Split payment: projekt zmian zwiększy dochody podatkowe o ok. 1 mld zł rocznie?

„Przedmiotowe rozwiązania mają na celu uszczelnienie systemu podatkowego, a mechanizm podzielonej płatności jest efektywnym narzędziem fiskalnym przeciwdziałającym nadużyciom. Szacuje się, że pozwoli to na zmniejszenie luki VAT o ok 0,5 pkt procentowego liczonej w stosunku do teoretycznych dochodów z VAT, co spowoduje wzrost dochodów z tytułu tego podatku w skali roku o ok. 958 mln zł. Powyższe skutki wynikają z odejścia od specyfiki odwróconego obciążenia i przejścia na rozwiązanie systemowe, jakim jest mechanizm podzielonej płatności” – czytamy w ocenie skutków regulacji (OSR).

Skutki dla jednostek samorządu terytorialnego

Dodano, że skutki dla jednostek samorządu terytorialnego (JST) wynikają z wprowadzenia zwolnienia z opłaty skarbowej w wysokości 30 zł wniosków składanych przez podatników o wyrażenie zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy podatnika (czynność wynikająca z art. 108b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług) i zostały wyliczone na podstawie ilości wniosków złożonych w okresie lipiec-grudzień 2018 r. Zgodnie z danymi Ministerstwa Finansów, w tym okresie złożono 4 956 wniosków, co oznacza szacowaną kwotę wpływu z tytułu opłaty skarbowej do budżetu samorządów w wysokości 148 680 zł.

Czytaj także: Split payment obowiązkowy w wybranych branżach. Będą kary?

Dochody ogółem w ciągu 10 lat mają wynieść łącznie 9 816,5 mln zł. Po zmniejszeniu dochodów po stronie JST (łącznie 3,1 mln zł w ciągu 10 lat) saldo ogółem będzie dodatnie i wyniesie 9 816,6 mln zł.

„Nie jest możliwe natomiast oszacowanie skutków wynikających z przewidywanego zwrotu kosztów obsługi rachunku rozliczeniowego oraz powiązanego z nim rachunku VAT dla podmiotów zagranicznych, które będą obowiązane posiadać rachunek rozliczeniowy w polskim banku. Trudno określić bowiem koszty prowadzenia rachunku, gdyż wysokość opłat w zależności od rodzaju konta, jak i banku prowadzącego jest różna. Ponadto trudno oszacować ilość płatności dokonywanych przez te podmioty w systemie obligatoryjnego mechanizmu podzielonej płatności” – podano w dokumencie.

Mechanizm eliminuje oszustwa w VAT

Według resortu finansów, mechanizm podzielonej płatności to rozwiązanie systemowe, pozbawione wad charakterystycznych dla odwróconego obciążenia. Jego stosowanie eliminuje oszustwa w VAT już w samym zarodku. Mechanizm ten uważany jest za jedno z rozwiązań mających na celu przeciwdziałanie nadużyciom i oszustwom podatkowym, eliminując ryzyko znikania podatników wraz z zapłaconym im przez kontrahentów, a nieodprowadzonym podatkiem. System ten z założenia utrudnia lub wręcz uniemożliwia powstawanie nadużyć już na etapie samej transakcji, a jednocześnie zapewnia lepszą transparentność rozliczeń VAT-owskich.

„Stosowanie mechanizmu podzielonej płatności pozwoli z jednej strony na zabezpieczenie budżetu państwa przed ryzykiem nieodprowadzenia VAT przez dostawcę, z drugiej zaś strony, uwolni kontrahentów od ryzyka uwikłania w schematy, zmierzające do wyłudzenia tego podatku. Podstawowym bowiem skutkiem zastosowania modelu podzielonej płatności jest fakt, że kwota podatku zgromadzona na odrębnym rachunku VAT podatnika będzie mogła być przez niego przeznaczona na ograniczone cele – tj. zasadniczo na zapłatę podatku VAT (w tym podatku od importu towarów), podatku dochodowego od osób prawnych, podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku akcyzowego, należności celnych oraz składek na ZUS lub zapłatę VAT z faktur otrzymanych od innych kontrahentów. Model podzielonej płatności gwarantuje zatem otrzymanie przez organy podatkowe zarówno całej kwoty VAT, która powinna zostać odprowadzona na rzecz Skarbu Państwa, jak i innych podatków i należności należnych Skarbowi Państwa” – podano także w OSR.

Elementem identyfikującym obowiązkowe zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności do danej transakcji będzie odpowiednia informacja zamieszczona na fakturze. Obligatoryjny mechanizm podzielonej płatności będzie stosowany w relacjach B2B wyłącznie w zakresie transakcji o wartości powyżej 15 tys. zł, czyli transakcji objętych obowiązkiem regulowania za pośrednictwem rachunku bankowego. Obligatoryjna forma mechanizmu podzielonej płatności stosowana w odniesieniu do określonych branż nie zastąpi systemu fakultatywnego mechanizmu, będzie funkcjonowała równolegle z nim.

Ułatwienia w stosowaniu mechanizmu podzielonej płatności

Równolegle przedmiotowym projektem wprowadza się (zarówno w modelu dobrowolnym, jak i obowiązkowym) pewne ułatwienia w stosowaniu. Głównym jest wprowadzenie możliwości opłacania z rachunku VAT nie tylko podatku VAT, jak to ma miejsce obecnie ale również innych należności czyli podatków dochodowych, akcyzy, cła oraz składek ZUS. Wprowadzenie tej możliwości jest odpowiedzią na obawy zgłaszane przez podatników co do pogorszenia ich płynności finansowej w związku z ograniczoną dyspozycyjnością środków zgromadzonych na rachunku VAT. Konsekwencją rozszerzenia możliwości wydatkowania środków z rachunku VAT na inne, niż tylko VAT należności jest rozszerzenie egzekucji z rachunku VAT również na te inne należności.

„Dodatkowo proponuje się, aby podatnicy, którzy mimo obowiązku dokonania płatności w mechanizmie podzielonej płatności nie zastosują tej formy rozliczenia, ponosili określone konsekwencje. Proponuje się wprowadzenie takich konsekwencji zarówno na gruncie podatku VAT, jak i podatku dochodowego, czyli sankcja w podatku VAT, jak też brak możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części (lub zmniejszenia wysokości kosztów), w jakiej płatność dotycząca transakcji powyżej 15 000 zł obejmująca towary lub usługi objęte obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności została dokonana w inny sposób niż mechanizm podzielonej płatności” – czytamy także.

Ponadto proponuje się w przedmiotowym projekcie jednoznacznie zwolnić z opłaty skarbowej w wysokości 30 zł wnioski składane przez podatników o wyrażenie zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy podatnika (czynność wynikająca z art. 108b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług). Z uwagi na oparcie działania mechanizmu podzielonej płatności na rachunkach rozliczeniowych (tylko do tego typu rachunków otwierane są rachunki VAT) wystąpi obowiązek używania w prowadzonej działalności gospodarczej rachunków rozliczeniowych. Obowiązek ten będzie dotyczył wyłącznie podatników objętych obligatoryjną formą mechanizmu podzielonej płatności. Stosowne zmiany w tym zakresie zostaną wprowadzone w ustawie Prawo bankowe. Zmiany regulacji w innych aktach prawnych są konsekwencją wynikającą z wyżej opisanego rozwiązania.

Projektowana ustawa ma wejść w życie z dniem 1 września 2019 r.