Rynek finansowy: Przetasowania na listach

Eugeniusz Gostomski

Brytyjski magazyn finansowy The Banker w lipcu 2013 r., podobnie jak w poprzednich latach, opublikował listy rankingowe dotyczące 1000 największych banków na świecie. Uszeregował je według tak istotnych kryteriów, jak liczona w dolarach wielkość kapitału podstawowego (Tier I), suma bilansowa, kapitalizacja rynkowa i wygenerowany w 2012 r. zysk.

Wielkość banku można mierzyć także liczbą zatrudnionych pracowników czy też liczbą posiadanych placówek w kraju i za granicą, ale te kryteria odgrywają mniejszą rolę i przy ocenie skali działalności mogą prowadzić do mylnych wniosków. Dla przykładu – banki hipoteczne, które refinansują się poprzez emisję listów zastawnych i udzielają kredytów hipotecznych, korzystając z placówek banków uniwersalnych, cechują się niskim zatrudnieniem, jednak według sumy aktywów są dużymi instytucjami.

Wzrosty i spadki

Banki z list miesięcznika odgrywają kluczową rolę na rynku usług bankowych. Często działają w skali globalnej, utrzymując placówki w większości liczących się na świecie krajów, bądź dokonując operacji transgranicznych z klientami niemal z całego świata. Z tego powodu podatne są na zarażenie się kryzysem, gdy taki wystąpi w którymś z krajów ich działalności, a z drugiej strony to właśnie one mogą zarazić kryzysem inne banki za granicą.

Globalny kryzys finansowy i gospodarczy, z którym świat najbardziej borykał się w latach 2008-2009, odcisnął piętno na bankach międzynarodowych, szczególnie tych, które w swoich portfelach posiadały znaczną ilość papierów wartościowych opartych na należnościach z tytułu amerykańskich kredytów subprime. Doprowadził do dużego przetasowania na listach największych banków świata. Instytucje z listy Top 1000 Banks, które najbardziej zostały dotknięte kryzysem, spadły niżej lub całkowicie z niej wypadły. Inne znacznie się powiększyły, głównie dzięki przejęciom słabszych banków lub fuzji w sektorze, i w konsekwencji poszły w górę. W 2012 r. największe przejęcie banku miało miejsce w Grecji. Eurobank Ergasias o kapitale podstawowym 5,8 mld USD, który wcześniej posiadał m.in. duży oddział w Polsce funkcjonujący pod marką Polbank, został przejęty przez grecką grupę Hellenic Financial Stability Fund. Dwie kolejne duże transakcje mergers & acquisitions w 2012 r. to przejęcia tureckiego DenizBanku A.Ş. o kapitale podstawowym 2,6 mld USD, należącego do belgijskiej grupy Dexia, przez rosyjski Sbierbank oraz egipskiego National Societe Generale Bank (Tier I o wartości 1,0 mld USD) przez Qatar National Bank

Zyski 1000 najsilniejszych kapitałowo banków na świecie w 2012 r. zwiększyły się o 6,7 proc. w stosunku do roku poprzedniego) i wyniosły 750 mld USD, a zatem przybliżyły do poziomu sprzed kryzysu (zob. wykres1).

Jednakże niektóre spośród 25 największych banków (RBS, Credit Agricole, Lloyds i UniCredit) odnotowały straty. 1000 największych banków na świecie osiągnęło efektywność mierzoną wskaźnikiem ROE na poziomie 12,16 proc. Warto podkreślić, iż przed kryzysem była ona dwa razy wyższa, a w najgorszym dla bankowców 2008 r. wynosiła tylko 3 ...