Rosnący popyt wewnętrzny i eksport sprzyjają polskim firmom
Z ostatnich danych przedstawionych przez Główny Urząd Statystyczny wynika, że sytuacja finansowa przedsiębiorstw w pierwszych miesiącach 2015 r. uległa widocznej poprawie w stosunku do tego samego okresu roku poprzedniego. Ożywienie to będzie kontynuowane w kolejnych miesiącach, głównie dzięki zwiększonemu popytowi wewnętrznemu i dobrej sytuacji eksporterów.
Dane GUS sugerują, że mamy do czynienia ze stopniowym, ale dobrze ugruntowanym ożywieniem, obejmującym główne sektory gospodarki (za wyjątkiem górnictwa). Dobra koniunktura jest przede wszystkim wynikiem wzrostu popytu krajowego oraz dobrej sytuacji w eksporcie.
Poprawiająca się sytuacja finansowa przedsiębiorstw i wzrost nakładów inwestycyjnych sugerują stopniowe zwiększanie się ich aktywności w nadchodzących miesiącach. Poprawie będzie też sprzyjać niższy niż przed rokiem poziom cen ropy naftowej, poprawiający się popyt ze strony gospodarstw domowych, a także rosnący udział eksportu do krajów UE i strefy euro.
Badanie koniunktury prowadzone przez GUS potwierdza, że sytuacja finansowa przedsiębiorstw przemysłowych powinna być dobra również w II kwartale 2015 r., przy czym poprawa sytuacji finansowej prawdopodobnie będzie następować najszybciej wśród małych i średnich przedsiębiorstw. Firmy powinny też zwiększać stopniowo zatrudnienie. Poprawie powinno ulegać także tempo spływu należności, a ceny produkcji sprzedanej powinny stopniowo wzrastać.
Wyraźna poprawa powinna wystąpić w perspektywie 2-3 kwartałów w trudnej dziś sytuacji finansowej w budownictwie, przede wszystkim dzięki inwestycjom infrastrukturalnym. W handlu sytuacja finansowa przedsiębiorstw będzie poprawiać się powoli, pomimo wzrostu sprzedaży, ze względu na niski poziom inflacji. W sektorze przedsiębiorstw usługowych, sytuacja finansowa będzie się najszybciej poprawiać w hotelarstwie i gastronomii, obsłudze nieruchomości, działalności administracyjnej oraz usługach profesjonalnych, naukowych i technicznych.
W pierwszych miesiącach tego roku, mieliśmy do czynienia ze spadkiem cen produkcji sprzedanej przemysłu. Mimo to w I kwartale przedsiębiorstwa1 zwiększyły swoje przychody o 4,6 proc. r/r, przy wzroście poziomu kosztów o 4,3 proc. r/r. Z kolei koszt sprzedanych produktów, towarów i materiałów był w tym okresie wyższy o 3,8 proc. r/r, a przychody z ich sprzedaży o 4,3 proc. r/r. Silny wzrost wyniku finansowego brutto i netto (odpowiednio o 10,8 proc. r/r i 9,7 proc. r/r) świadczy o wzrastającej efektywności prowadzenia działalności gospodarczej w tej grupie przedsiębiorstw. Poprawie uległy również rentowność sprzedaży i wskaźniki płynności. W analizowanym okresie, obniżył się nieco wskaźnik poziomu kosztów – z 95,5 proc. w I kw. 2014 r. do 95,2 proc. rok później. Silnie wzrósł natomiast koszt usług obcych oraz w nieznacznym stopniu udział wynagrodzeń oraz amortyzacji w kosztach.
Uwagę zwraca istotnie większy w tym czasie wzrost inwestycji (w cenach stałych o 14,6 proc. r/r). W największym stopniu, tj. aż o 20 proc. r/r wzrosły inwestycje firm w maszyny i urządzenia. Spadek nakładów na środki transportu o ok. 5 proc. r/r wynikał natomiast z wysokich nakładów w tej kategorii rok temu, spowodowanych zmianami w podatku VAT.
Powyższe dane świadczą o stabilnej i stopniowo poprawiającej się sytuacji finansowej przedsiębiorstw, przy czym, zarówno w pierwszym jak i w drugim kwartale, istotnym czynnikiem redukującym koszty są niższe ceny paliw. Wzrost nakładów inwestycyjnych, zwłaszcza na maszyny i urządzenia, oraz większy udział kosztów pracy i amortyzacji sugerują, że przedsiębiorstwa zwiększają swoje moce produkcyjne.
W ujęciu rocznym nieco zwiększył się też w I kwartale odsetek przedsiębiorstw prowadzących eksport z 48,5 proc. do 48,8 proc., a poziom sprzedaży eksportowej wzrósł o 4,9 proc. r/r – nieznacznie szybciej niż wzrost sprzedaży ogółem, co pociągnęło za sobą zwiększenie udziału eksportu w sprzedaży ogółem do 24,3 proc. Poprawie sytuacji w eksporcie sprzyjało osłabienie złotego wobec euro w styczniu, a wobec dolara w całym I kwartale. Sytuacja eksporterów w okresie kwiecień-czerwiec będzie nieco trudniejsza, zwłaszcza z powodu kwietniowego umocnienia się złotego wobec europejskiej waluty. Silny dolar będzie stabilizował konkurencyjność polskiego eksportu rozliczanego w amerykańskiej walucie. Dane GUS pokazują jednak, że grupa eksporterów jest dość stabilna i elastycznie reaguje na zmiany popytu.
Arkadiusz Krześniak
Główny ekonomista
Deutsche Bank Polska
(1) Zatrudniające powyżej 50 osób, poza rolnictwem, działalnością finansową i ubezpieczeniową oraz szkolnictwem wyższym
