Samozatrudniony? Zostało tylko kilka dni na zmianę formy opodatkowania

Zmiana formy opodatkowania tylko w styczniu, raz w roku

Trzeci tydzień stycznia to dla osób prowadzących działalność gospodarczą czas niezwykle ważny. Większość z nich, w tym zwłaszcza samozatrudnieni, mogą bowiem zmienić formę opodatkowania działalności – na korzystniejszą niż stosowana rok wcześniej. Ustawowy termin to 20 stycznia, jednak ze względu na kalendarz (20 stycznia to sobota, dzień wolny) w 2018 r. ważne będą jeszcze oświadczenia w tej kwestii złożone 22 stycznia.

Osoby zarobkujące jako przedsiębiorcy, a więc formalnie funkcjonujące jako osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, co do zasady mogą na każdy rok podatkowy wybrać inna formę opodatkowania. Możliwości jest wiele, począwszy od form uproszczonych – karta podatkowa czy ryczałt od przychodów ewidencjonowanych po jedną z dwóch możliwych form podatku rozliczanego w oparciu o podatkową księgę przychodów – zasady ogólne lub podatek w stałej wysokości 19 proc. (tzw. podatek liniowy).

By dokonać zmiany formy opodatkowania trzeba wypełnić wniosek CEIDG-1, który można wysłać elektronicznie z posiadanego konta na platformie ePUAP. Można również pisemne oświadczenie o wyborze formy opodatkowania złożyć osobiście w urzędzie skarbowym albo wysłać je tam listem poleconym. Forma opodatkowania dochodów z działalności, którą wybierzemy będzie obowiązywała przez cały 2018 r., a kolejnej zmiany będziemy mogli dokonać w styczniu 2019 r.

Oczywiście, ta formalność dotyczy wyłącznie osób, które chcą zmienić formę opodatkowania; ci, którzy są zdecydowani korzystać z formy stosowanej w roku poprzednim, nie mają do wykonania w tym względzie żadnych formalności.

Z kolei osoby dopiero rozpoczynające w 2018 r. działalność gospodarczą w zakresie wyboru formy opodatkowania co do zasady obowiązuje także termin 22 stycznia, ale przepisy podatkowe zostawiają im furtkę – ważne by oświadczenie takie zostało złożone przed uzyskaniem pierwszego przychodu. Jeśli terminu nie dotrzymają, w 2018 roku muszą się rozliczać na zasadach ogólnych – według księgi przychodów i rozchodów i skali podatkowej 18 proc. i 32 proc.

Bezpieczna optymalizacja podatkowa

Dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą wybrana forma opodatkowania jest najbezpieczniejszym sposobem optymalizacji podatkowej. W zależności od wysokości osiąganych przychodów, kosztów uzyskania przychodów (te dla odmiany wiążą się z rodzajem prowadzonej działalności) czy przysługujących ewentualnie ulg albo odliczeń, wybierając określoną formę opodatkowania – o ile ona przysługuje – można płacić niższy lub wyższy podatek.

Płynie stąd wniosek, że zmianę formy opodatkowania w kolejnym roku podatkowym rozważyć warto gdy zmieniają się okoliczności: albo przepisy podatkowe, albo nasza sytuacja osobista. Jak wiadomo, z początkiem roku 2018 nastąpiło sporo zmian w podatkach dochodowym i choćby z tego względu wariant zmiany opodatkowania rozważyć warto.

Liniowy czy według skali

Grupą przedsiębiorców, którzy przede wszystkim powinni rozważyć zmianę formy opodatkowania są osoby rozliczające się z fiskusem na tzw. zasadach ogólnych czyli na podstawie księgi przychodów i rozchodów. Mają one do wyboru podatek według skali podatkowej, a więc stawki 18 proc. do granicy rocznego dochodu 85 528 zł albo podatek w stałej wysokości 19 proc. (tzw. podatek liniowy).

Zaletą opodatkowania według skali jest możliwość skorzystania z kwoty wolnej od podatku, która została właśnie podwyższona, ale tylko dla osób o najniższych dochodach. Ujmując rzecz najkrócej, podatku w ogóle nie zapłacą osoby, których dochód roczny nie przekroczy 8 000 zł. Ponieważ od dochodu odlicza się np. składki ZUS, to dla wielu przedsiębiorców, którzy już nie mają prawa do preferencyjnych składek na ubezpieczenie społeczne tak niski dochód z działalności to, niestety, nie abstrakcja.

Dodatkowo trzeba pamiętać, że opodatkowanie według skali umożliwia skorzystanie z preferencji podatkowych – rozliczenia się z małżonkiem lub dzieckiem lub odliczenia ulgi na dzieci. Takich możliwości, podobnie jak odliczenia kwoty wolnej od podatku, nie mają osoby, które wybiorą podatek liniowy. Jest to więc opcja głównie dla osiągających wysokie zarobki – średnio ponad 8 tys. zł miesięcznie. Płacąc podatek według skali, osoby takie po przekroczeniu progu dochodów 85 528 zł musiałyby bowiem stosować stawkę 32 proc.

Ryczałt, karta podatkowa

Formy zryczałtowane korzystne są w sytuacji niskich kosztów. Jednak większość branż, które tym się charakteryzują, jest wyłączona z możliwości stosowania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Poza tym jest ograniczenie wysokości obrotów – 250 tys. euro w skali roku. Tę formę opodatkowania cechuje brak możliwości odliczania kosztów. Ryczałtem w wysokości: 20 proc., 17 proc., 8,5 proc., 5,5 proc., 3 proc. albo 2 proc. objęte są uzyskiwane przychody w pełnej wysokości.

Kartę podatkową mogą płacić osoby z wybranych branż, głównie rzemieślniczych i niektórych usługowych. Jest to najprostsza forma opodatkowania; przedsiębiorca uiszcza raz w miesiącu kwotę w stałej wysokości, ustalonej przez urząd skarbowy, nie musi też prowadzić ewidencji przychodów ani tym bardziej księgi przychodów. Gdyby nie fakt, iż ta forma opodatkowania jest mocno ograniczona podmiotowo, byłaby najlepsza.

Tak czy inaczej, analizując opłacalność formy opodatkowania w swojej konkretnej sytuacji, warto sięgnąć po ustawę z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, by sprawdzić czy ryczałt lub karta podatkowa może przy tym wyborze być brana pod uwagę.