Raport specjalny | Trendy bankowości 2025 | Banki wspierają gospodarkę

Bohdan Szafrański

Jak wiadomo, kapitał na badania i rozwój w Polsce jest niewielki w porównaniu z innymi krajami. Również wydatki firm na badania i rozwój są niskie. Niepokój budzi także nasza zależność od węgla, ma to wpływ na bezpośrednie inwestycje zagraniczne. Czy wspomniane prognozy wzrostu PKB są zatem realne i czy banki mogą same proaktywnie działać w celu wspierania innowacji w naszej gospodarce? Jakie mogą być największe zagrożenia dla polskiej gospodarki w tym i w kolejnych latach? Zapytaliśmy o to ich głównych ekonomistów.

Piotr Bujak
główny ekonomista PKO Banku Polskiego

Prognozy MFW dotyczące wzrostu PKB w Polsce w latach 2025-2027 są naszym zdaniem realne, a nawet wydają się ostrożne. Według naszych przewidywań polska gospodarka może się rozwijać szybciej w ciągu najbliższych trzech lat. Prognozujemy, że w latach 2025-2026 wzrost PKB w naszym kraju wyniesie co najmniej 3,5%, a bilans ryzyka dla tej prognozy widzimy po pozytywnej stronie. Istotną rolę w rozwoju polskiej gospodarki w tym okresie będzie odgrywać wykorzystanie środków w ramach KPO. Wiele zależy oczywiście także od sytuacji w otoczeniu zewnętrznym, ale zarówno prognozy MFW, jak i nasze uwzględniają brak poważnych negatywnych szoków na świecie. Naszym zdaniem, bieżący rok może przynieść długo wyczekiwane ożywienie niemieckiej gospodarki, co wraz z silniejszą ekspansją gospodarczą w całej strefie euro mogłoby dodatkowo zdynamizować wzrost PKB w Polsce.

Sektor bankowy jest gotowy wspierać modernizację polskiej gospodarki w zakresie transformacji energetycznej i szerzej rozumianego ESG, a także w kierunku zwiększania innowacyjności polskiej gospodarki i efektywności poszczególnych przedsiębiorstw. Wzrost rentowności banków w ostatnich dwóch latach pozwolił na wzmocnienie ich pozycji kapitałowej, co nawet w obliczu nadal wysokich kosztów ryzyka prawnego pozwala myśleć o rozwoju akcji kredytowej. Warto jednak zwrócić uwagę, że barierą ograniczającą popyt inwestycyjny i apetyt przedsiębiorstw na kredyt jest wysoki poziom stóp procentowych.

Jeśli modernizacja polskiej gospodarki w najbliższych latach zostanie skutecznie przeprowadzona, to możliwe stanie się utrzymanie przeciętnego tempa wzrostu gospodarczego powyżej 3% również po 2026 r., gdy nie będzie już pod tak silnym pozytywnym wpływem środków unijnych. Zwiększenie produktywności w polskiej gospodarce w odpowiedzi na ograniczone zasoby podaży pracy i wzrost jej kosztów oraz przeprowadzenie sprawnie transformacji energetycznej na dużą skalę są jeszcze ważniejsze dla uniknięcia poważnego spowolnienia krajowej gospodarki w następnej dekadzie.

W tym i najbliższych latach największe zagrożenia dotyczą otoczenia zewnętrznego polskiej gospodarki, a dotyczy to szczególnie geopolityki oraz strukturalnych trudności niemieckiej i całej europejskiej gospodarki, szczególnie pogorszenia jej konkurencyjności kosztowej na tle USA i Azji.

Agata Filipowicz-Rybicka
główna ekonomistka Alior Banku

Przyspieszenie tempa wzrostu wobec zeszłego roku w tym i najbliższych latach w Polsce wydaje się bardzo prawdopodobne. Ożywieniu sprzyjać będzie przede wszystkim konsumpcja prywatna, wspierana niezmiennie dobrą sytuacją na rynku pracy, i to pomimo wyhamowania tempa płac. Spodziewamy się jednak, że wraz z obniżkami stóp procentowych, jakie mogą rozpocząć się w drugiej połowie roku, siła konsumenta zostanie podtrzymana. Po stronie inwestycji z kolei, od tego roku można spodziewać się istotnego przyspieszenia, i to zarówno po stronie publicznej w ramach dodatkowych środków z KPO, ale jest też szansa na poprawę aktywności inwestycyjnej po stronie sektora prywatnego. Dodając do tego spodziewane lekkie przyspieszenie gospodarki w UE i szanse na zakończenie działań wojennych za naszą wschodnią granicą, otoczenie makroekonomiczne będzie sprzyjać przyspieszeniu PKB i szacujemy, że w najbliższych dwóch latach powinno ono przekroczyć 3,5% r./r.

Biorąc pod uwagę rolę sektora bankowego w finansowaniu polskiej gospodarki oraz jej stopień innowacyjności – niski na tle innych krajów europejskich – banki są kluczowym elementem wspierania inwestycji w tym obszarze. W Polsce największy nacisk obecnie kładziony jest przede wszystkim na transformację energetyczną, cyfrową i transportową, gdzie banki działają wespół z projektami dotacyjnymi ze strony państwa. Ponadto duże wyzwania transformacyjne niosą za sobą wymogi ESG, gdzie finansowanie bankowe jest jednym z podstawowych źródeł finansowania sektora prywatnego.

W ramach ESG największym wyzwaniem dla banków będzie odpowiednia ocena, które sektory i firmy mogą być najbardziej narażone na ryzyko związane z transformacją energetyczną. Firmy, które nie dostosują się do wymogów związanych m.in. z redukcją emisji, mogą napotkać trudności w dostępie do finansowania. Jednocześnie zmiany klimatyczne otwierają nowe możliwości inwestycyjne w obszarach technologii ekologicznych, energii odnawialnej oraz zrównoważonego rozwoju, co daje duży potencjał wsparcia ...