Raport Specjalny | Obsługa Gotówki | Pieniądze przyjazne środowisku

Choć w ostatnich latach intensywnie promowane są elektroniczne metody płatności, to świat bez gotówki jawi się jako wizja coraz bardziej nierealna. Polski bank centralny, jak zresztą wiele podobnych instytucji na całym świecie, wspiera dostęp do gotówki i jej powszechną akceptację. Prof. Adam Glapiński, prezes NBP, w minionych latach wielokrotnie podkreślał, że eliminacja gotówki byłaby działaniem sprzecznym ze społecznymi oczekiwaniami i interesem publicznym. Zwracano także uwagę, że zaspokajanie popytu na gotówkę przez bank centralny stabilizuje gospodarkę zarówno w mikro-, jak i makroskali. Również w strategii Europejskiego Banku Centralnego dotyczącej gotówki zaznaczono, że jest ona ważnym elementem wolności wyboru, ma też zasadnicze znaczenie dla integracji finansowej wszystkich grup społecznych.

Gotówka wciąż pożądana

Większość mieszkańców strefy euro nadal woli korzystać z gotówki w przypadku płatności detalicznych. Zapewnienie powszechnej jej akceptacji jest w tym kontekście istotną częścią systemu płatności, zwłaszcza jeśli wziąć pod uwagę status tej formy zapłaty jako prawnego środka płatniczego. W opublikowanym przez Technavio w lutym 2023 r. raporcie dotyczącym rynku producentów banknotów przewiduje się, że w latach 2022–2027 rynek będzie średniorocznie rósł o 2,9% i osiągnie wartość 1821,51 mln USD. Autorzy raportu zwracają uwagę na konsekwencje polityki banków centralnych odnośnie utrzymywania w obrocie tylko czystych banknotów, jak i na rozwój nowoczesnych metod czy technologii zabezpieczeń.

Ze względu na dużą populację ludności, region Azji i Pacyfiku wyróżnia olbrzymi popyt na banknoty. Wzrost ich liczby w obiegu wynika też z przewagi gospodarek opartych na gotówce, takich jak Indie. Wiele krajów tego regionu drukuje swoje banknoty za granicą – China Banknote Printing and Minting jest jednym z głównych ich producentów w Azji. Firma drukuje pieniądze różnych krajów, w tym Tajlandii, Bangladeszu, Sri Lanki, Malezji, Pakistanu i Nepalu. To pokazuje, że dbanie o ekologiczną produkcję banknotów, a także monet ma sens.

W drodze do zielonych banknotów

EBC dokłada starań, aby przy produkcji i dostawach banknotów euro ostrożnie wykorzystywać zasoby naturalne, chronić środowisko oraz zdrowie ludzi. System Zarządzania Środowiskowego zapewnia, że produkcja banknotów euro i ich głównych surowców ma jak najmniejszy wpływ na środowisko. Wszystkie przedsiębiorstwa zaangażowane w proces produkcji powinny zapewnić zgodność z międzynarodową normą ISO 14001.

Po wprowadzeniu banknotów euro EBC przeprowadził ocenę ich wpływu na środowisko oraz tego, czy można ulepszyć produkt lub procesy w tym zakresie. Badanie przeprowadzono zgodnie z normą ISO 14040 i następnie objęto nią cały cykl życia: produkcję surowców, druk banknotów, przechowywanie i obieg, w tym sortowanie zużytych nominałów oraz ich wycofywanie z eksploatacji. Ocenie podlegała produkcja banknotów euro w 2003 r., która wyniosła ok. 3 mld sztuk o wszystkich nominałach, o łącznej wadze ok. 2500 ton. Stwierdzono, że ich całkowity wpływ na środowisko naturalne był równoważny wpływowi każdego obywatela Europy, któ...