Strefa VIP: Sport i gospodarka. Wyzwania, efekty Społeczno-gospodarcze, trendy

Bartosz Kościesza, Maciej Małek

Jak piszą we wstępie autorzy opracowania, jego celem było: wspomożenie decydentów z obszaru sportu w określeniu celów biznesowych oraz zakresu i narzędzi wsparcia polskiego rynku sportu. Kultura fizyczna i sport nie tylko generują wartość dodaną w gospodarce, ale stwarzają możliwości redukowania wydatków np. w obszarze ochrony zdrowia, gdyż każda złotówka zainwestowana w sport poza efektem mnożnikowym poprawia zdrowie populacji. Obrazują to liczby. I tak wartość dodana wygenerowana dzięki polskiej branży sportowej w 2018 r. to 9,63 mld zł, 109 tys. miejsc pracy, 2,98 mld zł wypłacane z tytułu wynagrodzeń. Skalę i potencjał sektora obrazują także następujące dane: wydatki budżetu na sport i rekreację w 2017 r. zamknęły się kwotą 1,77 mld euro, wobec średniej UE wynoszącej w 2017 r. 1,83 mld euro. Jednocześnie obserwujemy ze wszech miar niekorzystny trend w postaci spadku aktywności fizycznej Polaków o 10 pkt.% od roku 2004. Wynikające stąd problemy generują wydatki rzędu 7 mld zł w skali roku. Paradoksalnie, część rodaków dostrzegło pozytywną rolę tej dziedziny aktywności człowieka, gdyż w ostatnich latach polskie gospodarstwa domowe zaczęły wydawać na sport o 40 zł więcej niż dotychczas.

Wnioski warte analizy

Jak już wspomniano wcześniej, aktywność fizyczna mieszkańców naszego kraju obniża się. Co czwarty mieszkaniec Polski uprawia sport regularnie bądź okazjonalnie, podczas gdy średnia unijna obejmuje 40% populacji. Ponad połowa – 56% Polaków twierdzi, że w ogóle nie uprawia sportu. Trzech na czterech Europejczyków deklaruje, że w miejscu zamieszkania ma wiele możliwości uprawiania aktywności fizycznej (74%), podczas gdy w naszym kraju podobnego zdania jest 68%. Sytuacja ta nie musi być wyłącznie wynikiem lenistwa czy nieświadomości samych obywateli. Aż 53% ankietowanych Polaków i zaledwie 39% pozostałych mieszkańców Unii twierdzi, że władze lokalne zbyt mało angażują się w upowszechnianie kultury fizycznej i stwarzanie warunków do uprawiania sportów. Wydatki na sport i rekreację realizowane z budżetu plasują nas na 8 miejscu wśród krajów Unii Europejskiej, przy czym wydajemy więcej niż Belgia, Finlandia czy Dania. Jeśli chodzi o nakłady ponoszone przez gospodarstwa domowe na szeroko rozumianą kulturę fizyczną, to średnio kształtują się one na poziomie 458 zł. Wymieniona wcześniej wartość wygenerowana przez sport w roku 2018 (9,63 mld zł) w połączeniu z liczbą miejsc pracy (109 tys.) pozwoliłaby znaleźć zatrudnienie co ósmemu bezrobotnemu w Polsce. Istnieje wyraźna zależność pomiędzy efektywnym wydatkowaniem środków, sukcesami w międzynarodowym współzawodnictwie sportowym a poziomem rozwoju sportu zawodowego i aktywnością fizyczną mieszkańców. W Polsce brak rozwiązań systemowych i prawno-administracyjnych pozwalających redefiniować mechanizm finansowania sportu w kierunku wdrożenia dobrych praktyk z Europy Zachodniej, realizowanych np. w Hiszpanii i Niemczech. To nie przypadek, że pozycja sportu masowego i wyczynowego stanowi z reguły wykładnik poziomu rozwoju gospodarczego i społecznej zamożności. Wzrost zatrudnienia w branży sportowej wskazuje na potrzebę kształcenia wyspecjalizowanych, wysoko kwalifikowanych kadr, z uwzględnieniem postępu organizacyjnego i technologicznego obserwowanego w tej dziedzinie. Zadanie pierwszoplanowe to poprawa profesjonalizacji kompetencji po zakończeniu edukacji na poziomie szkół wyższych. System zachęt finansowych w sporcie powinien uwzględniać wpływ sponsoringu na kształtowanie siły marki i wizerunku klubu sportowego, gdyż – jak dowodzą badania – w przypadku najbardziej znanych w skali globalnej klubów piłkarskich roczna stopa zwrotu z kapitału wynosiła nawet 130%. Korzyści płynące ze sponsorowania sportu przez firmy przekładają się nie tylko na postrzeganie marki, ale również i nastawienie konsumenta do konkretnego produktu. Przykład Węgier wskazuje na silną zależność pomiędzy poziomem finansowania sportu ...