Raport Specjalny. Zarządzanie Wierzytelnościami: Rządowy sposób na zatory finansowe

Ograniczenie paraliżujących funkcjonowanie polskich firm zatorów płatniczych poprzez usprawnienie procesu dochodzenia należności było jednym z postulatów wysuniętych przez rząd w ramach pakietu „100 zmian dla firm”. Przeprowadzone analizy wykazały, iż znaczącej poprawy dyscypliny płatniczej nie da się osiągnąć na gruncie obowiązującego prawa. Taką opinię wyrazili niemal jednogłośnie polscy przedsiębiorcy, uczestniczący w ankiecie zorganizowanej na zlecenie resortu rozwoju przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Aż 86,4% respondentów wskazało na konieczność podjęcia inicjatywy ustawodawczej. „Problem ten wymaga przekrojowego podejścia – poszukiwania przyczyn opóźnień w zapłacie na każdym z etapów »życia« wierzytelności, a nawet jeszcze przed jej powstaniem” – stwierdzili eksperci Ministerstwa Rozwoju. Efektem wspólnych prac resortów rozwoju i sprawiedliwości stał się, opublikowany w lipcu ub.r., projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności, zwany pakietem wierzycielskim. Dokument, skierowany pod obrady parlamentu z końcem ubiegłego roku, przewiduje zmiany w treści 12 obowiązujących aktów prawnych, odnoszących się nie tylko do sądowo-egzekucyjnego etapu dochodzenia należności.

Inwestor spłaci murarza, hydraulika i glazurnika

Zaproponowane rozwiązania znajdą zastosowanie w całej gospodarce, jednak autorzy rządowego przedłożenia szczególny akcent położyli na najmniejsze podmioty. Przykładem rozwiązania skierowanego głównie do drobnych przedsiębiorców z branży budowlanej jest doprecyzowanie zasad solidarnej odpowiedzialności inwestora i wykonawcy za wypłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcom. To właśnie w tym sektorze gospodarki zatory płatnicze stanowią niechlubny standard. „Dla zobrazowania skali zadłużenia można wskazać, że aż 13 z 61 spółek giełdowych działających w branży budowlanej jest wpisanych do rejestru dłużników niewypłacalnych Krajowego Rejestru Sądowego, a ich niespłacone długi łącznie wynoszą 4,03 mld zł, co stanowi 46% sumy zadłużenia wszystkich spółek giełdowych” – podkreślają autorzy projektu ustawy.

Sytuację miała poprawić nowelizacja Kodeksu cywilnego z 14 lutego 2003 r, przewidująca odpowiedzialność solidarną inwestora i generalnego wykonawcy za zobowiązania wobec podwykonawców. Regulacja ta okazała się jednak zbyt mało precyzyjna, a jej efektem były liczne rozbieżności w judykaturze. Obecne propozycje wychodzą naprzeciw postulatom zgłaszanym zarówno przez inwestorów, jak i podwykonawców. Odstąpiono od obowiązku uzyskiwania zgody inwestora na zatrudnianie firm trzecich jako niezbędnego warunku solidarnej odpowiedzialności; analogiczny skutek prawny będzie rodzić zgłoszenie poszczególnych podwykonawców wraz z zakresem wykonywanych prac. Takiego zgłoszenia będzie mógł dokonać bądź to wykonawca generalny, bądź też każdy z podwykonawców indywidualnie. Taka sama ochrona ma przysługiwać również dalszym podwykonawcom, jeśli tylko oni, lub ich partnerzy, złożą stosowne oświadczenia. Równocześnie przewidziano instrumenty chroniące ...