Temat Numeru Forum Usług Płatniczych: Białe plamy w białej księdze

Karol Materna

Uszczelnienie systemu VAT i poprawa ściągalności tej daniny stanowi jeden z kluczowych postulatów obecnej ekipy rządowej. Jednym ze sposobów na większe zdyscyplinowanie podatników i ograniczenie funkcjonowania zorganizowanych grup przestępczych jest sukcesywne wprowadzanie mechanizmu podzielonej płatności. Podstawy prawne dla wprowadzenia na polskim rynku split payment weszły w życie w połowie ubiegłego roku, a z dniem 1 listopada br. ta forma zapłaty stanie się obligatoryjna dla niektórych kategorii transakcji B2B o łącznej wartości przekraczającej kwotę 15 tys. zł. Wcześniej, z początkiem roku 2017, znaczącemu obniżeniu uległ limit dla transakcji gotówkowych w obrocie pomiędzy podmiotami profesjonalnymi. Użycie elektronicznych instrumentów płatniczych konieczne jest, jeśli łączna wartość wykonywanych operacji przekroczy kwotę 15 tys. zł. Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się w takim przypadku na zapłatę w formie tradycyjnej, uiszczona kwota nie podlega zaliczeniu w poczet kosztów uzyskania przychodów. Nie jest to zapewne ostatnie słowo ustawodawcy; w lipcu br. występujący na konwencji programowej Zjednoczonej Prawicy przedstawiciel resortu finansów nie wykluczył podjęcia prac nad dalszym obniżaniem limitów płatności gotówkowych. Obowiązujące od dnia 1 września br. zmiany w ustawie o VAT i regulacjach w zakresie PIT i CIT to kolejny z rządowych pomysłów na ograniczanie luki w podatku od towarów i usług.

Zanim zapłacisz, sprawdź rachunek kontrahenta

Podstawą nowego modelu przeciwdziałania szarej strefie jest elektroniczny wykaz podatników VAT, określany mianem „białej księgi”. Rejestr ten scalił informacje zawarte w trzech niezależnych bazach, używanych dotychczas przez firmy w celu weryfikacji statusu partnerów biznesowych. Pierwszą z nich stanowiła lista czynnych i zwolnionych podatników VAT, dwa kolejne to wykazy podmiotów niezarejestrowanych lub wykreślonych z ewidencji VAT oraz przedsiębiorstw, którym przywrócono tenże status. Nowa wyszukiwarka, dostępna z poziomu strony www resortu finansów, pozwala na ustalenie zarówno zmian w statusie podatnika na przestrzeni minionych pięciu lat, jak również numerów kont firmowych, zgłoszonych przez dany podmiot w urzędzie skarbowym. Ta ostatnia funkcjonalność ma szczególne znaczenie z uwagi na nałożony na przedsiębiorców obowiązek weryfikacji rachunków bankowych kontrahentów, dokonujących dostawy towarów lub usług na łączną kwotę powyżej 15 tys. zł. Dokonanie zapłaty na konto, które nie widnieje na białej liście, od 1 stycznia 2020 r. skutkować będzie niemożnością uwzględnienia wydatku w kosztach uzyskania przychodów, a dodatkowo nabywca stanie się współodpowiedzialny ze zbywcą za opłacenie podatku od towarów i usług wykazanego w fakturze. Mechanizm solidarnej odpowiedzialności za transakcje powyżej ustawowego progu był wprawdzie znany w polskim systemie prawnym od roku 2013, jednak dotychczas miał zastosowanie jedynie do obrotu tzw. towarami wrażliwymi. Możliwość szybkiej i zdalnej weryfikacji statusu podatnika VAT na przestrzeni minionych pięciu lat, czyli do czasu przedawnienia zobowiązań podatkowych, może być przydatna również dla przedsiębiorców dokonujących zakupów na kwoty nieprzekraczające limitu. Zgodnie z konsekwentnym stanowiskiem polskich organów skarbowych, dokonanie zakupu ...