Tanie domy… z gliny i słomy

Wraz ze wzrostem świadomości ekologicznej społeczeństwa coraz bardziej popularny staje się powrót do wykorzystywania w budownictwie materiałów naturalnych. W Polsce coraz częściej możemy spotkać domy wybudowane z gliny i słomy, budynki  te jednak nie przypominają starych lepianek, są to budynki nowoczesne i energooszczędne.

Klaudia Jastrzębska Młodszy Analityk Rynku Nieruchomości
Centrum AMRON
e-mail: klaudia.jastrzebska@amron.pl
www.amron.pl

Obowiązujące normy dopuszczają zastosowanie dwóch technologii podczas powstawania domów z gliny. Pierwsza z nich to budowa z wykorzystanie szkieletu konstrukcyjnego wykonanego ze stali, drewna, elementów prefabrykowanych, druga – wykonywanie konstrukcji samonośnych przy użyciu gliny konstrukcyjnej. W ramach tych technologii stosuje się różne techniki wznoszenia ścian z gliny, tj.:

• bloczki gliniane – mieszanka gliny i słomy przy pomocy pras ręcznych lub hydraulicznych formowana jest na podobieństwo cegły i zostawiana do wysuszenia. Bloczki gliniane mogą być wykorzystane do budowy ścian zewnętrznych, wewnętrznych. Bloczki łączy się zaprawą
  glinianą lub wapienno – glinianą.
• monolityczne ściany z gliny lekkiej – masa wykonana z mieszanki gliny i słomy (ew. keramzytu, trzciny lub trocin) umieszczana jest w rozbieralnym deskowaniu i tam też jest zagęszczana. Technika przeważnie wykorzystywana jest do konstrukcji ścian zewnętrznych.
• kostki słomy tynkowane gliną lub wapnem – budynek może być wznoszony na dwa sposoby, pierwszy – konstrukcja nośna wypełniana jest kostkami słomy o wymiarach 45 x 49 x 80 cm i ciężarze objętościowym 80 kg/m³, drugi – konstrukcja samonośna bez wspomagania słupami drewnianymi – budowa z kostek słomy o ciężarze objętościowym minimum 90 kg/m³ pokrytych kilkoma warstwami tynku naturalnego.
• glina układana ręcznie warstwami – przy wznoszeniu budynków tą metodą wykorzystuje się dużo gliny i mało wypełniaczy. Na fundamentach układa się wymieszane bryły ziemi z piaskiem i słomą. Mury mają szerokość 60 cm, więc nie wymagają wcześniejszej budowy konstrukcji nośnej. Gotowe ściany pokrywane są tynkiem wapiennym. Zaletą wykorzystania tej metody jest możliwość kreowania dowolnych kształtów.
• glina ubijana w szalunkach – na początku zostaje wykonany drewniany lub stalowy szalunek na fundamencie, później na nim układana i ugniatana jest partiami glina. Wybudowana w ten sposób ściana (grubość 30 – 60 cm) posiada zbliżone parametry cieplne do cegły pełnej.
• glina z drewnem – ściany nośne wykonane są z polan lub pieńków opałowych ułożonych w poprzek muru oraz przełożonych masą gliniano – trocinową, która pełni funkcję izolacji. Elementy drewniane stanowią około połowy objętości ściany. Charakterystycznym elementem nieotynkowanych ścian zbudowanych tą metodą są widoczne okrągłe przekroje pieńków.

Plusy i minusy

Budowanie z naturalnych materiałów ma wiele zalet. Słoma jest świetnym izolatorem, dom zbudowany z gliny ma przyjemny mikroklimat dla życia, wewnątrz budynku utrzymuje się stała wilgotność powietrza, ponieważ ściany wykonane z naturalnych materiałów wchłaniają i wyparowują wilgoć. Na glinianych tynkach nie rozwija się pleśń i grzyby oraz nie przyczepia się do nich kurz. Ściany wybudowane z gliny i słomy posiadają niski współczynnik przenikania ciepła i jednocześnie je akumulują, co skutkuje mniejszym zapotrzebowaniem na energię. Budynki spełniają wymagania dotyczące zapotrzebowania energetycznego, tak jak zabudowania pasywne/ energooszczędne. Ściany są bardzo dobrym absorberem akustycznym. Odpowiednio zabezpieczone gliną lub tynkiem wapiennym ściany są również ognioodporne. Wykorzystywane podczas budowy materiały są ekologiczne, a ich pozyskanie nie jest trudne. Naturalne materiały nie wymagają wysokotemperaturowej obróbki, dzięki czemu ich wykorzystanie nie zwiększa emisji CO² i innych szkodliwych substancji. Budynki są prawie w całości biodegradowalne.

Czy domy budowane z gliny i słomy mają jakieś wady? Żadna technologia budowlana nie jest idealna. Aby ściany posiadały odpowiednią nośność, trwałość i wytrzymałość, muszą mieć odpowiednią grubość w zależności od wykorzystanych materiałów. W przypadku budowy domów z gliny ściany maja zwykle 50 – 60 cm grubości, co skutkuje zmniejszeniem powierzchni użytkowej budynku. Kolejnym minusem może okazać się problem ze znalezieniem odpowiedniej ekipy budowalnej. W Polsce tego rodzaju budownictwo nie jest jeszcze dość powszechne.

Podsumowanie

Domy wybudowane przy użyciu materiałów naturalnych (słomy, gliny, drewna) wpisują się idealnie w politykę ekologiczną, pozwalają na ograniczenie zużycia energii elektrycznej. W Polsce budownictwo naturalne robi się coraz bardziej popularne, na świecie ten trend jest bardziej powszechny. W USA, Niemczech czy Meksyku można zobaczyć całe osiedla ekologiczne, gdzie budynki z gliny i słomy podłączone są do elektrowni wiatrowych.

Porównanie cen materiałów naturalnych do materiałów wykorzystywanych w budownictwie tradycyjnym pokazuje, że na etapie budowy można zaoszczędzić ok. 40% kosztów, tańsza również jest eksploatacja takiego domu. Jednak proces wykonywania konstrukcji jest bardziej praco- i czasochłonny.