Spadek. Nie masz dzieci? − koniecznie sporządź testament

To nie jest tak, jak wielu sądzi, że gdy małżonek umrze, drugi automatycznie dziedziczy wszystko. W niemieckiej prasie pojawiło się ostatnio kilka ostrzeżeń renomowanych kancelarii i stowarzyszeń na wypadek takich właśnie, nieprzyjemnych sytuacji.

Walka o spadek

Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że w razie śmierci małżonka, przy braku dzieci i testamentu, po schedę mogą zgłosić się rodzice albo rodzeństwo zmarłego.

I zaczyna się bój.

− Zdarzają się przypadki przerażających kłótni o spadek − wyjaśnia Michael Henn, wiceprzewodniczący Stowarzyszenia Niemieckich Doradców Podatkowych, Adwokatów i Notariuszy od Prawa Spadkowego i Rodzinnego (Deutsche Anwalts-, Notar- und Steuerberatervereinigung für Erb- und Familienrecht – DANSEF).

Świeżo po ślubie, mało która para myśli o sporządzeniu testamentu. Dotyczy to też zarejestrowanych związków partnerskich. Tymczasem może zdarzyć się tragedia, i mąż/partner np. zginie w wypadku drogowym.

Wtedy bezdzietna wdowa/partnerka ma nagle na głowie teściów jako współspadkobierców. Albo rodzeństwo, przyrodnie rodzeństwo lub nawet dziadków zmarłego.

Tylko ¾ spadku

Przy braku testamentu działa ustawowe prawo spadkowe. Zgodnie z nim, w takim wypadku pozostałemu przy życiu partnerowi/partnerce nie należy się cały spadek ze wspólnoty majątkowej, lecz tylko trzy czwarte.

Może się więc zdarzyć, że aby spłacić nalegających na swoją część spadku teściów czy rodzeństwo zmarłego − wdowa musi sprzedać świeżo nabyte mieszkanie, biżuterię czy samochód męża.

Podobnie może być, gdy mąż umiera np. po 30 latach bezdzietnego małżeństwa. A np. 60-letnia wdowa musi oto spłacić dwóch braci zmarłego, którzy mają prawo do części domu lub mieszkania. Niejednokrotnie jest zmuszona do ich sprzedaży, choć spędziła tam kilkadziesiąt lat życia.

Wszystko do podziału

− Podziałowi podlega właściwie wszystko, co posiadał zmarły: samochód, zegarki, biżuteria, instrumenty muzyczne, aparatura Hi-Fi, zdjęcia pamiątkowe. Poza wyposażeniem mieszkania jak meble, dywany, porcelana – powiada Jan Bittler, adwokat specjalizujący się w prawie spadkowym, dyrektor wykonawczy Niemieckiego Stowarzyszenia ds. Prawa Spadkowego i Sukcesji Majątkowej (Deutsche Vereinigung für Erbrecht und Vermögensnachfolge – DVEV).

Trzeba też spieniężyć np. drogi naszyjnik od Cartiera, uznawany za część wspólnego majątku.

− No chyba że młoda wdowa udowodni, że był to prezent – pociesza na podstawie swych adwokackich doświadczeń Michael Henn.

Z kolei Jan Bittler przytoczył ze swej sądowej praktyki następujący przykład możliwych przykrości:

− Zacięty spór może się toczyć nawet o rzeczy osobiste takie, jak zestaw do golenia zmarłego syna, którego domagają się rodzice.

Nic nie umknie spadkobiercom, szczególnie zachowek

− Niezależnie od testamentu istnieje wszakże zachowek, o którym trzeba pamiętać – wskazuje inny specjalista, Paul Grötsch, dyrektor Niemieckiego Forum ds. Prawa Spadkowego w Monachium.

Jeśli nawet w testamencie „wydziedziczy się” rodziców, to i tak przysługuje im połowa ustawowej części spadku (czyli połowa jednej czwartej).

Można to wszakże obejść w ten sposób, że rodzicom zapisuje się jakiś cenny przedmiot. Może to być secesyjny sekretarzyk lub jakiś klejnot.

− I to wielu spadkobierców satysfakcjonuje − wyjaśnia adwokat Grötsch.

Nigdy więc dość przypominania, że prawo bywa nieubłagane. Ale prawo to prawo, też surowe albo „niesprawiedliwe”.

Nawet w Niemczech, gdzie kultura prawna jest wysoka, trzeba o tym  stale mówić. Wtedy łatwiej uniknąć gorszących scen w salach sądowych.

Doradzamy zapoznanie się z polskimi przepisami. Kodeks Cywilny. Tytuł II. Dziedziczenie ustawowe.

Redakcja aleBank.pl