Raport specjalny | Obrót gotówkowy – Hitachi Europe Ltd. | Nowoczesna infrastruktura gotówkowa jako element strategii rozwoju bankowości detalicznej
Znaczenie potwierdzone liczbami
Według danych Narodowego Banku Polskiego, na koniec IV kwartału 2024 r. w Polsce funkcjonowało 20 741 bankomatów, w tym aż 12 011 urządzeń umożliwiających wpłatę gotówki (wpłatomaty i recyklery)1. W tym samym okresie zrealizowano 113,4 mln transakcji wypłat oraz 26,1 mln transakcji wpłat gotówki. Choć całkowita liczba bankomatów nieznacznie spadła (m.in. z powodu zmian metodologii sprawozdawczej NBP), trend wzrostu liczby urządzeń wpłacających jest wyraźny i systematyczny.
Automatyzacja procesów jako dźwignia efektywności
Rozwój urządzeń samoobsługowych nowej generacji – zwłaszcza recyklerów – znacząco wpływa na optymalizację procesów gotówkowych. Dzięki możliwości ponownego wykorzystania wpłaconych banknotów, urządzenia te zmniejszają zapotrzebowanie na kosztowną logistykę wartości pieniężnych. Koszt pojedynczej transakcji w recyklerze może wynosić zaledwie 0,30 zł, podczas gdy analogiczna obsługa w oddziale to wydatek rzędu 2,50–4,00 zł2.
Odporność operacyjna w czasach niepewności
W sytuacjach kryzysowych – takich jak awarie systemów, blackouty czy ataki cybernetyczne — infrastruktura gotówkowa zapewnia podstawowe funkcje operacyjne, niezależne od dostępności systemów centralnych. Współczesne urządzenia spełniają rygorystyczne standardy bezpieczeństwa (np. CEN, E2EE, bezpieczne zarządzanie kluczami kryptograficznymi), co czyni je istotnym elementem odporności systemu finansowego3.
Modularność i elastyczność technologiczna
Nowoczesne urządzenia oferują architekturę modułową, umożliwiającą łatwą rozbudowę o dodatkowe funkcje – jak biometryczne uwierzytelnianie czy obsługa nowych walut i nominałów. Ta cecha znacząco obniża całkowity koszt posiadania (TCO) i pozwala na dostosowanie urządzeń do lokalnych potrzeb i dynamicznie zmieniających się realiów rynkowych.
Integracja z ekosystemem bankowym
Zaawansowane urządzenia gotówkowe coraz częściej są częścią szerszej infrastruktury IT – zintegrowane z systemami core banking, platformami monitoringu oraz rozwiązaniami chmurowymi. Umożliwia to automatyczne planowanie serwisów, predykcyjne zarządzanie stanami gotówki oraz szybszą reakcję na usterki – co przekłada się na wyższą dostępność usług dla klientów.
Rola gotówki w hybrydowym modelu usług finansowych
Choć cyfryzacja postępuje w szybkim tempie, gotówka nadal pełni funkcję „planu awaryjnego” systemu finansowego. Jej dostępność w oddziałach, urządzeniach samoobsługowych czy punktach partnerskich stanowi nie tylko wyraz inkluzywności, ale też zabezpieczenie w warunkach nieprzewidywalnych.
Podsumowanie
Inwestycje w nowoczesną infrastrukturę gotówkową to nie nostalgia za przeszłością, lecz racjonalna odpowiedź na współczesne wyzwania – od wykluczenia cyfrowego po bezpieczeństwo operacyjne. Recyklery, modularne urządzenia i integracja z systemami centralnymi budują fundament dla odpornego, elastycznego i dostępnego systemu finansowego, w którym gotówka – choć mniej widoczna – nadal odgrywa kluczową rolę.
1Narodowy Bank Polski, Gotówka w obiegu i sieć bankomatowa w Polsce – IV kwartał 2024, https://nbp.pl
2Opracowanie własne na podstawie raportów banków komercyjnych oraz analiz firm sektora cash logistics.
3 EN 1143-1 (klasy CEN III-V), E2EE, PKCS#11 – standardy bezpieczeństwa urządzeń bankowych wg producentów (np. Glory, Diebold Nixdorf, NCR).
