Temat numeru: BEZPIECZNY PRZED SZKODĄ – nowoczesne ubezpieczenia dedykowane jednostkom samorządu terytorialnego

Adam Michalski

Definicja kodeksowa podkreśla wzajemne obowiązki stron umowy ubezpieczenia. Wynika z niej, że do głównych obowiązków gmin, powiatów i województw należy opłacenie należnej składki. Ich odpowiednikiem leżącym po stronie ubezpieczyciela jest wypłata należnego odszkodowania w przypadku zaistnienia zdarzenia objętego umową (np. zniszczenia mienia w przypadku pożaru lub włamania się do urzędu gminy). Jednak z pozoru tak proste zagadnienie ma jeszcze wiele istotnych kwestii do wyjaśnienia.

Co powinniśmy ubezpieczyć?

Jaki zakres ochrony zawiera umowa?

Jakie są obowiązki obu stron?

I co ważne, ile to będzie kosztowało?

Od samego początku powstania ubezpieczeń istotne stawało się dopasowanie ochrony do potrzeb człowieka. Rozwój cywilizacji i coraz to nowe ryzyka wymagają szerokiej i kompleksowej ochrony. Anomalia pogodowe w 2010 r. kolejny raz unaoczniły potrzebę pełnej ochrony ubezpieczeniowej. Powódź niszczyła nie tylko budynki, ale w znacznym lub całkowitym stopniu powodowała uszkodzenia infrastruktury technicznej. Zniszczone były mosty, drogi, sieci wodociągowe i kanalizacyjne, dokumenty i wyposażenie. Koszty naprawy niejednokrotnie przekraczały możliwości budżetu jednostek samorządu terytorialnego. Dobra oferta ubezpieczenia powinna obejmować całość majątku: środki trwałe – jak budynki, budowle, środki nietrwałe, mienie pracownicze, gotówkę, sprzęt elektroniczny.

Postawą każdej umowy będzie ubezpieczenie mienia od ognia i innych zdarzeń losowych. Ważne jest, w jaki sposób zostały zdefiniowane te ryzyka przez towarzystwo ubezpieczeń oraz czy nie zostały ograniczone limitami.

Minimalny zakres powinien obejmować ryzyka:

• Ogień
• Uderzenie pioruna
• Wybuch
• Upadek statku powietrznego
• Huragan
• Śnieg
• Dym
• Deszcz nawalny
• Falę naddźwiękową
• Uderzenie pojazdu
• Powódź
• Grad
• Osunięcie się ziemi
• Lawinę
• Awaryjne wydostanie się wody z urządzeń
• Trzęsienie ziemi

Kolejnym zakresem ochrony jest ubezpieczenie mienia od kradzieży. Obecnie poza standardowym zakresem kradzieży z włamaniem i rabunku, wobec coraz liczniejszych przypadków zaboru mienia z przestrzeni publicznej (kradzież rynien, żeliwnych pokryw studzienek itp.) zachodzi konieczność objęcia ochroną tzw. kradzieży zwykłej, najczęściej jednak ograniczonej dodatkowym limitem. Prawidłowo określony zakres powinien obejmować również koszty naprawy zabezpieczeń zniszczonych podczas włamania lub próby jego dokonania.

Aby dopełnić ochronę związaną z działaniem człowieka, konieczne jest określenie limitów dla dewastacji. Coraz częściej w przypadku kompleksowych umów może ona obejmować szkody w wyniku tzw. graffiti.

Odrębną grupą wymagającą szczególnej ochrony jest sprzęt elektroniczny, bez którego dzisiaj nie może funkcjonować żaden z urzędów gminy, powiatu czy województwa. W tym wypadku proponowane jest ubezpieczenie od wszystkich ryzyk all risk, obejmujące nie tylko zdarzenia losowe, kradzieże, ale szkody w wyniku błędów obsługi, przepięcia i wiele innych ryzyk, w tym utratę w czasie przewozu np. samochodem. Zasadne jest również objęcie ochroną dodatkową ubezpieczenia kosztów odtworzenia danych i oprogramowania.

Umowę można jeszcze rozszerzyć o inne dodatkowe zakresy zgodnie z oczekiwaniami ubezpieczającego np.:

• Ubezpieczenie szyb i innych przedmiotów szklanych
• Ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków pracowników, drużyn OSP czy osób skierowanych do prac interwencyjnych.

Drugim ważnym filarem ochrony jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej.

Dobre produkty w tym zakresie ubezpieczenia odnoszą się wprost do zapisów ustawy.

Ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej objęte są szkody będące następstwem realizacji zadań zgodnych z zakresem działania określonym na podstawie ustawy o samorządzie gminnym/powiatowym/województwa i dodatkowo rozszerzane o inne ryzyka:

• OC pracodawcy
• OC najemcy
• OC podwykonawców
• OC z tytułu organizacji imprez masowych.

Specjalnie dla jednostek samorządu terytorialnego opracowane zostały ubezpieczenia:

• OC z tytułu sprawowania funkcji wójta, burmistrza, prezydenta miasta, członka zarządu powiatu, członka zarządu województwa.
• OC pracowników samorządowych.
• Odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych.

Szacując sumy gwarancyjne ubezpieczenia OC, musimy mieć na uwadze zagrożenia, które w pewien proporcjonalny sposób wynikają z wielkości oraz zakresu zadań ubezpieczonego i mogą przełożyć się na wysokość ewentualnych zobowiązań odszkodowawczych. Nie bez znaczenia jest obecne orzecznictwo sądowe w zakresie przyznawanych świadczeń.

Jak powiedzieliśmy na wstępie, ubezpieczający ma obowiązek opłacenia składki. Jednak pozostałe obowiązki są dokładnie określone w warunkach umowy ubezpieczenia. Do nich należy m.in. należyta dbałość o mienie, dokonywanie przeglądów okresowych wynikających z ogólnie obowiązujących przepisów np. prawa budowlanego, ochrony przeciwpożarowej, czy zgłoszenie szkody w określonym terminie i udzielenie pomocy w toku likwidacji szkody.

Z drugiej strony, towarzystwo ubezpieczeń zobowiązane jest do profesjonalnej obsługi swojego ubezpieczonego i terminowej wypłaty należnego odszkodowania.

W każdej sytuacji koszt ubezpieczenia jest uzależniony o wielu czynników, do najważniejszych należą:

• Zakres udzielanej ochrony.
• Dotychczasowy przebieg szkodowości (ilości szkód oraz wartości wypłaconych odszkodowań).
• Zastosowane klauzule dodatkowe.
• Ocena ryzyka dokonana przez Towarzystwo.

Niejednokrotnie doradcy mogą proponować wspaniałe programy gwarantujące pełną ochronę w każdej sytuacji, przenosząc całość ryzyka na ubezpieczyciela. Jednak w takiej sytuacji koszty umowy mogą przekraczać założenia budżetowe jednostki samorządu terytorialnego. W skrajnych przypadkach żadne z towarzystw może nie zaakceptować oferty. Dobrym rozwiązaniem jest uzgodnienie w umowie poziomu franszyz (wysokości szkody powyżej której dopiero wypłacane jest odszkodowanie). Przy wykorzystaniu potencjału i możliwości np. własnego zakładu komunalnego który dokonuje drobne prace (niewielkie naprawy) jest możliwości uzyskania korzystnych warunków cenowych.

Niemal od początków swego istnienia działalność Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych „TUW” koncentrowała się wokół jednostek samorządu terytorialnego. Wieloletnie doświadczenie w tym zakresie pozwoliło na dogłębne poznanie potrzeb tych podmiotów, co daje gwarancję przygotowania optymalnych programów ochrony ubezpieczeniowej. Posiadane kwalifikacje zawodowe kadry oraz opracowany program uwzględniający specyfikę funkcjonowania samorządów umożliwiają nam zaproponować optymalne ubezpieczenia dla jednostek samorządu terytorialnego, aby miały one poczucie bycia BEZPIECZNYM PRZED SZKODĄ.