Rynek finansowy: Trudne konsekwencje wyboru

Grzegorz Brudziński, Andrzej Halesiak

W obu przypadkach można odnaleźć liczne argumenty przemawiające zarówno „za” jak i „przeciw”. Można zatem się zastanawiać, czy zielona księga to wyraz przemyślanej strategii wobec rynków finansowych, czy też ugięcie pod ciężarem wcześniejszych wyborów. Jedno jest poza wszelką dyskusją: proponowane rozwiązania będą ograniczać zdolność banków do finansowania gospodarki.

Uzupełnianie bilansu Tezy zawarte w zielonej księdze warto zatem uzupełnić o potencjalne konsekwencje zbyt silnego przesuwania sektora finansowego w stronę modelu opartego na rynku. W takim przypadku powinniśmy się liczyć z:

• dalszą zmianą struktury oszczędności gospodarstw domowych w kierunku aktywów rynkowych, która – jak można stwierdzić na bazie obserwacji z przeszłości – prowadzi do generalnego spadku skłonności do oszczędzania w tej grupie podmiotów gospodarczych;
• wraz ze zmianą struktury oszczędności zmienia się także nastawienie gospodarstw domowych wobec pożądanych zmian w polityce stóp procentowych i ich wysokości;
• spadkiem skuteczności tradycyjnej polityki monetarnej prowadzonej przez bank centralny, co pociąga za sobą konieczność poszukiwania alternatywnych instrumentów, lepiej dopasowanych do nowych warunków zewnętrznych;
• stworzeniem korzystnych uwarunkowań dla rozwoju równoległego systemu bankowego – shadow bankingu oraz podmiotów prowadzących działalność całkowicie nielegalną, czyli parabanków;
• wejście na rynek nowych grup pośredników bez odpowiedniego zaplecza i skali działania może się wiązać z wyższymi kosztami oferowanych przez nich usług, ponieważ muszą dopiero ponieść koszty zbudowania własnych kanałów dystrybucji;
• stworzeniem warunków potencjalnie sprzyjających dalszemu zadłużaniu się rządów dostarczycieli papierów skarbowych, czyli aktywów wolnych od ryzyka.

A kluczem jest….

….zachowanie gospodarstw domowych. Na bazie danych z przeszłości możemy stwierdzić, że wypychanie pośrednictwa finansowego poza banki nie ogranicza się jedynie do kwestii finansowania gospodarki. Gdyż jednocześnie towarzyszy mu przesuwanie oszczędności gospodarstw domowych w kierunku funduszy inwestycyjnych lub emerytalnych, a nawet bezpośrednio na giełdę w celu maksymalizacji stopy zwrotu. Te dwie tendencje występują łącznie. Przy dobrej koniunkturze rynkowej z reguły prowadzi to do zmiany nastawienia gospodarstw, które, doświadczając rosnącej wartości aktywów, nie widzą potrzeby oszczędzania z bieżących dochodów. W efekcie spada skłonność do oszczędzania (stopa oszczędności), co przejściowo może nawet stymulować konsumpcyjny boom i wzrost gospodarczy. Z drugiej jednak strony ma to także negatywne konsekwencje dla krajowego bilansu oszczędności i inwestycji, czyniąc kraj w większym stopniu zależnym od zagranicznego finansowania.

Od euforii do skrajnego pesymizmu jak na giełdzie

Z diametralnie przeciwnymi zachowaniami mamy do czynienia, jeśli następuje załamanie się rynków finansowych i w efekcie spadek wartości aktywów gospodarstw domowych. ...