Bank i klient: Rekomendacja faworyzuje banki transgraniczne

Andrzej Ratajczyk

Uchwalenie przez Komisję Nadzoru Finansowego Rekomendacji T, dotyczącej dobrych praktyk w zakresie zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych, wywołało spore zamieszanie na polskim rynku bankowym. Obawiano się, że nowe regulacje, które miały zmniejszyć ryzyko niespłacania kredytów przez klientów banków, faktycznie ograniczą dostęp do kredytów, a zwłaszcza do finansowania nieruchomości. Pojawiły się nawet głosy, że spowoduje to załamanie rynku kredytów hipotecznych.

Obawy dotyczyły np. zapisu, mówiącego o wymaganiu w przypadku kredytów walutowych co najmniej 20-proc. buforu na wypadek zmian kursów walut (przy kredytach o terminie spłaty powyżej pięciu lat), a także przepisu mówiącego o przeprowadzaniu tzw. stress testów, czyli symulacji zdolności kredytowej kredytobiorcy przy założeniu, że radykalnie zmienią się warunki makroekonomiczne. Bankowców zaniepokoiła też sugerowanie bankom dokładniejszego prześwietlania osób zaciągających kredyty. Mogło to bowiem oznaczać wydłużenie procedur kredytowych.

Sporne zapisy

Chociaż nowe przepisy były krytykowane przez środowisko bankowe to KNF nie zmienił swojego stanowiska motywując to m.in. analizami dowodzącymi, że ocena zdolności kredytowej w niektórych bankach pozostawia wiele do życzenia. Zidentyfikowane słabości w zarządzaniu ryzykiem w bankach przyczyniły się do: nadmiernego zadłużania się klientów, pogorszenia jakości portfeli kredytowych, wzrostu rezerw (strat) z tego tytułu. A dostosowanie się banków do Rekomendacji T – według KNF – pozwoli ograniczyć straty kredytowe.

Poza tym w opinii ekspertów KNF wprowadzenie nowych regulacji nie wpłynie znacząco na akcję kredytową. Będzie tylko mniej „złych kredytów”. Szacowany spadek akcji kredytowej w wyniku wejścia w życie Rekomendacji T to poniżej 5 proc. w przypadku kredytów mieszkaniowych oraz poniżej 10 proc. dla kredytów konsumpcyjnych, ale głównie w bankach skupiających się na agresywnej działalności w tym segmencie.

W sierpniu w życie weszło 14 z 25 zapisów Rekomendacji T. I, zdaniem Marcina Krasonia z Open Finance, przepisy te niewiele zmienią. Większość banków od dawna stosuje się do tych zapisów, a ubezpieczenia niskiego wkładu własnego klienci płacą od dawna. Natomiast z pewnością więcej może zmienić druga część rekomendacji, która wejdzie w życie w przyszłym roku. Mówi ona m.in. o tym, że łączna suma spłacanych co miesiąc rat kredytowych nie powinna przekraczać 50 proc. dochodów w przypadku osób zarabiających nie więcej, niż wynosi średnia krajowa, i maksymalnie 65 proc. dochodów w przypadku osób o dochodach powyżej średniej. – Ten zapis może faktycznie ograniczyć akcję kredytową – uważa dr Mariusz Zygierewicz, dyrektor Zespołu Ekonomiczno-Regulacyjnego w Związku Banków Polskich. – Istnieje poważne zagrożenie, że część klientów, ...