Skuteczność unijnego finansowania infrastruktury gospodarowania odpadami komunalnymi była ograniczona z powodu słabej realizacji działań wspierających – stwierdzają kontrolerzy UE
W 2010 r. wyliczono, że każdy obywatel UE wytwarza średnio około 500 kg odpadów komunalnych rocznie; odpady takie, jeśli nie są właściwie zbierane, przetwarzane i unieszkodliwiane, mogą wywierać negatywne oddziaływanie na środowisko. Właściwe gospodarowanie odpadami może jednak prowadzić do lepszego wykorzystywania zasobów, ponieważ przetwarzane odpady komunalne mogą być również źródłem surowców.
Dlatego też za pomocą dyrektyw wprowadzono w UE wspólne normy i cele dotyczące gospodarowania odpadami komunalnymi; UE ponadto współfinansuje infrastrukturę gospodarowania odpadami w wybranych regionach. Wkład finansowy UE w infrastrukturę gospodarowania odpadami jest znaczny: w latach 2000-2013 przeznaczone na ten cel środki strukturalne wyniosły 10,8 mld euro.
Kontrolerzy UE stwierdzili, że skuteczność unijnego finansowania infrastruktury gospodarowania odpadami komunalnymi ze środków strukturalnych była ograniczona. Zadowalające były jedynie rezultaty projektów obejmujących właściwą selektywną zbiórkę odpadów u źródła. Regiony, które realizowały działania wspierające (takie jak kampanie informacyjne i podnoszące świadomość, modyfikacja procedur administracyjnych czy wprowadzenie zachęt finansowych lub finansowych środków zniechęcających), w tym instrumenty ekonomiczne, osiągnęły cele polityki UE w dziedzinie gospodarowania odpadami. Środki UE wydatkowane w innych regionach skutkowały jedynie niewielką poprawą gospodarowania odpadami. Realizacja działań wspierających nie była warunkiem otrzymania dotacji unijnej.
Trybunał stwierdził znaczne słabości, jeśli chodzi o sprawozdawczość dotyczącą osiągnięcia celów UE, utrudniające Komisji monitorowanie rezultatów. Chociaż niemal we wszystkich wybranych regionach zaobserwowano pewną poprawę, jeśli chodzi o gospodarowanie odpadami, to w sześciu na osiem regionów wzrosła ilość odpadów wytwarzanych na jednego mieszkańca. Jedynie w jednej czwartej skontrolowanych regionów znacznie wzrósł poziom zbiórki selektywnej, co skutkowało ograniczeniem korzystania ze składowisk i zasadniczym osiągnięciem celów UE. Na etapie poprzedzającym składowanie odpady komunalne zazwyczaj przetwarzano nieodpowiednio albo nie przetwarzano ich w ogóle.
– Europejczycy więcej konsumują i produkują więcej odpadów. Zgodnie z wymogami unijnej dyrektywy w sprawie odpadów państwa członkowskie muszą przetwarzać i unieszkodliwiać odpady, nie stwarzając zagrożenia dla wody, powietrza i gleby oraz nie powodując hałasu ani emisji uciążliwych zapachów – powiedział Ovidiu Ispir, członek ETO odpowiedzialny za to sprawozdanie. – Jak wynika z naszego sprawozdania, tak się jednak nie dzieje.
