Najnowsze wydanie miesięcznika BANK 
Rok 2022 na rynku nieruchomości upłynął pod znakiem załamania sprzedaży kredytów hipotecznych i popytu na mieszkania. Co nas czeka w 2023 roku? Czy spadki cen mieszkań będą kontynuowane?
Na rynku mieszkaniowym nie widać oznak panicznej wyprzedaży. Ceny mieszkań w najbliższych miesiącach nie zmienią się lub spadną tylko nieznacznie, uważają eksperci Expandera, domiporta.pl i Otodom Analytics, cytowani przez Business Insider Polska.
Jednym z warunków wymaganych do uzyskania kredytu bez wkładu własnego oraz dopłaty jest to, że cena kupowanego mieszkania nie może być wyższa niż limit obowiązujący w danym regionie Polski. Od października te limity wzrosły, więc łatwiej będzie znaleźć mieszkanie, które spełnia warunki programu.
Zainteresowanie kredytami studenckimi w tym roku może znacznie wzrosnąć, przewidują eksperci Expandera. Może się tak stać za sprawą dużo wyższych stawek za najem mieszkań (+26% r/r) oraz wzrostu innych kosztów życia.
W czerwcu średnie stawki najmu mieszkań były średnio o 3% wyższe niż w maju i o 26% wyższe niż przed rokiem, wynika z raportu Expandera i Rentier.io. Niewielkim pocieszeniem może być to, że znacząco podskoczyła liczba dostępnych ogłoszeń wynajmu – z 18 tys. do 23 tys. Wciąż jednak było ich zdecydowanie mniej niż przed rokiem – 33 tysiące.
Dostępność kredytów hipotecznych w Polsce drastycznie spadła. Spowodowane jest to zarówno zaleceniami Komisji Nadzoru Finansowego dla banków, jak i cyklem podwyżek stóp procentowych, który od jakiegoś czasu trwa w naszym kraju. Rodzina z dwójką dzieci i dochodem 6 tys. zł netto może pożyczyć tylko 40 proc. tego, co jeszcze we wrześniu 2021 roku, wynika z wyliczeń Expandera.
Program „Mieszkanie bez wkładu własnego” (MBWW) zacznie działać już 26 maja. Dzięki niemu będzie można uzyskać kredyt pokrywający nawet pełną cenę nabywanej nieruchomości oraz koszty wykończenia. Problemem może okazać się jednak słaba dostępność takich kredytów i niskie limity cen mieszkań. W wielu miastach może być trudno znaleźć lokal w takiej cenie, która będzie niższa niż limit pozwalający uzyskać preferencyjny kredyt. Na szczęście niedługo limity mają zostać podwyższone.
Stawka WIBOR 6M przekroczyła właśnie 6%, a to oznacza, że oprocentowanie części kredytów hipotecznych będzie wyższe niż 9%. Z wyliczeń Expandera wynika, że w niektórych przypadkach rata wzrośnie 2-krotnie w porównaniu z wrześniem 2021 roku. Jarosław Sadowski w tym kontekście pokazuje co nowego kredytobiorcom przynoszą najnowsze propozycje rządu.
Rada Polityki Pieniężnej już po raz szósty podwyższyła stopy procentowe w Polsce, a WIBOR 3M wzrósł do poziomu 3,91%. Dodatkowo KNF nakazał bankom, aby do końca marca zaostrzyły sposób obliczania zdolności kredytowej. Z wyliczeń Expandera wynika, że połączenie tych efektów w niektórych bankach obniży dostępna kwotę kredytu aż o 90 000 zł, w porównaniu z dotychczasowym poziomem, i o 180 000 zł w porównaniu z wrześniem 2021 roku. W rezultacie część osób może zupełnie stracić zdolność kredytową, ocenia Jarosław Sadowski.
NBP opublikował dane na temat transakcyjnych cen mieszkań w IV kw. 2021 r. Wynika z nich, że pomimo podwyżek stóp procentowych ceny wciąż rosły. Nowe lokale średnio zdrożały o 18% r/r, a te z rynku wtórnego o 12% r/r. Ceny rosły tak szybko, że nie był w stanie tego zrekompensować znaczący wzrost wynagrodzeń, pisze Jarosław Sadowski.
W zastraszającym tempie rosną kwoty, jakie przestępcom udaje się ukraść z kont bankowych. Z najnowszych danych NBP wynika, że w III kw. 2021 r. za pomocą przelewów ukradziono 31,9 mln zł. To aż o 80% więcej niż przed rokiem. Kolejne 21,8 mln zł skradziono przy użyciu naszych kart płatniczych. Tu wzrost również jest imponujący, bo wynosi 69% r/r.
Rok 2021 żegnamy z rekordowymi cenami nieruchomości – jak pokazują dane zebrane przez Expandera i Rentier.io, przeciętnie o 15% wyższymi niż przed rokiem. Te osoby, które decyzję dotyczącą zakupu mieszkania na kredyt przełożyły na 2022 rok, mogą zastanawiać się, czy dokonały słusznego wyboru ‒ czytamy w informacji prasowej Związku Firm Pośrednictwa Finansowego.
Od 26 maja 2022 roku banki zaczną udzielać kredytów hipotecznych bez wkładu własnego. Program „Mieszkanie bez wkładu własnego” pozwoli również uzyskać dopłaty do kredytu, których suma może wynieść np. 20 000 zł, 80 000 zł lub 140 000 zł, w zależności od liczby dzieci. Expander tłumaczy jakie warunki trzeba spełnić, aby uzyskać kredyt bez wkładu własnego oraz dopłatę i jak o nie wnioskować. Szacuje również jakie limity cen mieszkań mogą obowiązywać wtedy, gdy program zacznie działać.
Podwyżki stóp procentowych wywołują najwięcej emocji wśród kredytobiorców. Warto jednak pamiętać, że to także szansa na wyższe oprocentowanie lokat bankowych, pisze Jarosław Sadowski, Główny analityk Expander Advisors.
Kurs franka szwajcarskiego wzrósł do poziomu 4,50 zł. Przełoży się to na znaczący wzrost rat kredytów w tej walucie. Dla większości frankowiczów najbliższa rata będzie najwyższa od momentu uzyskania kredytu. Z wyliczeń Expandera wynika, że w ciągu minionych 6 miesięcy rata kredytu na kwotę 300 000 zł, na 30 lat, zaciągniętego w styczniu 2008 roku wzrosła z 1 834 zł do 2 022 zł, podkreśla Jarosław Sadowski,Główny analityk Expander Advisors.
Stawka WIBOR 6M wzrosła do 1,91%, czyli jest na najwyższym poziomie od lutego 2015 roku. Expander zwraca uwagę, że wiele osób, które zaciągnęły kredyty hipoteczne po tym okresie, już niedługo zapłaci najwyższą ratę w historii. Warto też dodać, że choć stawkę WIBOR 6M stosuje tylko kilka banków, to są wśród nich te, które w ostatnich latach przyznawały najwięcej kredytów – PKO BP, Bank Pekao i ING Bank Śląski. W przypadku kredytu na 300 000 zł, na 30 lat, rata wzrośnie z 1 159 zł do 1 424 zł, czyli aż o 22%, podkreśla Jarosław Sadowski, Główny analityk Expander Advisors.
Rynki oczekiwały wzrostu, ale niższego, o 50 pkt bazowych. Tym samym stopy procentowe zbliżają się do docelowego, przed pandemicznego poziomu 1,5%, choć niewykluczone, że jastrzębie na kolejnych posiedzeniach będą nadal dominować i w niedługim czasie stopy osiągną poziom 2,5%, komentuje Mariusz Zielonka z Konfederacji Lewiatan.
Zmiana stawki LIBOR na SARON dla klientów banku będzie miała niewielkie znaczenie, a dla banków to bardzo dobra informacja, bo nie będą musiały aneksować umów kredytowych – ocenia Jarosław Sadowski, główny analityk Expander Advisors.
NBP opublikował dane na temat płatności kartami w Polsce w I półroczu 2021 roku. Expander zwraca uwagę, że zarówno wartość (221 mld zł), jak i liczba (3,3 mld) płatności bezgotówkowych były w tym okresie najwyższe w historii. Z kolei z bankomatów korzystaliśmy rekordowo rzadko – liczba wypłat gotówki była najniższa odkąd są dostępne takie dane i wyniosła 234 mln. Po raz kolejny wzrosła natomiast liczba wpłat do wpłatomatów. To w dużej mierze efekt tego, że mamy coraz więcej takich maszyn. Ich liczba przekroczyła właśnie 9 000. Mimo systematycznego wzrostu wciąż jest ich jednak o ponad połowę mniej niż bankomatów (21,7 tys.), podkreśla Jarosław Sadowski, Główny analityk Expander Advisors.
Podwyżka stóp procentowych NBP będzie miała największy wpływ na rynek kredytów hipotecznych. Z wyliczeń Expandera wynika, że rata przeciętnego kredytu hipotecznego, czyli na kwotę 330 000 zł na 25 lat wzrośnie o 69 zł. Zdrożeją jednak również kredyty samochodowe, pożyczki gotówkowe, debety w koncie czy oprocentowanie kart kredytowych. Wiele z nich dotychczas miało oprocentowanie wynoszące 7,2%, a więc maksymalny dopuszczalny przez prawo poziom. Teraz ten limit wzrośnie do 8%, podkreśla Jarosław Sadowski.
Oprocentowanie kredytów hipotecznych rośnie, mimo że Rada Polityki Pieniężnej nie podwyższyła stóp procentowych. W przypadku kredytów z oprocentowaniem zmiennym przyczyną jest wzrost stawki WIBOR 3M. Trzy banki – Bank Millennium, ING Bank Śląski i PKO BP- podwyższyły już również oferowane stawki oprocentowania stałego. Chodzi oczywiście o oprocentowanie dla tych klientów, którzy dopiero zaciągają takie kredyty. Wygląda więc na to, że czas najtańszych kredytów w historii powoli zaczyna się kończyć.
Z danych NBP wynika, że transakcyjne ceny mieszkań rosną coraz szybciej. W siedmiu największych miastach nowe lokale drożały już szybciej niż przed pandemią. W II kwartale 2021 r. były bowiem o 11,3% wyższe niż przed rokiem i był to najszybszy wzrost od I kw. 2008 r. Expander sprawdził czy w związku z tym można już mówić o bańce na rynku nieruchomości.
Eurostat opublikował najnowsze dane na temat cen mieszkań w I kwartale 2021 roku. Wynika z nich, że w ciągu 5 kwartałów pandemii ceny w Polsce wzrosły średnio o 11%, co daje nam 7 miejsce na 26 krajów dla których podano dane. Zdecydowanie gorzej wyglądają dane w długim okresie, podkreśla Jarosław Sadowski, Główny analityk Expander Advisors.
Z końcem czerwca przestał działać przepis, który na czas pandemii obniżył maksymalną wysokość kosztów pozaodsetkowych (prowizji i różnego rodzaju opłat) dla kredytów konsumpcyjnych. Z wyliczeń Expandera wynika, że tego rodzaju koszty mogą wzrosnąć nawet 3-krotnie.
Od 30 czerwca banki (z wyjątkiem banków spółdzielczych) musiały wprowadzić nowe zasadny udzielanie kredytów hipotecznych. Zobowiązała je do tego KNF w ramach nowej wersji Rekomendacji S. Zmiany w zasadach wyliczania zdolności kredytowej sprawią, że uzyskanie kredytu hipotecznego będzie trudniejsze. W przypadku okresu spłaty 35 lat dostępna kwota kredytu może zostać sztucznie obniżona o niemal 100 tys. zł.
Ceny mieszkań rosną pomimo pandemii. Mocno drożeją też działki budowlane i domy. To wszystko sprawia, że część osób ma problem z uzyskaniem takiej kwoty, która wystarczy na zakup wymarzonej nieruchomości. Czasami rozwiązaniem problemu jest po prostu sprawdzenie oferty wielu banków, ponieważ znacznie się one od siebie różnią. Są jednak również inne sposoby podwyższenia dostępnej kwoty kredytu, podkreśla Jarosław Sadowski, Główny analityk Expander Advisors.
NBP opublikował właśnie najnowsze dane na temat cen transakcyjnych w I kw. 2021 roku. Wynika z nich, że nowe mieszkania drożeją niemal wszędzie. Expander zwraca uwagę, że aż w 13 z 17 badanych miast ceny osiągnęły najwyższe poziomu w historii. O prawdziwym szaleństwie można mówić w Gdyni, gdzie średnia cena wystrzeliła aż o 16% w ciągu zaledwie kwartału, podkreśla Jarosław Sadowski, Główny analityk Expander Advisors.
Jednym z elementów Polskiego Ładu ma być ponowne uruchomienie dopłat do kredytów hipotecznych dla osób w wieku do 40 lat. Ze wstępnych informacji można wywnioskować, że dopłaty nie będą wypłacane od razu przy zakupie mieszkania, a dopiero wtedy, gdy uczestnikom programu urodzi się drugie dziecko i kolejne. Oprócz dopłat państwo będzie również oferować gwarancje, pozwalające uzyskać kredyt hipoteczny bez wkładu własnego. Expander analizuje, jaki może być wpływ tego Programu na ceny mieszkań, które przecież już teraz rosną pomimo pandemii.
Kwota jaką Polacy trzymają w bankach jest najwyższa w historii – przekroczyła już 1 bilion zł. Z najnowszych danych NBP wynika jednak, że odsetki jakie wypłacają nam banki od tych pieniędzy są rekordowo niskie. W ciągu roku spadły z 2 mld zł do 0,9 mld zł. ‒ podkreśla Jarosław Sadowski, Główny analityk Expander Advisors.
Rodzina z dwójką dzieci, w której łączny dochód wynosi 10 000 zł netto, może liczyć na ponad 1 mln zł kredytu hipotecznego. Kwota jest tak wysoka dzięki rekordowo niskim stopom procentowym. Expander ostrzega jednak, wykorzystywanie swojej zdolności kredytowej do maksimum jest ryzykowne.