Rynek Finansowania Nieruchomości: Najem społeczny jako nowatorskie narzędzie polityki mieszkaniowej / Social rental as an innovative instrument of housing policy

Dagmara Kubik
Kierownik Projektu Bankowej
Platformy Nieruchomości
Centrum AMRON

W Polsce brakuje obecnie około dwóch milionów mieszkań. Wg danych GUS z Narodowego Spisu Powszechnego przeprowadzonego w roku 2011 r., wskaźnik liczby mieszkań na tysiąc mieszkańców wynosi 357. Niestety, taki wynik plasuje nas w końcówce krajów europejskich. Dlatego wiele rodzin dzieli mieszkanie z innymi, a znaczna część młodych osób w wieku 24-34 lata mieszka nadal z rodzicami. Problem mieszkaniowy to jeden z najważniejszych problemów Polaków. Jest on szczególnie dotkliwy dla osób o niskich dochodach, zagrożonych wykluczeniem społecznym i bezdomnością. Wg danych GUS z 2013 r., tylko 2 proc. oddanych do użytku mieszkań to lokale komunalne i społeczne.

Jedna z propozycji, która mogłaby przyczynić się do rozwiązania tego problemu, to wdrożenie w ramach polityki mieszkaniowej rozwiązań określanych jako najem społeczny.

Społeczne pośrednictwo najmu to element zagadnień polityki mieszkaniowej, który polega na wykorzystywaniu prywatnych mieszkań na wynajem dla realizacji celów społecznych. Społeczne agencje najmu, czyli instytucje pośrednictwa, są prowadzone przez samorządy lokalne i instytucje pozarządowe w wielu krajach. Celem tej działalności jest pomoc w wynajmowaniu prywatnych mieszkań osobom mającym trudności – ze względu na niskie i niestabilne dochody – w zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych. Społeczne Agencje Najmu oferują swoje wsparcie przede wszystkim osobom bezdomnym i zagrożonym bezdomnością, w tym: rodzinom niepełnym, osobom z niepełnosprawnością oraz osobom starszym, znajdującym się w trudnej sytuacji ekonomicznej i społecznej. W wielu krajach europejskich społeczne agencje najmu znacząco przeciwdziałają bezdomności i wykluczeniu społecznemu, łagodząc powszechny i poważny problem ograniczonej dostępności finansowej mieszkań dla osób ubogich. Taka działalność ma również znaczenie dla stabilizacji funkcjonowania mieszkań na wynajem – ich właściciele uzyskują możliwość długotrwałego najmu i gwarancję regularnych wpływów, w zamian za obniżenie poziomu czynszu w stosunku do standardów rynkowych. Jest to korzystne zwłaszcza dla właścicieli mieszkań o obniżonym standardzie, którzy mają trudności z ich wynajęciem na warunkach rynkowych. Dzięki działalności społecznych agencji najmu zwiększa się efektywność wykorzystania zasobów mieszkań na wynajem, może ona również spowodować skrócenie kolejki oczekujących na mieszkania komunalne lub socjalne.

Koncepcja działania Społecznych Agencji Najmu narodziła się w Belgii. W roku 2014 było ich ponad 100. Godne uwagi jest przy tym to, że Belgia należy do państw, w których dominują mieszkania własnościowe, a sektor społecznych mieszkań czynszowych jest marginalny. Jednak mimo względnie dobrej sytuacji mieszkaniowej, również tam występuje problem z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych osób o najniższych dochodach. W Belgii wpływ na rozwój Społecznych Agencji ...