Raport Specjalny Horyzonty Bankowości 2017: Szarża cyfrowej husarii

Ewa Kadys

Nowe dokumenty tożsamości zaczną być wydawane w marcu 2019 r., a ich wymiana zostanie rozłożona na 10 lat, tak aby ograniczyć koszty i by nie była zbyt uciążliwa dla obywateli – zapowiada minister cyfryzacji Anna Streżyńska, informując jednocześnie, że to jej resort będzie za ten projekt odpowiedzialny.

Plany rządu obejmują zastąpienie nowymi obecnych dowodów osobistych z określonym terminem ważności, czyli tych będących w obiegu do końca 2028 r. Pierwotnie wymianę dokumentów planowano rozłożyć na 5 lat, ale jak policzono, chodzi o ponad 31 mln egzemplarzy (do tego należy doliczyć dowody wymieniane z innych powodów, takich jak kradzieże, zagubienia, zniszczenia). Dokumenty wydane bezterminowo będą podlegały wymianie jedynie na wniosek posiadacza.

Najpierw dowód, potem prawo jazdy

„Koncepcję wdrożenia polskiego dowodu osobistego z warstwą elektroniczną” Ministerstwo Cyfryzacji przedstawiło do konsultacji w październiku 2016 r. Dokument jest efektem prac ekspertów MC, MSWiA oraz MZ realizowanych na podstawie porozumienia z 27 czerwca 2016 r. Następnie powstała druga wersja „Koncepcji”, zgodnie z którą nowy elektroniczny dokument ma potwierdzać tożsamość obywatela, służyć do uwierzytelnienia w e-usługach administracji publicznej i podpisywania dokumentów w formie cyfrowej.

E-dowód będzie posiadał aplikację ICAO (dokument podróży z cechą biometryczną zdjęcie twarzy) i znajdzie zastosowanie w placówkach służby zdrowia. Równolegle z nowym dowodem wprowadzona zostanie Karta Specjalisty Medycznego (KSM) dla lekarzy, stomatologów, a docelowo również przedstawicielom innych zawodów medycznych. Oba projekty będą realizowane niezależnie. E-dowód we współpracy MC i MSWiA, natomiast KSM wyłącznie przez MZ.

Ministerstwo Cyfryzacji przekonuje, że doświadczenia we wdrażaniu takich projektów, jak e-dowód i KSM wskazują, że powodzenie ich zależy od wdrożenia w pierwszym etapie podstawowego zakresu funkcji, a następnie rozwijania ich po okresie stabilizacji.

„W związku z tym dowód osobisty z warstwą elektroniczną powinien zawierać podstawowe funkcjonalności, aby możliwe było jego wdrożenie w krótkim czasie, a jednocześnie pozwalać na rozwój funkcjonalności w przyszłości. Wymagane jest także odpowiednie umocowanie prawne e-dowodu i KSM oraz przygotowanie organizacyjne” – wskazuje resort cyfryzacji.

Albo e-dowód, albo zwrot środków

Polska jest jednym z niewielu krajów Unii Europejskiej, w którym dotąd nie wydano dowodu z warstwą elektroniczną. Kontakt z e-administracją jest możliwy w naszym kraju za pomocą Profilu Zaufanego i podpisu kwalifikowanego, ale liczba obywateli, którzy ich używają jest bardzo niska – odpowiednio ok. 600 tys. i 300 tys.

Jak wskazuje resort cyfryzacji, w 2017 r. planowane jest uruchomienie modelu unijnego w ramach krajowego systemu identyfikacji elektronicznej, lecz efekty jego wdrożenia będą widoczne dopiero po kilku latach. A z racji ograniczeń czasowych projektu pl.ID (konieczność rozpoczęcia wydawania e-dowodu w pierwszym kwartale 2019 r.) nie jest możliwe odwlekanie decyzji w czasie.

Wynika to z tego, że implementacja dowodu z warstwą elektroniczną była częścią projektu pl.ID. Nie została jednak zrealizowana w uzgodnionym z Komisją Europejską (KE) terminie. Dlatego projekt pl.ID otrzymał status projektu niefunkcjonującego i aby uniknąć konieczności oddania 148 mln zł (85% poniesionych kosztów kwalifikowanych), musi trafić do rąk Polaków najpóźniej do końca marca 2019 r.

„Niezależnie od powyższego uzasadnione jest, aby państwo oferowało własne niezależne powszechne środki identyfikacji dla tak strategicznej funkcji, jak potwierdzanie tożsamości przede wszystkim w relacji z administracją publiczną – zarówno w świecie fizycznym, jak i cyfrowym” – uważa resort cyfryzacji.

W jego opinii kontynuacja projektu pl.ID wpisuje się w strategiczny cel popularyzacji e-usług zawarty w „Programie Zintegrowanej Informatyzacji Państwa”, a e-dowód będzie elementem krajowego systemu identyfikacji elektronicznej.

„W połączeniu z KSM będzie stanowił niezbędne uzupełnienie dla wdrożenia procesu elektronizacji obszaru zdrowia, przede wszystkim w zakresie wsparcia dla elektronicznej dokumentacji medycznej oraz telemedycyny” – wskazują autorzy pomysłu.