Raport specjalny: Nie tylko centrale i oddziały

Marcin Szypszak

Sektor bankowy często spotyka się z próbami oszustwa czy wyłudzeniami. Stosunkowo rzadko dochodzi do napadów. Na szczęście, gdyż są one szczególnie niebezpieczne – wciąż jeszcze, mimo dynamicznego rozwoju bankowości internetowej i mobilnej, klienci tłumnie odwiedzają oddziały.

Ochrona placówek

O konieczności zapewnienia właściwej ochrony i zabezpieczenia placówek bankowych mówi wprost Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. 1997 nr 140 poz. 939) – poddawana później kilku zmianom. W art. 30.1, podpunkcie 1 czytamy m.in.: Utworzenie banku może nastąpić, jeżeli zostało zapewnione wyposażenie banku (…) w pomieszczenia posiadające odpowiednie urządzenia techniczne, należycie zabezpieczające przechowywane w banku wartości, z uwzględnieniem zakresu i rodzaju prowadzonej działalności bankowej. Ta sama ustawa, w art.37, dość jasno i precyzyjnie stwierdza, że Komisja Nadzoru Finansowego może odmówić wydania zezwolenia na utworzenie banku, jeśli jego działalność nie gwarantowałaby bezpieczeństwa gromadzonych tam środków. Art. 50 podpunkt 2, z kolei stwierdza, że bank dokłada szczególnej staranności w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa przechowywanych środków pieniężnych.

Istotne w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa placówek bankowych są regulacje nakładane przez Ustawę z 22 sierpnia 1997 r. o ochronie mienia i osób (Dz.U. nr 114, poz. 740), również poddawaną późniejszym zmianom. Jej art. 5 stanowi, że banki i przedsiębiorstwa wytwarzające, przechowujące bądź transportujące wartości pieniężne w znacznych ilościach należą do obszarów ważnych m.in. dla interesu gospodarczego państwa. Podlegają z tego powodu obowiązkowej ochronie przez specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne lub odpowiednie zabezpieczenia techniczne. Konieczne – to też reguluje ustawa – jest określenie obszaru ochrony obiektów i urządzeń jej podlegających, co następuje w drodze decyzji administracyjnej. Art. 6.2 określa co następuje:

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji w porozumieniu z Prezesem Narodowego Banku Polskiego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i wymagania, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne.

Plan ochrony obiektów bankowych musi być uzgadniany z komendantem wojewódzkim policji, za co odpowiedzialny jest bezpośrednio kierownik jednostki zarządzającej placówką. Dokument winien przede wszystkim uwzględniać charakter prowadzonej działalności oraz zawierać szczegółową analizę stanu potencjalnych zagrożeń i aktualnego stanu bezpieczeństwa jednostki. Plan powinien jasno precyzować stan ochrony gwarantującej bezpieczeństwo placówki bankowej. Określać szczególnie liczbę etatów, rodzaj i ilość uzbrojenia na wyposażeniu oraz sposób zabezpieczenia broni i amunicji. Zawierać się w nim winny informacje dotyczące rodzaju zabezpieczeń technicznych oraz zasady organizacji służb ochrony. Przygotowany wcześniej przez pracowników banku i przedstawiony policji dokument może zostać przez nią odrzucony, co skutkuje koniecznością naniesienia poprawek.

Dbałość o szczegóły

Wewnętrzne służby ochrony, co jasno określają przepisy prawa, mogą operować w granicach placówek bankowych, ale także chronić ważne dla banku urządzenia znajdujące się poza jego granicami oraz konwojować mienie do niego należące. Każda z nich, aby wykonywać usługi w zakresie ochrony osób i mienia, musi zdobyć odpowiednią koncesję wydawaną przez MSWiA. Co ważne, właścicielem firmy ochroniarskiej świadczącej usługi bankom może być jedynie osoba, która posiada licencję drugiego stopnia, czyli licencję pracownika ochrony fizycznej lub pracownika zabezpieczenia technicznego. Upoważnia ona do kierowania zespołem pracowników ochrony fizycznej oraz opracowywania planów ochrony.

Pracownikiem ochrony może być osoba posiadająca licencję pierwszego stopnia. Musi cieszyć się nienaganną opinią, potwierdzoną przez komendanta lokalnego komisariatu, a także – co stwierdza orzeczenie lekarskie – być zdolną fizycznie i psychicznie do wykonywania zadań.

Ustawa o ochronie osób i mienia określa także zakres środków, którymi mogą posługiwać się bankowi ochroniarze, jak i przysługujących im praw. I tak mogą oni m.in. wezwać do opuszczenia obszaru lub obiektu w przypadku stwierdzenia braku uprawnień do przebywania na terenie chronionego obszaru lub obiektu albo stwierdzenia zakłócania porządku. Wolno im ponadto ująć osobę stwarzającą bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia, a nawet zastosować wobec niej określone środki ...