Rynek bankowy: Sekurytyzacja wróci do łask?

Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji na lata 2007- 2013 (CIP) to inicjatywa, która jeszcze na razie nie cieszy się tak masowym zainteresowaniem mediów i szerokiej publiczności, jak cała absorpcja środków unijnych. Jednym z powodów takiej sytuacji jest zapewne to, że adresowany jest on do relatywnie niewielkiej liczby podmiotów, jakimi są instytucje finansowe. Jednak sposób jego konstrukcji powoduje, że nawet pojedyncze projekty realizowane w państwach członkowskich mogą mieć znaczący wpływ na poziom finansowania małych i średnich przedsiębiorstw w dłuższej perspektywie – i to nawet jeszcze przez wiele lat po formalnym zakończeniu realizacji samego programu CIP. W przypadku takiego rynku finansowego jak polski istniałaby także możliwość wspierania pewnych innowacyjnych – jak na nasze warunki – form refinansowania działalności instytucji finansowych oraz jakże pożądany impuls rozwoju dla rynku nieskarbowych papierów dłużnych. Warto także dodać, że w ramach programu akceptowane będą zarówno transakcje typu „true sale” (sprzedaż odpowiednich aktywów), jak i subpartycypacja (sprzedaż tylko ryzyka związanego z aktywami).

POZYSKIWANIE TAŃSZEGO KAPITAŁU

Jednym z „Instrumentów finansowych dla MŚP” dostępnych w ramach programu CIP jest SMEG – System poręczeń dla MŚP (SME Guarantee Facility). Instrument ten umożliwia skorzystanie z portfelowych gwarancji unijnych, w tym także gwarancji dla transakcji sekurytyzacji portfeli dłużnych małych i średnich przedsiębiorstw. Inicjatywa ta jest finansowana przez Komisję Europejską, a w jej imieniu obsługiwana przez Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI). Oznacza to np., że wstępna selekcja aplikacji prowadzona jest przez EFI, a finalna ich akceptacja dokonywana wspólnie – przez fundusz i KE. Ze środków będących w dyspozycji tego programu EFI będzie udzielał gwarancji (lub innych podobnych zabezpieczeń) w celu wzmocnienia struktur sekurytyzacyjnych. W zamian za to wsparcie, dodatkowe fundusze, pozyskane w ten sposób z rynku kapitałowego przez instytucje finansowe, powinny być następnie przeznaczone na finansowanie dłużne lub gwarancje dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Jak do tej pory, ze względu na przeszkody prawne, metoda sekurytyzacji była jedynie incydentalnie wykorzystywana przez polskie banki, natomiast więcej doświadczeń (także przy wsparciu Europejskiego Banku Inwestycyjnego) miała nasza branża leasingowa. Już kilkanaście miesięcy temu powszechne było przekonanie, że w wyniku wprowadzenia regulacji prawnych (Nowa Umowa Kapitałowa oraz jej implementacja w Polsce) oraz dynamicznego rozwoju akcji kredytowej (np. kredyty hipoteczne i konsumenckie) konieczne okaże się poszukiwanie dodatkowych źródeł refinansowania działalności kredytowej także dla MŚP – po to, by sprostać oczekiwaniom klientów. Sekurytyzacja pozwala w takich wypadkach na uwolnienie części kapitału regulacyjnego oraz pozyskanie dodatkowych środków na rozszerzanie akcji kredytowej. Obecna sytuacja na rynku finansowym – czyli utrudniony dostęp do refinansowania działalności przez instytucje finansowe (lub też podniesieniem kosztów pozyskiwanego kapitału) – także powinna powodować większą przychylność dla tego rodzaju transakcji wśród polskich banków zainteresowanych ekspansją lub utrzymaniem swojej pozycji na rynku usług finansowych dla MŚP. Obserwowana obecnie wojna cenowa na rynku depozytów przyczyniać się będzie do podnoszenia kosztów kredytów dla przedsiębiorstw, a więc bardzo pożądane powinny być wszelkie metody pozyskiwania tańszego kapitału.

NA CO MOŻNA LICZYĆ?

Generalnie potencjalni beneficjenci gwarancji EFI mogą zakładać, że wsparcie będzie polegać na zobowiązaniu do zapłaty pewnej kwoty kapitału i odsetek w odniesieniu do będących przedmiotem gwarancji papierów wartościowych opartych na aktywach (true sale), a w przypadku subpartycypacji, kwot należnych w odniesieniu do strat przypisanych do gwarantowanej transzy. Zwykle gwarancja, pokrywana ze środków unijnych, wynosi do 100 proc. gwarantowanej transzy dla transz wszystkich klas, oprócz najniższej, lub do 50 proc. transzy najniższej klasy. W ogólnych warunkach działania programu ograniczono maksymalny okres obowiązywania gwarancji do 10 lat. W dostępnych materiałach nt. programu informuje się także, że EFI ...