Rynek finansowania nieruchomości: Luki w systemie finansowania nieruchomości w Polsce

dr Zbigniew R. Wierzbicki
Dyrektor ds. doradztwa finansowego w CRM SA, wykładowca w Wyższej Szkole Finansów i Zarządzania w Warszawie

Na pytanie, czego nam systemowo brakuje, odpowiedź jest o tyle trudna, że można odpowiedzieć w stylu, czy wąż ma ogon, czyli – wyłącznie. Można też próbować określić podstawowe systemowe niedomagania czy raczej głębokie, strategicznie ważne luki. System finansowania budownictwa w Polsce przypomina, niestety, konstrukcję typu patchwork, ale z dziurami w najbardziej newralgicznych obszarach.

Po pierwsze – totalny bałagan w zakresie planów przestrzennego zagospodarowania. To, co się dzieje w wielu miastach i regionach, nosi znamiona tolerowanego masowego przestępstwa. Efekt: uznaniowość urzędnicza, korupcja, bałagan przestrzenny, urbanistyczny i architektoniczny, czego konsekwencją jest powszechna brzydota znacznej części budynków oraz miejskich i wiejskich krajobrazów. Polska staje się brzydkim krajem o dziwacznej architekturze, bez wyrazu. Brzydota to jedno, ale dodatkowo rozproszenie sieci osiedleńczej powoduje gigantyczne koszty infrastrukturalne dzisiaj i w przyszłości.

Po drugie – brak kompleksowego krajowego programu rozwoju mieszkalnictwa. Nie chodzi tylko o brak koncepcji, lecz także o brak consensusu, że to należy kompleksowo przygotować i konsekwentnie w skali regionów i kraju zrealizować. Zamiast tego mamy jakieś kadłubkowe, akcyjne programy o charakterze bardziej PR, typu „Rodzina na Swoim” czy „Mieszkanie dla Młodych”, które na takie miano nie zasługują. Rozwój budownictwa mieszkaniowego wymaga bowiem szerszych ram niż tylko propagandowe przed- i powyborcze akcje polityków i lobbystów z kręgu deweloperów.

Po trzecie – rozwój budownictwa mieszkaniowego wymaga ładu przestrzennego, przemyślanych koncepcji rozwoju infrastruktury, kilkunastoletniego – jako minimum – programu rozwoju mieszkalnictwa zarówno w skali kraju, jak i regionów, czyli nie tylko budowy, ale także modernizacji i rewitalizacji substancji majątku publicznego oraz prywatnego, tj. mieszkań, domów, infrastruktury i przestrzeni. Brakuje koncepcji, strategii i planów realizacji rozwoju mieszkalnictwa w Polsce.