Rynek finansowy: Loża komentatorów – listopad 2012

Krzysztof Kluza
Szkoła Główna Handlowa oraz Getin Noble Bank S.A.

Dyskusja na temat tego, jak sektor prywatny może wspierać realizację programów rządowych to niepokojące odwrócenie ról. Warto może podkreślić, że to rząd jest po to, aby ułatwić prowadzenie działalności podmiotom gospodarczym (a niektórzy wręcz dodadzą – nie utrudniać), a nie podmioty gospodarcze po to, aby realizować rządowe plany. Tym bardziej że wiele z tych planów, jak np. program poręczeń dla małych i średnich firm, to tylko kolejna mutacja niezrealizowanych od 2009 r. obietnic, z których efektów wdrożenia przedstawiciele rządu dotąd się nie rozliczyli.

Przyglądając się bliżej zapowiedziom z październikowego wystąpienia premiera, trudno ustalić, jakie środki na zapowiadane 700-800 mld zł inwestycji będą pochodziły z kredytu bankowego, gdyż bardzo zróżnicowane są horyzonty zarysowanych działań (np. drogi i koleje to horyzont działań do 2015 r., gaz łupkowy do 2016 r., energetyka do 2020 r., strategiczne bezpieczeństwo Polski do 2020 r. itd.). Biorąc pod uwagę, że wydatki inwestycyjne zazwyczaj kumulują się w pierwszym okresie projektów, to przez najbliższe dwa lata program mógłby generować zapotrzebowanie rzędu 150 mld zł na kredyt bankowy. Sektor bankowy część pieniędzy mógłby przekierować na ten cel ze środków pozostających w papierach dłużnych Narodowego Banku Polskiego, gdzie obecnie ulokowane jest blisko 100 mld zł. Wszelako w okresie spowolnienia banki mogą nie chcieć skorzystać z tych środków, traktując je często jako rezerwę płynnościową na trudne czasy. W tej sytuacji, biorąc pod uwagę ograniczoną pulę oszczędności krajowych, istnieje duże ryzyko, że sfinansowanie przez banki zapowiadanych projektów rządowych poskutkuje efektem wypychania w gospodarce, podwyższając koszt finansowania dla sektora prywatnego

Dariusz Winek
główny ekonomista Banku BGŻ S.A.

Rządowy program wzrostu inwestycji wydaje skupiać się na wygospodarowaniu środków, które mają sfinansować realizację projektów inwestycyjnych bez wzrostu zadłużenia publicznego. Bez wątpienia ma to znaczenie dla kontynuacji inwestycji infrastrukturalnych, modernizacji energetyki, wydobycia gazu łupkowego. Ich realizacja wymaga zaangażowania pieniędzy publicznych. Finansowanie komercyjne jest utrudnione ze względu na dużą wartość projektów i długi okres zwrotu poniesionych nakładów. Uproszczone rozpisanie planowanych wydatków inwestycyjnych zapowiedzianych w programie na poszczególne lata wskazuje, że stopniowo powinny one narastać od kwoty ok. 45 mld zł w 2013 r. do ponad 60 mld zł w 2015 r. (nie licząc programu gwarancji kredytowych zapowiedzianych przez BGK), a potem znowu spadać w horyzoncie 2020 r. Jeśli przyjmiemy, że jedynie mała część wydatków będzie finansowana przez krajowy sektor bankowy oraz dodamy środki na gwarancje BGK i prefinansowanie, to otrzymamy impuls dla potencjalnego rozwoju akcji kredytowej w latach 2013-2015 w wysokości do 100 mld zł. Zakładając zapowiedziany w programie dalszy transfer środków publicznych z NBP do BGK nie powinno to stanowić istotnego problemu od strony możliwości finansowania. Trudno nie mieć wrażenia, że liczby te są „papierowe”, tzn. rozwój akcji kredytowej będzie istotnie niższy. Przynajmniej w 2013 ...