Raport Specjalny: Ponad 1500 samorządowców na konferencjach „EDS”

Przemysław Puch

W środę, 27 stycznia br. serią wystąpień w warszawskim hotelu Gromada zakończył się cykl konferencji pt. „Planowanie i realizacja inwestycji z udziałem funduszy europejskich dla ożywienia gospodarczego Polski – praktyczne rekomendacje dla beneficjentów w czasie spowolnienia gospodarczego”. Konferencje były zorganizowane przez kwartalnik „EDS – Europejski Doradca Samorządowy” pod patronatem merytorycznym Ministerstwa Finansów, Związku Banków Polskich, Unii Metropolii Polskich, Unii Miasteczek Polskich, Związku Gmin Wiejskich RP oraz Związku Województw RP. Partnerami generalnymi byli bank PKO BP, Biuro Informacji Kredytowej, Krajowa Izba Rozliczeniowa, Bank Gospodarstwa Krajowego, firma Asseco Business Solutions, Związek Polskiego Leasingu, firma Sage. Tytuł partnera objęło Centrum Informacji Gospodarczej oraz InfoMonitor. Patronatu prasowego użyczyły natomiast portale Regioportal oraz gmina.pl.

Konferencje były dla nas niezwykle cennym doświadczeniem. W ciągu czterech miesięcy nasi prelegenci odwiedzili wszystkie 16 województw. Rozpoczęliśmy 8 października w Warszawie. Było to tzw. seminarium centralne, przeznaczone dla samorządowych VIP-ów. Potem przyszła kolej na kolejne miejscowości. 23 października byliśmy w Poznaniu, 28 października – w Szczecinie, 6 listopada – w Gdańsku, 10 listopada – w Toruniu, 13 listopada – w Krakowie, 17 listopada – w Olsztynie, 20 listopada – w Kielcach, 4 grudnia – we Wrocławiu, 8 grudnia – w Zielonej Górze, 11 grudnia – w Łodzi, 8 stycznia – w Lublinie, 12 stycznia – w Katowicach, 15 stycznia – w Opolu, 19 stycznia – w Białymstoku, 22 stycznia – w Rzeszowie.

Niezwykle spektakularne zakończenie w Warszawie zawdzięczamy nie tylko licznemu udziałowi uczestników (na naszej stronie zarejestrowało się ponad 150 osób), ale także udziałowi znakomitych gości: byłej wiceminister finansów prof. Elżbiety Chojny-Duch (obecnie członkini Rady Polityki Pieniężnej oraz Rady Programowej naszego kwartalnika), marszałka województwa mazowieckiego Adama Struzika oraz prezesa Związku Banków Polskich, Krzysztofa Pietraszkiewicza, którym w tym miejscu należą się specjalne podziękowania.

Jaki był cel naszych konferencji? Nie jest już tajemnicą, że wskutek spowolnienia gospodarczego znacząco uszczupliły się w ub. roku dochody samorządów, przede wszystkim z podatku PIT. Spadły także dochody wynikające z ustawy o podatku od osób prawnych (CIT), a także dochody ze sprzedaży nieruchomości. Wyliczyliśmy, że łącznie wskutek spowolnienia gospodarczego kasa samorządowa tylko w 2009 r. była szczuplejsza o około 36 mld zł. Podczas konferencji próbowaliśmy odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób można ograniczyć niekorzystne zjawiska w samorządzie związane ze spowolnieniem gospodarczym.

Na pewno warto oszczędzać. Należy korzystać np. z cateringu przygotowywanego przez gospodarstwa pomocnicze przy szkołach gastronomicznych. Trzeba kupować usługi poligraficzne w swoich szkołach poligraficznych, a kwiaty – w swoich zakładach zieleni, dążyć do mniejszego zużycia materiałów biurowych, na przykład poprzez dwustronne drukowanie. Warto pomyśleć o limitowaniu wyjazdów, a nawet wystawności niektórych imprez. Ale to nie wystarczy.

Należy wprowadzać przede wszystkim rozwiązania systemowe, usprawniające funkcjonowanie urzędu, a nie tylko nerwowe obcinanie wydatków. Do najważniejszych należy stosowanie zasady organizowania przetargów na tego samego typu usługi czy zakup materiałów globalnie dla całej gminy. Uzyskuje się wówczas efekt skali. – Warto pomyśleć także o rozwiązaniach systemowych, które choć rozłożone w czasie i wymagające większego wysiłku, dadzą znacznie większe oszczędności – mówi prof. Katarzyna Duczkowska-Małysz, kierownik katedry rozwoju obszarów wiejskich Szkoły Głównej Handlowej.

Finansowanie inwestycji poprzez większe wykorzystanie funduszy unijnych może być właśnie takim sposobem. Fundusze mogą stanowić interesującą alternatywę dla finansowania centralnego, ograniczonego przez kryzys. Wszystko wskazuje na to, że z wykorzystaniem tych pieniędzy przez Polskę nie jest źle. Na początku września ub. roku umowy o dotację były warte prawie 15 proc. wszystkich pieniędzy, jakie dała nam w tej perspektywie finansowej UE do dyspozycji (na siedem lat). – Warto włożyć większy wysiłek w pozyskiwanie pieniędzy z funduszy europejskich – uważa Józef Kaczmarek, burmistrz Uniejowa, miasteczka, które od lat przoduje w zakresie korzystania z unijnych dotacji.

Ale warto także zadbać o ograniczającą ryzyko biznesowe informację gospodarczą. Raporty o kondycji finansowej firm, z którymi współpracują samorządy, będące na przykład domeną Biura Informacji Kredytowej (tzw. raporty BIK4Company) oraz odpowiednie narzędzia informatyczne umożliwiające skuteczne odzyskiwanie należności (PC Dłużnik) powinny w znacznym stopniu zminimalizować ryzyko związania się z nierzetelnym lub przeżywającym trudności partnerem. Przydatne mogą być także we współpracy z partnerem prywatnym raporty o zadłużeniu w bankach i zaleganiu z innymi płatnościami oparte na danych z Centralnej Ewidencji Dłużników InfoMonitor BIG S.A. Warto wspomnieć, że kwota zaległych płatności Polaków w sierpniu 2009 r. wyniosła 12,06 mld zł. A liczbę tzw. klientów podwyższonego ryzyka szacuje się na 1,47 mln osób. Ryzyko związania się z nierzetelnym partnerem nie jest więc bagatelne.

W warunkach kryzysu niezmiernie trudna jest sprzedaż nieruchomości komunalnych. Ich rynkowe ceny znacząco spadły w ub. roku. Wpłynęło to na obniżenie przychodów choćby z podatków od czynności cywilnoprawnych. Ruch na rynku nieruchomości powoduje, że sama wycena, jeśli została dokonana kilkanaście miesięcy temu, jest obecnie już nieaktualna. Niezwykle pomocny w gospodarce nieruchomościami może okazać się system Amron dostarczający aktualnych i weryfikowanych na bieżąco informacji o rynku. To baza danych o nieruchomościach z całego kraju. Zawiera szczegółowe informacje o cechach nieruchomości, ich położeniu oraz cenach transakcyjnych z aktów notarialnych, wartości z wycen, ofert lub innych wiarygodnych źródeł. Wyposażona jest w narzędzia statystyczne i analityczne umożliwiające analizę rynku.

Kryzys przede wszystkim nie powinien spowodować załamania się inwestycji jednostek samorządowych. Z roku na rok rosnący ich udział w budżetach był bowiem chlubą polskiego samorządu. Leasing nie musi dotyczyć, wbrew powszechnie panującym opiniom, jedynie środków transportu, ale także nieruchomości. Dla podmiotów publicznych, które dla branży stają się coraz poważniejszym partnerem, został stworzony tzw. leasing komunalny, który uwzględnia ich specyfikę działania. Może on być bardzo atrakcyjną alternatywą dla finansowania inwestycji poprzez kredyt. Odpowiednie rozwiązania proponują firmy zrzeszone w Związku Polskiego Leasingu.

To tylko niektóre ze sposobów, o których mówiliśmy podczas cyklu konferencji (więcej wystąpień znajdziecie Państwo w numerach 3 i 4/2009 kwartalnika „EDS – Europejski Doradca Samorządowy”).

Tematyka wystąpień wzbudziła ogromne zainteresowanie środowisk samorządowych. Skala zainteresowania przeszła nasze najśmielsze oczekiwania. W naszych konferencjach uczestniczyło w sumie około 1500 przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego i zakładów komunalnych (na około 2800 JST w kraju). Z tego ogromną większość stanowiły osoby piastujące najwyższe stanowiska – członkowie zarządu, burmistrzowie, wójtowie. Możemy powiedzieć z pełną odpowiedzialnością, że cykl konferencji „EDS – Europejskiego Doradcy Samorządowego” był jedną z największych, jeśli nie największą imprezą w kraju, skupiającą środowiska samorządowe w 2009 r.

Udało nam się zbudować ogromną i niezwykle skuteczną platformę porozumienia ze środowiskami samorządowymi. Duża w tym zasługa naszych patronów, sponsorów i prelegentów. Wiele wskazuje na to, że w przyszłym roku będziemy organizować cykl podobnych konferencji. Mamy nadzieję, że i wtedy uczestników nie zabraknie i spotkamy się z Państwem ponownie.