Raport specjalny Horyzonty Bankowości 2016: Dążenie do optimum (cz. 1)

Paweł Borys

Obecny model rozwoju, w którym 8,4 proc. ludności posiada 83,3 proc. światowego bogactwa, a aktualna ścieżka emisji CO2 spowoduje wzrost średniej temperatury na świecie dwukrotnie powyżej 2oC, czyli poziomu maksymalnego dla stabilności klimatu, jest z pewnością niezrównoważony i niestabilny. Tradycyjna ekonomia, jak i praktyczne narzędzia polityki gospodarczej oraz statystyka i sprawozdawczość finansowa nie adresują właściwie nowych wyzwań, w tym nie uwzględniają kosztów społecznych nieodpowiedzialnego prowadzenia biznesu czy nieracjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych. Dlatego na eksponowane miejsce na światowej agendzie wchodzi koncepcja zrównoważonego rozwoju (sustainable development), co potwierdziła rekordowa frekwencja na szczytcie w Paryżu (COP21), zakończonym ważnym porozumieniem klimatycznym.

Konieczność zmian

Przez wiele lat biznes i polityka traktowała zrównoważony rozwój marginalnie. Firmy w większości podchodziły do społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) jak do kolejnego narzędzia marketingowego. Po raz pierwszy, po wielu latach od deklaracji ONZ z Rio z 1992 r. i Agendy 21, to się istotnie zmienia. USA i ChRL przyjęły ochronę klimatu jako jeden z priorytetów ich polityki energetycznej, na co wpływ miały oczywiście także względy bezpieczeństwa, ale w przypadku Państwa Środka z pewnością również permanentny smog nad Pekinem. Rośnie świadomość społeczna konieczności zmian, a zasada zrównoważonego rozwoju wchodzi do mainstreamu i została przyjęta przez wiele krajów jako wymóg prawny i podstawowy priorytet polityki gospodarczej, w tym skoordynowanych polityk sektorowych. Świadczą o tym chociażby takie inicjatywy, jak Światowa Agenda 2030 na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju, Forum Odpowiedzialnego Biznesu czy umieszczenie wśród 10 naważniejszych celów Globalnej Agendy Forum w Davos wielu kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem.

Ponieważ nowy model zrównoważonego rozwoju zwykle narusza staus quo i ogranicza zyski, jego wdrożenie jest trudne i odbywa się w tle potężnych konfliktów różnych grup interesu, w szczególności w branży finansowej i energetycznej. Wojna Davos z Peurto Alegre jest w istocie poważnym konfliktem wartości i wizji rozwoju, którego uosobieniem jest przykladowo ruch Autonomous czy alterglobaliści. Jednak, jak pokazują liczne badania, business case zrównoważonego rozwoju jest silny, a zrozumienie poszczególnych stron barykady, że zmiany są potrzebne i nieuchronne, rośnie.

W sektorze bankowym w uproszczeniu konflikt Wall Street z Main Street sprowadza się do tego, czy głównym celem banku jest budowanie wartości dla akcjonariuszy – poprzez szybki wzrost i dywidendę, czy jest to jednak instytucja oparta na niepisanej umowie społecznej, odpowiedzialna, posiadająca wielu interesariuszy, których należy uwzględniać w równym stopniu. Sektor finansowy może odgrywać olbrzymią rolę we wspieraniu odpowiedzialnego rozwoju, w tym także w procesie transformacji energetycznej w celu ochrony klimatu. Powstaje zielona bankowość, wiele wiodących światowych funduszy inwestycyjnych i banków wdraża do polityki inwestycyjnej i procedur kredytowych kryteria odpowiedzialności społecznej i dotyczące środowiska

Mały, ale nowoczesny

Polski sektor bankowy należy do jednego z najnowocześniejszych i najbardziej konkurencyjnych w Europie. Banki jednak nie wystrzegły się błędów, a nowe otoczenie dział...