Rynek finansowania nieruchomości: Depozyt kodu źródłowego – koszt czy konieczność?

Marcin Szołajski
Radca prawny,
ekspert ds. depozytu kodów źródłowych,
doradca zarządów i rad nadzorczych spółek kapitałowych

Wszyscy, chcąc czy nie chcąc, jej używamy, wielu z nas jest aktywnymi twórcami rozwiązań z zakresu IT, niewielu jest „po drugiej stronie lustra” i tworzy kody źródłowe rzeczywistości wirtualnej. Wszyscy jednak jesteśmy zainteresowani, by przyjęte rozwiązania były nie tylko zgodne z prawem, ale również by służyły wspólnemu dobru. Intuicyjnie wiemy, że tworzenie oprogramowania dedykowanego, strategicznie wrażliwego dla funkcjonowania przedsiębiorstw (np. deweloperów) czy instytucji zaufania publicznego (np. banków) wykracza poza ramy spolaryzowanej relacji sprzedawca- -nabywca, ergo producent oprogramowania-konsument tegoż oprogramowania. W dzisiejszym zdigitalizowanym świecie potrzeba zabezpieczania transakcji nabycia oprogramowania „szytego na miarę” nie leży w sferze teoretycznych rozważań naukowych, ale jak pokazuje praktyka, jest już realną koniecznością.

Uwagi wstępne

Rozwój usług informatycznych, w szczególności ilość powstających dedykowanych systemów komputerowych odpowiadających na zindywidualizowane potrzeby klientów, wiąże się z ryzykiem wynikającym z wiarygodności dostawcy oprogramowania. I nie chodzi tu tylko o wypłacalność producenta czy też jego wiarygodność finansową, chociaż zdolność upadłościowa dostawcy oprogramowania jest ważna, ale również o możliwości zapewnienia usług w zakresie utrzymania, serwisu czy rozwoju na rozsądnym poziomie rynkowym, zarówno w zakresie ceny, jak i jakości.

Kluczowym czynnikiem, pozwalającym na dalszy rozwój oprogramowania, jest dostępność kodu źródłowego. Kod ten pozwala na poprawianie i rozwój oprogramowania, ale jednocześnie pozwala na dowolne jego powielanie. Z tego powodu twórcy bardzo niechętnie podchodzą do sprzedaży oprogramowania wraz z kodem źródłowym.

Rozwiązaniem, które pozwala na zabezpieczenie jednocześnie interesów twórcy i nabywcy oprogramowania, jest nowatorska na polskim rynku usługa depozytu kodu źródłowego.1 Znanym na rynku w Polsce przykładem dotyczącym nadużywania uprawnień przez dostawcę oprogramowania był słynny spór związany z kodami źródłowymi do oprogramowania PŁATNIK opracowanego dla ZUS, gdzie klient nie miał dostępu do kodów źródłowych, a dostawca oprogramowania dyktował warunki związane z rozwojem i utrzymaniem tego oprogramowania. Sprawa skończyła się sporem sądowym, a ówczesna prasa rozpisywała się na ten temat, szykanując zarówno ZUS, jak i dostawcę oprogramowania za brak profesjonalizmu w stosunkach gospodarczych.

Usługę depozytu kodu źródłowego oprogramowania wymyślono już latach 70. ubiegłego wieku w USA, gdzie występuje pod angielską nazwą: „software escrow”. Usługa ta, znana i rozpowszechniona w USA, została również z wielkim sukcesem wdrożona w Europie Zachodniej. Należy wspomnieć, że prawodawstwo Rzeczpospolitej Polskiej nakłada na spółki kapitałowe oraz ich organy zarządzające obowiązek zabezpieczania nabywanych aktywów przez stosowanie różnych gwarancji jakości czy też rękojmi za wady, które mogą przybierać różne formy chociażby właśnie depozytu – umowy przechowania, której warunki określają przepisy artykułów 835 i następne kodeksu cywilnego.

Usługa depozytu kodu źródłowego jest swoistą alternatywą dla kupowania kodu źródłowego oprogramowania w przypadku, gdy dostawca nie chce sprzedać kodu źródłowego, albo gdy klient jest zainteresowany obniżeniem kosztów zamówienia oprogramowania, w którego cenę nie będzie wliczony koszt kodu źródłowego.

Z usługą depozytu kodu źródłowego łączą się nieodzownie usługi weryfikacji kodu źródłowego zarówno co do jego jakości, jak i kompletności, tak, aby klient miał pewność, iż deponowany kod źródłowy jest kompletny i pozwala się skompilować do wersji oprogramowania przekazanej klientowi. Szczegóły – w dalszej części artykułu.

Usługa depozytu kodu źródłowego

Depozyt kodu źródłowego polega na złożeniu do depozytu u dedykowanego podmiotu „kodu źródłowego” oprogramowania, który to kod może być wydany z depozytu tylko i wyłącznie w szczególnych okolicznościach, ustalonych przez strony. Usługa ta opiera się zatem na klasycznej usłudze depozytu, czyli przechowania za wynagrodzeniem, w rozumieniu postanowień artykułó...