Prezentacja: System BANKOWY REJESTR Rzetelna informacja to bezpieczeństwo banków i klientów
Od 2009 r. utrzymuje wciąż utrzymuje się wysokie tempo przyrostu bazy danych Systemu BANKOWY REJESTR. Pokazuje to wzrost ryzyka, na jakie narażone są banki niesprawdzające wiarygodności finansowej klientów.
Banki, mając na celu minimalizowanie ryzyka kredytowego, muszą wykazywać szczególną dbałość o prawidłową ocenę zdolności płatniczej. Badają więc historię kredytową i płatniczą, wykorzystując w tym celu własne i dostępne na rynku zewnętrzne zasoby informacji. Jednym z zaleceń Rekomendacji T Komisji Nadzoru Finansowego dotyczącej dobrych praktyk w zakresie zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych jest wykorzystanie w praktyce bankowej zewnętrznych baz danych, takich jak bazy: Związku Banków Polskich, Biura Informacji Kredytowej czy Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor.t
Związek Banków Polskich od lat prowadzi i rozwija systemy wymiany informacji, wspierając banki w spełnianiu wymogów i aktualnych zaleceń nadzorczych, dotyczących wzmacniania procesów akceptacji ryzyka transakcji i klienta. Jednym z najważniejszych jest System BANKOWY REJESTR, funkcjonujący na podstawie art. 105 ust. 4 Prawa bankowego.
System funkcjonuje on-line i jest dziś podstawowym narzędziem wykorzystywanym przez banki w pierwszej fazie oceny ryzyka klienta. W istotny sposób ogranicza liczbę osób oraz czas potrzebny na wykonanie wstępnej oceny klienta w aspekcie spełniania podstawowych kryteriów stosowanych w banku.
System zawiera informacje o osobach i przedsiębiorstwach, które nie wywiązują się ze swoich finansowych powinności wobec banków. Umieszczenia wpisu w systemie może nastąpić, gdy łączna wartość zobowiązań przekracza 200 zł (w przypadku osób prywatnych) i 500 zł (w przypadku przedsiębiorców), a zaległość powstała co najmniej 60 dni wcześniej. System jest w pełni zgodny z bankowymi regulacjami nadzorczymi.
Za pośrednictwem BANKOWEGO REJESTRU banki wymieniają się informacjami o klientach, których zobowiązania zostały zakwalifikowane – zgodnie z Rozporządzeniem MF z dnia 10 grudnia 2003 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków – do należności „wątpliwych” bądź „straconych”. Dane w systemie są aktualizowane co najmniej raz dziennie.
Celem przetwarzania danych jest usprawnienie i przyśpieszenie przepływu danych o charakterze tajemnicy bankowej między bankami, tak aby bank mógł je uzyskać w jednym miejscu. Informacje służyć mają wypełnianiu przez banki – instytucji zaufania publicznego – ustawowych obowiązków związanych z koniecznością dokładania szczególnej staranności w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa przechowywanych środków pieniężnych, czyli ochrony depozytów (art. 50 ust. 2 Prawa bankowego), a także z koniecznością należytego badania zdolności kredytowej, której istnienie bank obowiązany jest stwierdzić zgodnie z art. 70 ust. 1 Prawa bankowego.
Cechy i korzyści Systemu BR Ochrona – szeroka wiedza o klientach wysokiego ryzyka. Ostrzeżenie przed nierzetelnymi uczestnikami obrotu gospodarczego. Prewencja – wstępna ocena ryzyka związanego z klientami. Poprawa bezpieczeństwa operacji i wzrost efektywności działań. Szybkość – dostęp do danych w ciągu zaledwie kilku sekund. Uniwersalność – jasne, czytelne raporty o konsumentach i przedsiębiorcach, którzy nie spłacają kredytów oraz o poręczycielach. Powszechność – Centralna Baza Danych Systemu BR jest zasilana przez banki komercyjne i spółdzielcze. Aktualność – bieżąca aktualizacja danych w trybie on-line. Pewność – obiektywna i wiarygodna informacja z systemu bankowego. Skala – ponad 2,1 mln informacji. Dostęp do danych o wygasłych zobowiązaniach nawet do 5 lat. Atrakcyjność – atrakcyjne ceny. Nieograniczona liczba pobieranych informacji w abonamencie. |
Dane przetwarzane w Systemie BR
Zgodnie z Regulaminem Systemu BANKOWY REJESTR, bank na podstawie indywidualnie podjętej decyzji, przekazuje do Centralnej Bazy Danych – BANKOWY REJESTR (CBD-BR), informacje o klientach w razie zaistnienia m.in. następujących okoliczności:
a) niezapłacenia trzech kolejnych rat kredytu lub równowartości trzech miesięcznych rat kredytu lub gdy opóźnienie w spłacie zadłużenia wynosi co najmniej trzy miesiące,
b) nieuregulowania trzech kolejnych płatności z tytułu należnych zgłaszającemu odsetek lub równowartości trzech kolejnych płatności z tytułu należnych odsetek,
c) pięciokrotnego (w przypadku konsumentów trzykrotnego) dopuszczenia do powstania na rachunku bankowym niedopuszczalnego zadłużenia w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy,
d) nieuregulowania zobowiązań wobec zgłaszającego z tytułu gwarancji bankowej lub akredytywy,
e) wszczęcia postępowania upadłościowego lub naprawczego,
f) przedkładania fałszywych dokumentów lub składania nieprawdziwych oświadczeń w celu uzyskania kredytu, pożyczki, poręczenia lub gwarancji lub mogących w inny sposób narazić zgłaszającego na straty,
g) wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego. Ponadto, w przypadku konsumentów niezależną podstawą przekazania danych do systemu przez bank może być dopuszczenie się zwłoki w spełnieniu świadczenia wynikającego z umowy zawartej ze zgłaszającym, przekraczającej 60 dni.
Usunięcia informacji o kliencie z CBD-BR dokonać może co do zasady wyłącznie zgłaszający bank. Usunięcie informacji o kliencie z CBD-BR następuje w szczególności:
- w razie śmierci osoby fizycznej,
- po wykreśleniu z właściwego rejestru przedsiębiorcy, osoby prawnej nieprowadzącej działalności gospodarczej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, o ile posiada ona zdolność prawną – przepis ten odnosi się także do działających w ich imieniu osób fizycznych,
- po upływie maksymalnie pięciu lat od daty wygaśnięcia zobowiązania konsumenta,
- po ustaniu przyczyny zgłoszenia do CBD-BR, w zależności od oceny zgłaszającego,
- w przypadkach innych niż określone powyżej, po upływie dziesięciu lat od daty zgłoszenia.
System BR w liczbach
Baza danych Systemu BR to obecnie zbiór ponad 2,1 mln informacji o konsumentach i przedsiębiorcach (dane z września 2011 r.). W okresie ostatnich trzech lat zauważalny jest znacznie szybszy wzrost wielkości bazy.
Większość banków komercyjnych korzysta z informacji zgromadzonych w Systemie BR. W przypadku bankowości spółdzielczej, niestety tylko zaledwie co piąty wykorzystuje to narzędzie. Banki spółdzielcze są jednak świadome wzrostu ryzyka, więc ten odsetek stopniowo wzrasta.
System BR nastawiony jest na szybkość, uniwersalność i prostotę obsługi, a generowane raporty są jasne i czytelne. Poza tym jego wykorzystanie nie wymaga nakładów na informatykę, ponieważ dostęp realizowany może być przez standardową przeglądarkę www, a co za tym idzie nie pojawia się konieczność skomplikowanej instalacji specjalistycznego oprogramowania.
Bezpieczny Klient – Bezpieczny Bank
Rozpowszechnienie wymiany informacji gospodarczych pomiędzy różnymi sektorami gospodarki to jeden z najważniejszych sposobów promocji rzetelności w gospodarce i minimalizowania ryzyka dla wszystkich uczestników rynku.
System BR współpracuje z BIG InfoMonitor S.A. Dzięki temu podmioty spoza sektora bankowego mają dostęp do informacji o niesolidnych klientach banków (oczywiście z zachowaniem wszelkich procedur dotyczących tajemnicy bankowej). Podobnie wygląda współpraca BIG InfoMonitor z Biurem Informacji Kredytowej. Przedsiębiorcy wymieniają się informacjami między sobą i otrzymują możliwość dostępu do danych bankowych.
Z drugiej strony, dzięki takiemu połączeniu, banki poznają dane pochodzące spoza sektora bankowego. Taka wiedza pozwala im ograniczać ryzyko i trafnie oceniać wiarygodność płatniczą klientów.
Podkreślić należy także, że poziom i umiejętność zarządzania ryzykiem przez kredytobiorcę jest dla banku cenną wskazówką pozwalającą ocenić, jak spłata kredytu będzie przebiegała w przyszłości. Korzystanie z usług BIG przez klientów banków przekłada się na ich wyniki finansowe z korzyścią dla obu stron tej współpracy.
Grzegorz Kondek
Centrum Prawa Bankowego i Informacji Sp. z o.o.
Więcej informacji na temat Systemu BANKOWY REJESTR można uzyskać na stronach Centrum Prawa Bankowego i Informacji – www.cpb.pl, lub Centrum Informacji Gospodarczej – www.cigi.pl. Więcej informacji na temat programu Bezpieczny Klient – Bezpieczny Bank, można uzyskać na stronie www.bkbb.pl.
