianę rynków zbytów oraz zmianę lokalizacji miejsca produkcji, co przyczynia się do zabezpieczenia przed ryzykiem walutowym. W obszarze produkcji wymienia się ograniczanie zatrudnienia w strefach walutowych, które ze względu na zmiany kursowe stały się mniej konkurencyjne oraz przesuwanie produkcji pomiędzy oddziałami jednego koncernu i lokowanie jej w miejscach o najniższych kosztach.

Wszystko to potwierdza bardzo dobre rozeznanie oraz szerokie wykorzystanie dywersyfikacji geograficznej w procesie ograniczania ekspozycji walutowej przez spółki notowane na warszawskiej giełdzie.

Być bardziej elastycznym

Przedsiębiorstwa powinny zainwestować we wzrost elastyczności prowadzonej działalności operacyjnej, dzięki temu bowiem będą mogły działalnością operacyjną zrekompensować sobie niekorzystne zmiany kursów walut, nie pozbawiając się jednocześnie szansy na dodatkowe zyski z korzystnych zmian kursowych. Zarządzanie źródłami dostaw ma na celu skompensowanie spadku przychodów wynikających ze zmian kursowych, równoległą redukcją kosztów. Relatywna elastyczność w tym obszarze, sprawia, że jest on powszechnie wykorzystywany przez przedsiębiorstwa w procesie zabezpieczania się przed ryzykiem ekonomicznym. Rozwiązaniem kwestii ekspozycji walutowej jest poszukiwanie źródeł dostaw w kraju, gdzie przedsiębiorstwo sprzedaje swoje dobra czy usługi. Ponadto jako jedno z możliwych źródeł dostaw może być rozpatrywane samo przedsiębiorstwo, w którym przy określonych kursach walutowych może opłacać się rozpoczęcie danej produkcji.

Choć głównie zarządzanie źródłami dostaw oraz lokalizacja miejsca produkcji stanowią o sile i możliwościach wewnętrznego zabezpieczenia się przed ryzykiem walutowym, to na bazie prowadzonych badań widać, że żadne z badanych przedsiębiorstw nie zgodziłoby się na inwestycję w nowy zakład produkcyjny tylko ze względu na potrzebę zabezpieczenia się przed ryzykiem walutowym. Tymczasem doświadczenia innych krajów wskazują, że ze względu na zmiany kursowe niewiele firm korygowało swoje ceny, czy też zmieniało rynek, kraj docelowy. Niewielkie korekty cenowe wynikały z silnej konkurencji rynkowej oraz obaw firm o utratę udziałów rynkowych.

Zabezpieczenie naturalne oparte na odbiorcach spółek z GPW oznacza natomiast: wyrażenie umowy z najemcami w walucie kredytu inwestycyjnego zaciągniętego przez spółkę, szacowanie kursów na podstawie dostępnych wskaźników gospodarczych, a następnie uwzględnianie tego faktu w cenie kontraktu, uwzględnianie wahań kursów w kalkulacji cen sprzedawanych towarów, przenoszenie ryzyka kursowego na klientów poprzez zmianę cen towarów w sytuacji znacznych wahań kursowych. A także częściowe przeniesienie wzrostu kursu USD na nabywców końcowych w związku z kalkulacją ceny sprzedaży danego produktu na chwilę przed wprowadzeniem go na rynek, ustalanie cen sprzedaży zakupionych towarów dla odbiorców krajowych w oparciu o kurs walut wymienialnych, wzrost cen wyrobów gotowych oferowanych odbiorcom w reakcji na wzrost cen surowców, jednakże w przypadku nagłego wzrostu cen surowca „przełożenie” to nie musi być pełne i może być opóźnione, przenoszenie na ceny sprzedaży znaczących zmian strukturalnych kursów walut.