Spadek inflacji może być mylący

Pierwsze półrocze stało pod znakiem inflacyjnej huśtawki, a kolejne miesiące przyniosą jej kontynuację. Po części to efekt wahań z ubiegłego roku, w którym wskaźnik cen zmieniał się od 1,5 w czerwcu do 2,5 proc. w listopadzie, głównie pod wpływem cen żywności i paliw. Konsekwencją niskiego poziomu odniesienia z połowy 2017 r. był tegoroczny wzrost inflacji w czerwcu i lipcu, zaś z odwrotnym zjawiskiem będziemy mieli do czynienia już od sierpnia, gdy inflacja powinna wyraźnie się obniżać. Według prognoz części ekonomistów, może spaść pod koniec roku nawet poniżej 1,5 proc. Według ekspertów NBP, jej średnioroczny poziom powinien wynieść około 1,8 proc., wobec 2 proc. w 2017 r. Wiele wskazuje na to, że mimo suszy, na obniżenie wskaźnika inflacji wpływać będą niższe ceny żywności, które silnie rosły w drugiej połowie ubiegłego roku (w listopadzie 2017 r. ich dynamika sięgała aż 6 proc.). Ewentualne niespodzianki mogą wiązać się wahaniami notowań ropy naftowej oraz kursu dolara. Od lutego do maja ceny ropy poszły w górę z 62,5 do prawie 80 dolarów za baryłkę, a więc o ponad 27 proc., a efekt ten był dodatkowo wzmacniany osłabieniem się złotego wobec dolara. Obecnie notowania ropy zniżkują, jednak sytuacja na tym rynku, podobnie jak w przypadku amerykańskiej waluty, może charakteryzować się podwyższoną zmiennością. Te czynniki będą powodować sporą niepewność w kwestii kształtowania się poziomu inflacji w kolejnych miesiącach.

Oprocentowanie lokat na razie nie pójdzie w górę

Szansa, że inflacja w tym roku będzie niższa niż w poprzednim, są jednak duże. Nie powinno to zbytnio uspakajać posiadaczy oszczędności, zastanawiających się, jak je ulokować. Rada Polityki Pieniężnej konsekwentnie trzyma się stanowiska, że stopy procentowe pozostaną na rekordowo niskim poziomie 1,5 proc. nawet do 2020 r., w związku z czym nie ma raczej co liczyć, że oprocentowanie lokat bankowych przez najbliższe dwa lata pójdzie w górę. Z kolei najnowsze prognozy NBP wskazują, że w przyszłym roku inflacja osiągnie średnio 2,2 proc, a w 2020 r. wzrośnie do 2,5 proc., przy czym górna granica tych przewidywań wynosi odpowiednio 2,8 oraz 3 proc. Przy tym drugim scenariuszu trzymanie gotówki w przysłowiowej skarpecie doprowadzi do sytuacji, w której wartość nabywcza odłożonego dziś 1000 zł w ciągu dwóch i pół roku obniży się do około 929 zł, czyli o ponad 7 proc. Korzystanie w tym czasie z lokaty bankowej ograniczy tę stratę mniej więcej o połowę, a ochronić przez inflacyjną deprecjacją może ją kupno czteroletnich obligacji skarbowych, indeksowanych wskaźnikiem inflacji.

Problemy oszczędzających

Problem większości posiadaczy oszczędności wiąże się z jednej strony z niską przewidywalnością kształtowania się przyszłej inflacji, a z drugiej z wynikającego z tego faktu preferowania lokat o najkrótszych terminach, a więc także najniżej oprocentowanych. Racjonalne decyzje utrudnia także to, że na ogół nasze prognozy inflacji opieramy na bieżących, krótkoterminowych tendencjach. Dowodzą tego badania tak zwanych oczekiwań inflacyjnych, prowadzonych zarówno przez Europejski Bank Centralny, jak i publikowanych badaniach NBP. Wynika z nich, że jeśli w ostatnich miesiącach inflacja maleje, większość z nas sądzi, że będzie tak również w przyszłości. I analogicznie jest w przypadku tendencji wzrostowej. Takie rozumowanie często prowadzi do podejmowania niezbyt racjonalnych decyzji, dotyczących lokowania oszczędności.