Rynek Finansowy: Regulacyjne trzęsienie ziemi

Stanisław Brzeg-Wieluński
Kamil Borecki

Perspektywy funkcjonowania sektora zarządzania wierzytelnościami w obliczu dynamicznych zmian otoczenia prawnego oraz praktyczne wykorzystanie instrumentów wykreowanych przez nowe przepisy były jednym z głównych wątków konferencji towarzyszącej Targom Zarządzania Wierzytelnościami. Obszarem, w którym ustawodawca wykazywał w ostatnich latach szczególną aktywność, są zasady funkcjonowania kancelarii komorniczych i przeprowadzania egzekucji sądowej. – Praktycznie w każdym roku mamy do czynienia ze zmianami w przepisach, i to zarówno w obszarze merytorycznym, jak i procesowym – podkreślił w swym wystąpieniu prezes Krajowej Rady Komorniczej Rafał Fronczek.

Na przestrzeni dwudziestu lat kilkukrotnie zmieniano kluczowe z punktu widzenia relacji pomiędzy wierzycielem a komornikiem regulacje odnośnie możliwości przyjmowania przez kancelarie spraw z wyboru wierzyciela. Pierwotna wersja obowiązującej ustawy o komornikach sądowych i egzekucji przewidywała możliwość wyboru egzekutora jedynie w obszarze właściwości sądu apelacyjnego obejmującym jego rewir. W roku 2002 pojawiło się ograniczenie w postaci wskaźnika zaległości, a dwa lata później wyłączono z prawa wyboru egzekucję z nieruchomości. Rewolucyjny charakter miała nowelizacja przepisów ustawy z grudnia 2007 r., kiedy to umożliwiono wierzycielom swobodny wybór kancelarii na terenie całego kraju. Derejonizacja komorników oznaczała wyjście naprzeciw oczekiwaniom wierzycieli; w 2007 r. sprawy z wyboru stanowiły 5% prowadzonych postępowań egzekucyjnych, natomiast osiem lat później przeszło 60% wszystkich spraw. W tym okresie zaobserwowano również dynamiczny wzrost liczby podejmowanych postępowań egzekucyjnych.

Cała wstecz

Efektem ubocznym nowych regulacji była koncentracja prowadzonych postępowań w stosunkowo nielicznych, dużych kancelariach, określanych mianem „hurtowni komorniczych”. – W 2015 r. 10%. kancelarii skupiło w swych rękach 60% ogólnego wpływu spraw – podkreślił prezes Krajowej Rady Komorniczej. Taka sytuacja spowodowała interwencję ustawodawcy, który nowelizacją art. 8 ustawy o komornikach sądowych przywrócił ograniczenia możliwości wyboru komornika. Od 8 listopada 2015 r. kancelaria, która posiada ponad półroczne zaległości nie może przyjmować spraw z wyboru wierzyciela; w przypadku podmiotów prowadzących powyżej 5 tys. postępowań warunkiem jest również ponad 35-procentowa skuteczność egzekucji w roku poprzednim. Wraz z początkiem roku ubiegłego weszło w życie dodatkowe ograniczenie – komornicy prowadzący rocznie ponad 10 tys. egzekucji zostali pozbawieni możliwości przyjmowania spraw spoza rewiru.

Prezes KRK przypomniał, iż zmiany te doprowadziły do istotnego obniżenia przyjmowanych spraw z wyboru wierzyciela z 60 do 44%. Równocześnie jednak o 44% zmniejszyła ...