Raport Specjalny. Zarządzanie Wierzytelnościami: Gra w wierzytelności

Dotychczasowy sukces rynku można upatrywać w wierzytelnościach masowych. Łatwość standaryzacji, wyceny czy zrealizowania oczekiwanego poziomu rentowności ułatwiały obrót takimi portfelami. Stopień osiągniętej dojrzałości tego segmentu pozwala obecnie na rozszerzanie współpracy wierzycieli pierwotnych i wtórnych na kolejne, bardzo ważne elementy rynku zarządzania wierzytelnościami. Zauważalny jest przy tym systematyczny wzrost sprzedaży przez banki portfeli wierzytelności korporacyjnych i hipotecznych. Sprzyjają temu zmiany zachodzące w otoczeniu prawnym sektora bankowego, jak np. zwiększające się wymogi kapitałowe, konieczność radzenia sobie z portfelem kredytów frankowych, czy też wdrożenie tzw. podatku bankowego.

Wszystko to staje się dla wierzycieli pierwotnych i wtórnych tak największym wyzwaniem, jak i szansą na rozwój rynku. A jego kondycja od lat rośnie i na razie nic nie wskazuje na to, aby trend ten miał się odwrócić. Z drugiej jednak strony, stopy zwrotu z nabywanych przez wierzycieli wtórnych portfeli systematycznie maleją. Aby zmniejszenie rentowności nie wpłynęło w dłuższej perspektywie czasowej niekorzystnie na kondycję rynku, branża musi zacząć poszukiwać dla siebie innych, alternatywnych rynków kapitałowych.

Istotnym elementem dla dalszego rozwoju branży jest niewątpliwie ustalenie zasad funkcjonowania rynku i dopracowanie standardów biznesowych. Chodzi zwłaszcza o reguły organizacji przetargów na sprzedaż wierzytelności. W ten sposób zwiększy się poziom zaufania pomiędzy stronami transakcji, ale też uchroni się wierzycieli przed ryzykami wynikającymi z niewystarczająco odpowiedniego i odpowiedzialnego szacowania wartości nabywanych, bądź sprzedawanych, portfeli wierzytelności.

Rynek ma się całkiem, całkiem…

Sytuację branży dobrze prezentują cykliczne raporty „Wielkość Polskiego Rynku Wierzytelności„, opracowywane przez Konferencję Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce (KPF) od 2011 r. W odsłonie za III kw. 2016 r. zwraca się uwagę na kategorię obsługiwanych wierzytelności – w imieniu własnym, na rzecz banków, na rzecz własnych funduszy sekurytyzacyjnych, na rzecz innych funduszy sekurytyzacyjnych oraz pozostałe (zlecone) – w portfelach zarządzanych przez firmy. Najwięcej instytucji objętych badaniem obsługiwało wierzytelności w imieniu własnym i sklasyfikowanych jako pozostałe (zlecone). Wierzytelności na rzecz własnych funduszy sekurytyzacyjnych obsługiwało prawie 2/3 firm, więcej niż połowa miała w portfelu sprawy zlecone przez banki. Najmniej z nich obsługiwało wierzytelności na rzecz innych funduszy sekurytyzacyjnych. Największy przyrost wartości nominalnej zaobserwowano w kategorii wierzytelności obsługiwanych na rzecz własnych funduszy sekurytyzacyjnych, która wzrosła w ciągu 12 miesięcy o 34,3%. W raporcie zwraca się też uwagę na wzrost ich znaczenia na rynku obrotu wierzytelnościami.

Skąd wziął się tak duży przyrost właśnie w tym segmencie rynku? „Wielkość podaży przeterminowanych portfeli na polskim rynku zarządzania wierzytelnościami jest od lat kształtowana przez sektor bankowy, odpowiadający za nawet 90% jego wartości. Banki w ten sposób wykazują się odpowiedzialnością za sprawne zarządzanie ryzykiem kredytowym, a poszukiwanie najbardziej optymalnego pod względem finansowym procesu doprowadziło do wzrostu znaczenia funduszy sekurytyzacyjnych. Wysoka dynamika wartości nominalnej wierzytelności obsługiwanych w okresie III kw. 2015 – III kw. 2016 r. na rzecz własnych funduszy sekurytyzacyjnych spowodowana jest znaczną aktywnością na rynku zakupu portfeli należności ze strony tych firm, które takie fundusze posiadają w swoich grupach kapitałowych i podobny trend zapewne zostanie utrzymany” – podkreślają przedstawiciele KPF.

Warto przytoczyć wnioski dotyczące oceny koniunktury rynku wierzytelności w Polsce. W raporcie zwrócono uwagę na dużo lepszą sytuację na rynku obrotu wierzytelnościami niż na rynku windykacji na zlecenie. Ponad 60% ekspertów, którzy wzię...